Thứ tư, 09/07/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Ngành vận tải biển và bài toán giảm thiểu khí thải nhà kính

Hải Ngư
- 11:45, 10/12/2021

(DNTO) - Đối mặt với cuộc khủng hoảng biến đổi khí hậu toàn cầu, ngành vận tải biển không thể đứng ngoài cuộc. Mới đây tập đoàn chuyên chở hàng hải Maersk, với mục tiêu khử cacbon trong vận chuyển đã lên kế hoạch cung cấp năng lượng cho các tàu container mới bằng metanol carbon trung tính, hầu thay thế nhiên liệu .

Tháng 8 vừa qua, Maersk, công ty vận tải biển lớn nhất thế giới, đã ra thông báo sẽ bổ sung thêm 8 tàu container nữa. Điều đáng nói, số tàu mới này không giống bất kỳ tàu buôn nào hiện đang hoạt động trên đại dương. Bởi thay vì chạy bằng nhiên liệu “boongke” (chất giống như hắc ín còn sót lại sau khi dầu được tinh chế), chúng sẽ sử dụng năng lượng metanol cacbon trung tính, một chất lỏng không màu được tạo ra từ sinh khối của chất thải nông nghiệp hoặc bằng cách kết hợp hydro tái tạo với khí cacbonic.

Khoảng 90% thương mại thế giới, từ dầu mỏ, thép đến đồ nội thất và iPhone , được vận chuyển bằng đường biển. Hình minh họa của The Guardian

Khoảng 90% thương mại thế giới, từ dầu mỏ, thép đến đồ nội thất và iPhone , được vận chuyển bằng đường biển. Hình minh họa của The Guardian

Trên toàn cầu ngày nay rất ít metanol “xanh” được sản xuất, và tính về chi phí, so với sản phẩm dầu thải của ngành công nghiệp dầu khí mà hầu hết các tàu chở hàng viễn dương đang sử dụng thì chi phí đầu tư loại nhiên liệu sạch này rất cao. Dù chưa công bố nguồn nào sẽ cung cấp năng lượng cho đội tàu mới, nhưng Maersk vẫn kỳ vọng việc họ xây dựng đội tàu container chạy bằng methanol xanh đầu tiên trên thế giới sẽ thúc đẩy tăng cường đáng kể tiến trình sản xuất nhiên liệu sạch.

Đó là một bước tiến nhỏ nhưng hướng tới mục tiêu lớn là dần dần khử được khí thải trong vận chuyển đường biển, ngành công nghiệp đang xả ra khoảng 3% lượng CO 2 gây hiệu ứng nhà kính toàn cầu, khiến các mục tiêu của thỏa thuận giảm tác hại của biến đổi khí hậu của hội nghị Paris năm nào khó đạt. Cho đến nay, các công ty vận tải biển, khi hoạt động ở các vùng biển quốc tế xa xôi, khuất tầm mắt kiểm soát của công luận, đã tìm nhiều cách để né tránh các quy định về điều tiết khí thải.

Thế nhưng, giờ đây các đội tàu "lươn lẹo" ấy phải tính lại bài toán lợi, hại. Mỹ, EU và các nền kinh tế lớn khác đang bắt đầu cam kết và vạch ra kế hoạch để xanh hóa lĩnh vực vận tải biển. Rồi tại COP 26 vừa qua, một liên minh các nước bao gồm Anh và Mỹ đã ký một tuyên bố cam kết tăng cường các nỗ lực toàn cầu để đạt được khí thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Động thái này khiến Hiệp hội Thương mại Vận chuyển Quốc tế, tổ chức đại diện cho khoảng 80% đội tàu buôn trên thế giới phải lên tiếng nhất trí ủng hộ.

Một tàu container của hãng Maersk đang được lên hàng tại một bến cảng ở Bremerhaven, Đức. Ảnh Reuters

Một tàu container của hãng Maersk đang được lên hàng tại một bến cảng ở Bremerhaven, Đức. Ảnh Reuters

Vận tải biển là ngành trụ cột quan trọng của nền kinh tế toàn cầu, với khoảng 90% tổng số hàng hóa được giao dịch và vận chuyển khắp thế giới bằng các cung đường sóng nước đại dương, từ dầu mỏ, thép đến đồ nội thất và hàng điện tử. Để hành nghề, các tàu buôn cỡ đại đốt khoảng 300 triệu tấn nhiên liệu hóa thạch bẩn mỗi năm, thải ra khoảng 1 tỷ tấn carbon dioxide trong quá trình xê dịch. Con số này gần tương đương với lượng khí thải carbon hàng năm của Nhật Bản.

