Thứ tư, 09/07/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Giá nhiên liệu toàn cầu 'đỏng đảnh', đe dọa sinh kế và ổn định xã hội

Hải Ngư
- 13:00, 05/08/2022

(DNTO) - Tháng trước, cơn giận dữ và nỗi sợ hãi về giá năng lượng bùng nổ ở Ecuador và lan tràn khắp thế giới, từ Hoa Kỳ đến Nigeria. Thế rồi giờ đây, sự nhảy múa trồi sụt về chi phí nhiên liệu lại khơi mào sự hỗn loạn khác, với viễn cảnh tình trạng lo âu nhấp nhỏm sẽ còn gay gắt hơn nhiều

Chuyện tháng Sáu…

“No es suficiencye” - Vẫn chưa đủ, đó là thông điệp mà nhóm biểu tình ở Ecuador gửi tới tổng thống nước sở tại sau khi ông thông báo sẽ giảm giá xăng và dầu diesel xuống 10 xu để xoa dịu cuộc biểu tình bạo loạn về giá nhiên liệu và thực phẩm tăng cao.

Tháng trước, cơn giận dữ và làn sóng hãi sợ vì giá năng lượng nhảy vọt đã bùng nổ ở Ecuador rồi lan tràn khắp thế giới. Tại Hoa Kỳ, giá xăng tăng tới 5 USD/gallon, áp gánh nặng lên người tiêu dùng. Còn ở nhiều nơi khác, cú bốc cao về chi phí nhiên liệu còn kịch tính hơn khiến tình trạng khốn khó đi kèm càng thêm gay gắt.

Liệu chính sách tăng sản lượng dầu mỏ để hạ nhiệt nguy cơ giá dầu thế giới tìm cách leo thang có hiệu quả lâu bền? Ảnh Shutter Stock

Liệu chính sách tăng sản lượng dầu mỏ để hạ nhiệt nguy cơ giá dầu thế giới tìm cách leo thang có hiệu quả lâu bền? Ảnh Shutter Stock

Các gia đình lo lắng xoay xở tìm cách giữ cho đèn sáng, đổ đầy bình xăng ô tô, sưởi ấm nhà và đun nấu các bữa ăn. Doanh nghiệp phải vật lộn với chi phí vận chuyển và điều hành ngày càng tăng, đi kèm đó là áp lực đòi tăng lương từ người lao động. Tình hình u ám đến nỗi ở Nigeria, dân làm tóc phải sử dụng đến ánh sáng từ điện thoại di động để hành nghề vì không kham nổi tiền xăng chạy máy phát điện.

Còn tại Anh, chi phí đổ đầy bình nhiên liệu cho một chiếc xe gia đình cỡ trung ngốn đến 125 USD. Các trạm dịch vụ ở Hungary khống chế người lái ô tô chỉ được mua tối đa 50 lít xăng mỗi ngày. Ghana còn khủng hoảng hơn, cảnh sát phải bắn hơi cay lẫn đạn cao su vào đám đông biểu tình phản đối khó khăn kinh tế do xăng tăng giá, lạm phát và một loại thuế mới áp lên thanh toán điện tử.

Giá nhiên liệu tăng vọt rình rập gây xáo trộn các mối quan hệ kinh tế, chính trị và xã hội trên toàn cầu. Chi phí năng lượng cao còn có tác động phân tầng, gây lạm phát, buộc các ngân hàng trung ương tăng lãi suất, kìm hãm tăng trưởng kinh tế và cản trở nỗ lực chống biến đổi khí hậu vốn đã sẵn tàn khốc. Tình hình càng rối hơn khi Nga, nước xuất khẩu dầu và khí đốt lớn nhất thế giới tấn công Ukraine, cộng thêm các lệnh trừng phạt trả đũa sau đó đã khiến giá khí đốt và dầu tăng phi mã đến không tưởng.

Như bồi thêm vào bức tranh u ám đó, tác hại từ hai năm biến động do đại dịch Covid-19 khiến các chuỗi cung ứng gặp trục trặc, thậm chí phải ngừng hoạt động. Giá năng lượng tăng đột biến tháng trước cũng là lý do chính khiến Ngân hàng Thế giới phải sửa cả dự báo kinh tế với ước tính tăng trưởng toàn cầu là sẽ chậm hơn dự kiến, xuống còn 2,9% trong năm nay, gần bằng một nửa so với năm 2021.

Ở châu Âu, sự phụ thuộc quá mức vào dầu mỏ và khí đốt tự nhiên của Nga đã khiến châu lục này đặc biệt dễ bị tổn thương khi giá cả leo thang và có lúc lâm tình trạng thiếu hụt. Bồi thêm vào đó là việc Nga cắt giảm cung cấp khí đốt cho một số nước châu Âu. Còn trên khắp lục địa, đâu đâu cũng có các quốc gia âm thầm tính toán lên kế hoạch đối phó với tình hình “hạn hán nhiên liệu”.

