Việt Nam có thể trở thành thung lũng công nghệ của khu vực

Thung lũng Silicon (Silicon Valley - Hoa Kỳ) vốn được xem là biểu tượng của hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu, nơi đặt trụ sở của rất nhiều gã khổng lồ công nghệ như Apple, Google, Facebook, Intel…

Tại thánh địa công nghệ, nơi cạnh tranh của những nhân tài, những người Việt Nam ở đây cũng không hề lép vế. Đó là Hùng Trần (Got It), Vũ Duy Thức (Ohmnilabs) , Lê Viết Quốc (Google Brain), Bùi Hải Hưng (Nuance Communication), Trang Phạm (Adobe)… đã khiến cộng đồng khởi nghiệp Việt Nam tại Silicon tự hào. Chưa kể, Việt Nam cũng sở hữu lượng kỹ sư công nghệ giàu chuyên môn, đang làm việc cho hàng loạt các tập đoàn công nghệ, công ty khởi nghiệp ở Thung lũng Silicon.

Ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Phát triển Thị trường và Doanh nghiệp khoa học công nghệ (Bộ Khoa học Công nghệ) cho biết, hiện Việt nam có nguồn nhân lực vô cùng lớn để phát triển công nghệ mới như metaverse (vũ trụ ảo).

Hiện Thung lũng Silicon đang tận dụng nguồn nhân lực của Trung Quốc, sau thành công của bộ phim Avartar. Nhưng nơi đây cũng đang nhìn vào Việt Nam như một nơi cung cấp nguồn nhân lực mới không chỉ cho phim ảnh mà còn trong lĩnh vực như thời trang, bất động sản, thương mại, đầu tư, khai thác khoáng sản… đều có thể lên thế giới ảo.

“Họ đang rất thèm muốn nguồn nhân lực Việt Nam”, ông Quất nói.

Trong buổi gặp gỡ Thủ tướng Phạm Minh Chính nhân chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden hôm 11/9, hai bên đã thống nhất đưa công nghệ, đổi mới sáng tạo và đầu tư trở thành trụ cột mới của quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ.

Nhiều năm nay, Hoa Kỳ được biết đến là cái nôi của khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Hoa Kỳ đạt điểm cao nhất thế giới về chỉ số đổi mới sáng tạo GII 2022, bao gồm các nhà đầu tư R&D, nhà đầu tư vốn mạo hiểm, chất lượng các trường đại học, chất lượng và tác động của các ấn phẩm khoa học, giá trị của cường độ tài sản vô hình của công ty. Việc hợp tác với Hoa Kỳ trong đổi mới sáng tạo cũng là động lực thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam bứt phá.

Bloomberg đánh giá Việt Nam có đủ khả năng và điều kiện trở thành Thung lũng Silicon của khu vực.

Học Hoa Kỳ cách nhân bản mentor

Ông Phạm Hồng Quất cho biết, để nâng cao năng lực của các startup, doanh nghiệp, Hoa Kỳ đã xây dựng mạng lưới mentor (cố vấn) trải dài khắp đất nước, luôn trong tâm thế sẵn sàng cho đi những gì mình có.

“Khi tôi sang Hoa Kỳ, rất ngạc nhiên có những mentor bỏ tiền vé máy bay, khách sạn, bay cả mấy tiếng đồng hồ chỉ đến gặp các team (đội ngũ) khoảng 1 tiếng họ lại bay về, bằng tiền của họ. Những văn hóa đó chưa thể có ngay tại Việt Nam mà chúng ta phải từng bước dựng cái tạo dựng sự đồng lòng, gian khổ cùng startup”, ông Quất nói.

Đó là lý do mà vị Cục trưởng này cho biết  đã đẩy mạnh “văn hóa làng” trong việc xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp, hỗ trợ startup. Các “Làng công nghệ” được xây dựng trong khuôn khổ Techfest – Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia được ra đời, và cho đến nay nhận được sự hưởng ứng rất mạnh mẽ từ cộng đông.

“Nếu chúng ta gọi ngay các tập đoàn công nghệ lớn, gọi ngay những quỹ đầu tư thì rất khó khăn vì các trí tuệ các founder của Việt Nam rất tốt nhưng chưa được đào tạo, kĩ năng gọi vốn, kĩ năng trình bày tiếng Anh, kỹ năng trình bày tiếng Anh, kỹ năng xây dựng mô hình kinh doanh đều chưa có.

Chúng ta học để lấy điểm số cao, học để lấy giải thưởng rất lớn, nhưng mà để làm đầu tư thì chưa thạo. Chúng ta phải học thông qua những người thầy trong hệ sinh thái, đó là mentor, những người huấn luyện viên, những người đã từng thành công và thất bại, họ truyền lại cho thế hệ sau mà không cần đòi hỏi gì, đó là văn hóa làng, được hình thành và truyền tiếp cho thế hệ sau”, ông Quất nói.

Vị này cho biết, trưởng làng Techfest là người có nhiều kinh nghiệm, ngày càng trẻ hơn, sáng tạo hơn, đưa ra các sáng kiến hoạt động, thúc đẩy cộng đồng và cuốn hút mọi người đi theo. Họ cùng chia sẻ nguồn lực, gồm không gian, quan hệ, giải thưởng, tri thức… Từ con số 2 làng năm 2015, đến nay đã có hơn 30 làng trên toàn quốc và dự kiến năm nay miền Trung và miền Nam sẽ còn tiếp tục mở rộng.

Một nguồn lực khác rất quan trọng mà Việt Nam có thể tận dụng đó là mạng lưới kiều bào, tri thức ở nước ngoài, những người có gắn bó với các quỹ đầu tư, các viện trường quốc tế rất tốt.

“Việt Nam chưa khai thác tốt nguồn này. Mọi người về chụp ảnh xong vinh danh thôi. Còn Trung Quốc, Ấn Độ, Singapore, đặc biệt là Israel khai thác vô cùng tốt trí tuệ của kiều bào nước ngoài. Họ là kênh dẫn đầu tư và kênh dẫn phát triển thị trường mới về công nghệ và thị trường. Họ là nơi tiếp cận nhiều nhất với các nguồn đầu tư nước ngoài giai đoạn mới thông qua cá nhân, dự án siêu nhẹ không nhiều máy móc, chỉ dùng trí tuệ. Đó là kênh gọi vốn tốt nhất, thông qua con người chứ không phải thông qua những tập đoàn tổ chức tư vấn FDI như trước đây nữa”, ông Quất nói.

Vài năm trở lại đây, Bộ Khoa học Công nghệ đã phối hợp với Uỷ ban Nhà nước người nước ngoài xây dựng mạng lưới mentor, với 15 mạng lưới kiều bào tri thức đến từ các quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới. Ngoài ra Vietnam Startup Mentor Alliance (VSMA) đang có 30 mentor có kinh nghiệm trên toàn quốc, là đối ứng với mạng lưới kiều bào nước ngoài để cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm. Ngoài ra, VAN - mạng lưới nhà đầu tư thiên thần Đông Nam Á đã được thành lập.

“Thị trường khởi nghiệp Việt Nam chỉ có thể phát triển nếu kêu gọi được mạng lưới này cùng tham gia, còn nếu chỉ có mạng lưới của địa phương chúng ta không xuất khẩu sản phẩm tri thức được”, ông Quất bày tỏ.