Theo tính toán, nền công nghệp vận tải biển sẽ phải loại bỏ lượng khí thải carbon đó vào năm 2050 để phù hợp với mục tiêu duy trì nhiệt độ nóng lên toàn cầu ở mức 1,5ºC của hiệp định khí hậu Paris. Nhưng chỉ riêng từ năm 2012 đến 2018, lượng khí thải của nó đã tăng đến 10%. Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO), cơ quan của Liên hợp quốc quản lý vận tải biển, dự đoán rằng vào năm 2050, lượng khí thải xả ra của những hải trình chuyên chở có thể cao hơn 30% so với năm 2008.

Để thay đổi tình hình cần có những quy định cứng rắn hơn. Năm 2011 IMO đã thông qua một bản danh sách điều khoản về sử dụng năng lượng hiệu quả cho tàu thuyền, trong đó đặt ra các yêu cầu về hiệu suất nhiên liệu tối thiểu trên mỗi dặm di chuyển. Rồi một quy định khác cũng vừa được ban hành vào tháng 6 vừa qua nhằm mục đích giảm 40% cường độ carbon của các đoàn tàu vào năm 2030. Dự luật mới nhất ấy yêu cầu các công ty vận tải phải tự đánh giá độ sạch về sử dụng năng lượng cho tàu mình theo thang điểm từ A đến E, và những công ty nào liên tiếp ba năm nằm ở hai cấp điểm cuối phải đệ trình kế hoạch hành động để khắc phục.

Một tàu container khác tại cảng Botany ở Sydney chuẩn bị khởi hành chuyến viễn dương. Ảnh AAP

Một tàu container khác tại cảng Botany ở Sydney chuẩn bị khởi hành chuyến viễn dương. Ảnh AAP

Riêng với EU, việc điều chỉnh lượng khí thải vận chuyển trong hệ thống thương mại của các quốc gia thuộc khối sẽ bắt đầu giai đoạn 1 vào năm 2023. Theo luật đề xuất, từ năm 2026, các công ty vận tải biển sẽ phải trả tiền cho lượng carbon mà họ thải ra khi đi và đến các cảng của EU.

Nói cách khác, EU đang buộc ngành công nghiệp này phải sử dụng ngày càng nhiều hơn các loại nhiên liệu carbon thấp, thậm chí tiến đến zero carbon trong các đội tàu. Còn với Hoa Kỳ, tháng 4 vừa qua nước này đã cam kết sẽ theo đuổi ngành vận tải biển không phát thải từ nay đến năm 2050.

Thế là ngành vận tải biển sẽ phải bắt đầu gánh thêm nhiệm vụ tìm kiếm những nguồn và phương cách sử dụng nhiên liệu không carbon, từ metanol xanh, amoniac đến hydro. Khổ nỗi mỗi loại này đều đòi hỏi một số điều kiện khiến các chủ tàu phải đau đầu về phí đầu tư. Chẳng hạn, metanol xanh cần những loại tàu được trang bị khá hiện đại. Amoniac là chất khí độc hại đối với an toàn sinh vật biển và con người, phải duy trì nhiệt độ phòng hay cần thùng lạnh để lưu trữ dưới dạng chất lỏng. Còn hydro lại có mật độ năng lượng rất thấp so với dầu, nghĩa là các tàu phải chở khối lượng nhiên liệu lớn hơn nhiều, hoặc phải mất công nạp lại thường xuyên.

Pete Buttigieg, Bộ trưởng Giao thông vận tải Hoa Kỳ, phát biểu về việc không phát thải trong vận chuyển biển tại COP 26 vào ngày 10 tháng 11 ở Glasgow, Scotland. Ảnh Getty Images

Pete Buttigieg, Bộ trưởng Giao thông vận tải Hoa Kỳ, phát biểu về việc không phát thải trong vận chuyển biển tại COP 26 vào ngày 10 tháng 11 ở Glasgow, Scotland. Ảnh Getty Images

Cuối cùng, hiện nay số lượng các công ty khách hàng lớn bày tỏ sự quan tâm đến vận chuyển không có carbon, tức xanh hóa chuỗi cung ứng, đang tăng lên từng ngày, từ nhà bán lẻ lớn như Walmart, Amazon, Ikea và Unilever đến các hãng sản xuất ô-tô như Tesla hay Daimler. Thế là những ông lớn như Maersk phải chịu thêm áp lực buộc cải tiến, thay đổi cách sử dụng năng lượng nhiên liệu.