Một xe tải chở xăng dỡ hàng tại trạm dịch vụ ở Thành phố Mexico vào tháng 6 năm 2022. Mexico đang sử dụng tiền kiếm được từ dầu thô mà họ sản xuất để trợ giá xăng. Ảnh The New York Times)

Một xe tải chở xăng dỡ hàng tại trạm dịch vụ ở Thành phố Mexico vào tháng 6 năm 2022. Mexico đang sử dụng tiền kiếm được từ dầu thô mà họ sản xuất để trợ giá xăng. Ảnh The New York Times)

Thế rồi, cũng giống như diễn biến của những trường hợp khủng hoảng, nhóm người nghèo nhất và dễ bị tổn thương nhất sẽ là nạn nhân trực tiếp cảm nhận được những tác động khắc nghiệt nhất. Theo cảnh báo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế, giá năng lượng cao hơn đồng nghĩa với việc có thêm 90 triệu người ở châu Á và châu Phi không được sử dụng điện. Năng lượng đắt đỏ như góp thêm nỗi đau, tiếp tay khiến giá lương thực tăng cao, hạ thấp mức sống và đẩy hàng triệu người lâm cảnh đói kém.

Chi phí vận chuyển – cả bằng xe lẫn bằng máy bay - cũng góp phần làm đội giá mọi mặt hàng, cho dù đó đơn giản là giày dép, điện thoại di động, banh bóng đá hay thuốc kê đơn. Eswar Prasad, nhà kinh tế học tại Đại học Cornell, đau xót ví von: “Cú gia tăng giá năng lượng và thực phẩm cùng lúc là cú đấm kép vào vùng bụng của người nghèo ở mọi quốc gia”. Cơn bão giá đã ập đến khắp nơi. Theo GlobalPetrolPrices.com, tại Lào, giá khí đốt trên 7 USD/gallon; ở New Zealand là trên 8 đô la; còn tại Đan Mạch và Hồng Kông lần lượt nằm mức giá 9 và hơn 10 đô la cho mỗi gallon.

Nhóm lãnh đạo thuộc ba công ty năng lượng Pháp đã lên tiếng kêu gọi một nỗ lực mà họ nhấn mạnh “cần ngay lập tức, đồng loạt và quy mô lớn” để giảm mức tiêu thụ năng lượng của xứ lục lăng. Nhóm cũng khẳng định, việc kết hợp giữa tình trạng thiếu hụt và giá cả tăng vọt có thể đe dọa đến sự gắn kết xã hội vào chính mùa đông tới. Còn ở các quốc gia nghèo, mối đe dọa vừa kể lại càng gay gắt hơn. Riêng Tổng thống Mexico, Andrés Manuel López Obrador, đang cho sử dụng tiền kiếm được từ dầu thô do quốc gia sản xuất để trợ cấp giá khí đốt trong nước.

…và giờ đây

Thế rồi tự nhiên có vẻ như “gió đã đảo chiều” khi thời gian gần đây giá nhiên liệu, năng lượng xem chừng đang cùng “rủ nhau đi xuống”. Tình huống đối nghịch bất ngờ này đã khiến Fatih Birol, Giám đốc Điều hành của Cơ quan Năng lượng Quốc tế phải lên tiếng cảnh báo. Theo ông, tại thời điểm này, kịch bản duy nhất khiến giá nhiên liệu đi xuống là suy thoái kinh tế toàn cầu, để rồi cái hậu của biến chuyển bất thường ấy có thể là viễn cảnh người dân vẫn thấy giá năng lượng cao và biến động trong những năm sắp tới.

Năng lượng đắt đỏ tiếp tay khiến giá lương thực tăng cao, hạ thấp mức sống và đẩy hàng triệu người lâm cảnh đói kém. Ảnh Reuters

Năng lượng đắt đỏ tiếp tay khiến giá lương thực tăng cao, hạ thấp mức sống và đẩy hàng triệu người lâm cảnh đói kém. Ảnh Reuters

Nỗi lo cơn bão giá quay lại vẫn lơ lửng khi mới đây Nga cảnh báo có thể ngừng xuất khẩu dầu nếu phương Tây áp giá trần với dầu thô của xứ sở Bạch Dương. Bên cạnh đó, không biết có nên lạc quan với tin vui là Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ và các đối tác (OPEC+) vừa thông báo sẽ duy trì chính sách tăng sản lượng dầu mỏ để hạ nhiệt nguy cơ bối cảnh giá dầu thế giới tái leo thang.. hay không. Dù giờ đây quyết định tăng nguồn cung khai thác dầu mỏ, dù không nhiều của OPEC+, đang được dư luận quốc tế đánh giá cao trong nỗ lực bảo đảm an ninh năng lượng toàn cầu.

Như thế, rõ ràng sau khi Mỹ và châu Âu áp đặt các biện pháp trừng phạt Nga liên quan cuộc xung đột tại Ukraine, tháng qua giá dầu thế giới đã tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2008. Dù nay giá đã giảm bớt, nhưng vẫn chực chờ quay lại ngưỡng hơn 115 USD/thùng hồi 30/6, có thể sẽ lại do nguồn cung bị thắt chặt và lo ngại về bất ổn địa chính trị toàn cầu vốn đang rất khó đoán.

