Nghiên cứu của Goldman Sachs dự báo trí tuệ nhân tạo (AI) có thể ảnh hưởng đến khoảng 300 triệu lao động trên toàn cầu, nếu công nghệ phát huy hết khả năng của nó. 

Thực tế, AI đang ngày càng trở nên gần gũi hơn trong cuộc sống. Cao Xuân Hoài Vương, Giám đốc điều hành Unica, cho biết trước kia, ông từng ấp ủ viết một cuốn sách nhưng sau vài năm vẫn chưa thực hiện được vì tắc ý tưởng. Sau khi có AI và ChatGPT, ông Vương đã hoàn thành cuốn sách “Biến tri thức thành mỏ vàng” chỉ trong 1 tháng và ngay lập tức bán được 100 cuốn. 

Ông Vương cũng khoe vừa hoàn thành một bức tranh nhờ sự hỗ trợ của AI. Bức tranh được mang đến phiên đấu giá với các tác phẩm cũng được vẽ bằng trí tuệ nhân tạo, thu về 20 triệu đồng, đóng góp cho quỹ hỗ trợ trẻ em chữa bỏng.

Tương tự, ông Phan Đức Trung, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Blockchain Việt Nam, cho biết trong quá trình nghiên cứu blockchain, gần như nhóm nghiên cứu của đơn vị sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu, tổng hợp bài, dùng AI để vẽ… chứ không thể chờ đợi sách từ các nhà xuất bản. Nhờ vậy, nhóm nghiên cứu gồm 3 người nhưng năng lực bằng 4-5 người. 

“Trong Hiệp hội Blockchain, chúng tôi phải mua tài khoản ChatGPT liên tục. Nhiều người nghĩ rằng phí 25 USD là lớn, nhưng chúng tôi có thể cắt giảm khá nhiều người với mức lương 500 USD. Đây là con số chúng tôi bắt đầu đo đếm. Nếu một nhân lực được trả lương 1.000 USD mà chúng tôi đưa vào chi phí AI chiếm khoảng 20% thì có thể nhân 4 lần người đó lên được”, ông Trung nói.

 Đó cũng là lý do mà các công ty ứng dụng AI từ sớm sẽ có nhiều hơn lợi thế so với các đối thủ.

“Các công ty có chi phí vận hành cao, chúng tôi có thể yêu cầu toàn bộ nhân viên dùng AI và đánh giá toàn bộ lại. Giám đốc có thể chọn cắt giảm 50% nhân lực, 50% nhân lực còn lại bắt buộc phải dùng AI. Chuyện cắt nhân lực hay nhân viên phải đi học là quyền của giám đốc. Chúng tôi đã thử và kết quả năng suất lao động tăng gấp 4 lần. Đó là điều khủng khiếp và các công ty nên nắm bắt cơ hội. Mọi người có thể đi học những khóa ngắn hạn từ 3-5 ngày để tăng năng suất lao động và cắt giảm chi phí ngay lập tức. Từng người tồn tại trong công ty bắt buộc phải nắm bắt công nghệ này. Với những sinh viên ra trường, nếu không biết AI sẽ là thiệt thòi lớn”, ông Trung nói.

Ông Nguyễn Phú An, Quản trị Chiến lược FPT Telecom, cho biết hiện tại, các công ty đang dò đường ứng dụng thử nghiệm AI vào hoạt động sản xuất, kinh doanh. FPT Telecom cũng thành lập Ban Chiến lược AI để tất cả các khâu kinh doanh, tối ưu ở nội bộ, cho nhân viên, khách hàng đều ứng dụng AI.

“Việc đó đang làm và hàng tuần chúng tôi phải họp về vấn đề này. Ở công ty chúng tôi, tất cả nhân viên cấp quản lý đều phải học để có hiểu biết cơ bản về AI. AI hiện đã có thể đọc một cuốn sách 800 trang thành bản tóm tắt 1.000 từ, 2.000 từ tùy theo nhu cầu, thậm chí có thể làm một clip trailer về cuốn sách đó. Trên thị trường đã có công cụ làm được như vậy và bán được chứ không còn là viễn tưởng”, ông An nói.

Năng suất, hiệu suất làm việc khủng khiếp của AI đã khiến các chủ doanh nghiệp phải nghĩ lại về cách sử dụng nhân sự. Google và các thành viên còn lại của BigTech đang chạy đua đầu tư cho trí tuệ nhân tạo. Song song với đó là cắt giảm lượng lớn nhân sự. Công ty phần mềm SAP cho 8.000 nhân viên nghỉ, chuyển việc, Microsoft cắt giảm 1.900 nhân viên trong bộ phận trò chơi, Ebay cắt giảm 1.000 việc làm tương đương 9% nhân lực, Google và Amazon cũng thông báo cắt giảm vài trăm việc làm…

Giá trị thị trường AI ước tính sẽ đạt một nghìn tỷ USD trong 5 năm tới, Finbold, cho thấy làn sóng đầu tư vào AI của các công ty cũng sẽ tăng cao. Điều này đồng nghĩa sẽ có nhiều hơn việc làm bị cắt giảm.

Nhưng, một bộ phận người lao động cũng không chấp nhận ngồi chờ AI thay thế. Một phần họ đang học cách sử dụng AI, phần khác đang tìm đến khoác học AI để nâng cao năng lực. Khảo sát của Checkr với 3.000 người lao động Mỹ, cho biết 85% thừa nhận sử dụng AI để xử lý công việc. 67% cho biết sẽ dùng tiền cá nhân để theo học về AI, nhằm giữ công việc của mình.

Có thể thấy, cuộc chạy đua của con người với công nghệ ở một góc độ nào đó mang tính tích cực. Công nghệ sẽ chỉ thực sự trở thành mối đe dọa với những người không sẵn sàng chấp nhận giao tiếp với nó, còn nó sẽ luôn trở thành cánh tay nối dài với phần còn lại.