Tin khác

Tài chính - Thị Trường
Một làn sóng chấn động đã lan khắp các thị trường châu Á vào phiên giao dịch ngày 8/7, nhưng không theo cách mà nhiều người vẫn dự đoán.
17 giờ
Tài chính - Thị Trường
Tâm lý lo lắng của người dân đã lan ra tiêu dùng, cùng đó sự chậm lại của vòng quay tiền trong nền kinh tế dù cung tiền đẩy ra nhiều là nguyên nhân dẫn đến thực tế trên, theo TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng.
1 ngày
Tài chính - Thị Trường
Tác động thuế quan với các doanh nghiệp có thể xuất hiện trong quý 3 và quý 4 tới đây. Khi mức định giá của thị trường đã không còn rẻ, VN-Index được cho sẽ hướng tới vùng giá mục tiêu 1.420 điểm, khó vượt lên vùng đỉnh lịch sử năm 2022, SHS Research cho biết.
1 ngày
Tài chính - Thị Trường
Dù còn phải chờ đợi thêm công bố chính thức về thuế quan từ Mỹ nhưng theo nhiều chuyên gia, hiện tại các yếu tố nội lực tích cực sẽ đóng vai trò then chốt hơn so với hoạt động xuất khẩu trong quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng của nền kinh tế.
4 ngày
Tài chính - Thị Trường
Chứng khoán bật tăng hơn 7 điểm trong phiên sáng, tuy nhiên phiên chiều có thời điểm chỉ số rơi xuống hơn 10 điểm, kết phiên VN-Index vẫn giảm so với phiên hôm qua khi thông tin thuế đối ứng Mỹ áp cho Việt Nam xuất hiện trên trang mạng xã hội của ông Donald Trump.
5 ngày
Tài chính - Thị Trường
Tổng thống Mỹ, Donald Trump, công bố một thỏa thuận thương mại bước đầu đã được thiết lập với Việt Nam, trong đó thuế xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam đến Mỹ sẽ vào khoảng 20%, trong khi hàng hóa từ Mỹ vào nước ta sẽ được miễn thuế hoàn toàn.
5 ngày
Tài chính - Thị Trường
Nhóm cổ phiếu chứng khoán đồng loạt bật tăng trong phiên giao dịch ngày 2/7 đã kéo thị trường đi lên. VN-Index kết phiên tăng 7 điểm vượt ngưỡng 1.380 điểm.
6 ngày
Tài chính - Thị Trường
Ngày 30/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 174/2025/NĐ-CP quy định chính sách giảm thuế giá trị gia tăng theo Nghị quyết số 204/2025/QH15 ngày 17/6/2025 của Quốc hội. Nghị định có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 đến hết ngày 31/12/2026.
6 ngày
Tài chính - Thị Trường
Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) có hiệu lực vào ngày 15/10 tới đây sẽ đẩy nhanh tốc độ xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, theo đó lợi nhuận của nhiều ngân hàng dự báo sẽ tăng, giúp nhóm cổ phiếu này được hưởng lợi.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Các quyết định đầu tư chứng khoán ngày càng khó khăn hơn khi thị trường có nhiều ẩn số đang chờ lời giải như thông tin thuế quan, kết quả kinh doanh quý 2 các doanh nghiệp niếm yết, giá vàng bất ngờ đảo chiều...
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Trong bối cảnh nền kinh tế số bùng nổ, các quốc gia Đông Nam Á đang đồng loạt hành động để đảm bảo công bằng và chống thất thu thuế từ lĩnh vực thương mại điện tử (TMĐT). Indonesia và Việt Nam là hai ví dụ điển hình mới nhất, mỗi nước áp dụng một cách tiếp cận riêng nhưng cùng chung mục tiêu đưa hàng triệu nhà bán hàng online vào khuôn khổ thuế.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) mới ra thông báo khuyến cáo khách hàng cảnh giác trước thủ đoạn lừa đảo rong hoạt động mua bán vàng miếng.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Chuyên gia VPBankS đã chỉ ra các nguyên nhân khiến tỷ giá tiếp tục tăng trong bối cảnh đồng đô la tiếp tục giảm.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Chiều 26/6, giá xăng dầu tiếp tục tăng theo quyết định điều chỉnh của Liên Bộ Công Thương - Tài chính. Đây là điều chỉnh tăng lần thứ 5 liên tiếp. Theo đó, giá xăng RON 95 tiến gần mốc 22.000 đồng/lít.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Malaysia quyết định dừng áp thuế chống bán phá giá với thép cuộn cán nguội và thép không hợp kim từ Việt Nam sau 5 năm áp dụng, mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp xuất khẩu thép.
1 tuần
Xem thêm