Trớ trêu là khi giá xăng giảm khá sâu trong vòng 2 tuần vừa qua lại khiến lợi nhuận của các nhà máy lọc dầu bị sụt giảm nặng nề, cụ thể tại thị trường châu Á là 102% trong tháng 7 mới đây. Sự sụt giảm nhu cầu cùng với lượng hàng tồn kho tăng lên là một bài toán khó dành cho giới lãnh đạo trong ngành dầu khí khiến chính nhóm này nay lại lâm cảnh “nhà giàu cũng khóc!”.

Tin khác

Tài chính - Thị Trường
Một làn sóng chấn động đã lan khắp các thị trường châu Á vào phiên giao dịch ngày 8/7, nhưng không theo cách mà nhiều người vẫn dự đoán.
1 ngày
Tài chính - Thị Trường
Tâm lý lo lắng của người dân đã lan ra tiêu dùng, cùng đó sự chậm lại của vòng quay tiền trong nền kinh tế dù cung tiền đẩy ra nhiều là nguyên nhân dẫn đến thực tế trên, theo TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng.
2 ngày
Tài chính - Thị Trường
Tác động thuế quan với các doanh nghiệp có thể xuất hiện trong quý 3 và quý 4 tới đây. Khi mức định giá của thị trường đã không còn rẻ, VN-Index được cho sẽ hướng tới vùng giá mục tiêu 1.420 điểm, khó vượt lên vùng đỉnh lịch sử năm 2022, SHS Research cho biết.
2 ngày
Tài chính - Thị Trường
Dù còn phải chờ đợi thêm công bố chính thức về thuế quan từ Mỹ nhưng theo nhiều chuyên gia, hiện tại các yếu tố nội lực tích cực sẽ đóng vai trò then chốt hơn so với hoạt động xuất khẩu trong quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng của nền kinh tế.
5 ngày
Tài chính - Thị Trường
Chứng khoán bật tăng hơn 7 điểm trong phiên sáng, tuy nhiên phiên chiều có thời điểm chỉ số rơi xuống hơn 10 điểm, kết phiên VN-Index vẫn giảm so với phiên hôm qua khi thông tin thuế đối ứng Mỹ áp cho Việt Nam xuất hiện trên trang mạng xã hội của ông Donald Trump.
6 ngày
Tài chính - Thị Trường
Tổng thống Mỹ, Donald Trump, công bố một thỏa thuận thương mại bước đầu đã được thiết lập với Việt Nam, trong đó thuế xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam đến Mỹ sẽ vào khoảng 20%, trong khi hàng hóa từ Mỹ vào nước ta sẽ được miễn thuế hoàn toàn.
6 ngày
Tài chính - Thị Trường
Nhóm cổ phiếu chứng khoán đồng loạt bật tăng trong phiên giao dịch ngày 2/7 đã kéo thị trường đi lên. VN-Index kết phiên tăng 7 điểm vượt ngưỡng 1.380 điểm.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Ngày 30/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 174/2025/NĐ-CP quy định chính sách giảm thuế giá trị gia tăng theo Nghị quyết số 204/2025/QH15 ngày 17/6/2025 của Quốc hội. Nghị định có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 đến hết ngày 31/12/2026.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) có hiệu lực vào ngày 15/10 tới đây sẽ đẩy nhanh tốc độ xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, theo đó lợi nhuận của nhiều ngân hàng dự báo sẽ tăng, giúp nhóm cổ phiếu này được hưởng lợi.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Các quyết định đầu tư chứng khoán ngày càng khó khăn hơn khi thị trường có nhiều ẩn số đang chờ lời giải như thông tin thuế quan, kết quả kinh doanh quý 2 các doanh nghiệp niếm yết, giá vàng bất ngờ đảo chiều...
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Trong bối cảnh nền kinh tế số bùng nổ, các quốc gia Đông Nam Á đang đồng loạt hành động để đảm bảo công bằng và chống thất thu thuế từ lĩnh vực thương mại điện tử (TMĐT). Indonesia và Việt Nam là hai ví dụ điển hình mới nhất, mỗi nước áp dụng một cách tiếp cận riêng nhưng cùng chung mục tiêu đưa hàng triệu nhà bán hàng online vào khuôn khổ thuế.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) mới ra thông báo khuyến cáo khách hàng cảnh giác trước thủ đoạn lừa đảo rong hoạt động mua bán vàng miếng.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Chuyên gia VPBankS đã chỉ ra các nguyên nhân khiến tỷ giá tiếp tục tăng trong bối cảnh đồng đô la tiếp tục giảm.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Chiều 26/6, giá xăng dầu tiếp tục tăng theo quyết định điều chỉnh của Liên Bộ Công Thương - Tài chính. Đây là điều chỉnh tăng lần thứ 5 liên tiếp. Theo đó, giá xăng RON 95 tiến gần mốc 22.000 đồng/lít.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Malaysia quyết định dừng áp thuế chống bán phá giá với thép cuộn cán nguội và thép không hợp kim từ Việt Nam sau 5 năm áp dụng, mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp xuất khẩu thép.
1 tuần
Xem thêm