Chỉ trong 3 năm áp dụng quản lý sản xuất bằng công nghệ mới như camera và máy bay không người lái (eDrone), blockchain, AI (trí tuệ nhân tạo) thông qua phần mềm eGap, Liên hiệp Hợp tác xã Kinh tế số Việt Nam (VDECA) đã ghi nhận kết quả kinh ngạc trong sản xuất.

Cụ thể, sau khi kí kết hợp đồng với Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn TP. Hà Nội, đơn vị này thực hiện quản lý, giám sát chuỗi sản xuất lúa gạo hữu cơ tại HTX Nông nghiệp hữu cơ Đồng Phú, Chương Mỹ, cấp Tem Qr-Code có xác nhận của cơ quan quản lý và bên thứ 3 cho 20 ha lúa hữu cơ và 25 ha chuyển đổi hữu cơ.

Kết quả, giá bán rau củ quả tăng gấp 1,5 lần, giá lúa gạo hữu cơ 2 lần (giá mua thóc tươi 9.000 - 11.000 đ/kg tại đầu bờ), quy mô sản xuất tăng 2 – 3 lần.

“Hàng hóa sản xuất ra cần phải có đầu ra và để bán với giá sinh lợi nhuận, sản phẩm cần phải có uy tín, có minh chứng ứng dụng khoa học công nghệ, trình độ quản lý, minh chứng chất lượng, uy tín nhà cung cấp và sản phẩm phải có thương hiệu được xã hội biết đến.

Nhưng việc xây dựng thương hiệu, uy tín cho sản phẩm như cách truyền thống thì phải mất thời gian rất lâu, tốn kém, đầy rủi ro trắc trở do phải cạnh tranh với nhiều đối thủ; trong khi điều đó có thể giải quyết khả thi hơn nhờ công nghệ”, PGS.TS. Mai Quang Vinh, Chủ tịch HĐQT Liên hiệp HTX Kinh tế số Việt Nam, nói trong Hội thảo Ứng dụng Công nghệ trong nâng cao năng suất nông nghiệp, sáng 23/3.

Báo cáo của Forbes cho biết, chi tiêu toàn cầu cho nông nghiệp thông minh dự kiến sẽ tăng gấp 3 lần lên 15,3 tỉ USD vào năm 2025. Ngoài ra, việc ứng dụng AI trong nông nghiệp sẽ mang lại tốc độ tăng trưởng kép 20%, đạt 2,5 tỉ USD vào năm 2026.

Tại Việt Nam, tổng diện tích cấp cho nông nghiệp công nghệ cao là hơn 18.000 ha, với 690 khu sản xuất được xây dựng phục vụ công nghệ cao, 68 doanh nghiệp được công nghiệp là doanh nghiệp công nghệ cao.

Một số công nghệ nổi bật được ứng dụng trong nông nghiệp như AI với các thuật toán có thể phân tích hàng trăm hoặc hàng ngàn biến số trong dữ liệu thời tiết, bao gồm nhiệt độ, độ ẩm, tốc độ gió và áp suất khí quyển; từ đó đưa ra dự đoán về thời tiết và nhu cầu nước, độ ẩm, phát hiện bệnh tật… cho người nông dân. Robot được ứng dụng để gieo hạt, trồng cây, phun thuốc, thu hoạch, giám sát đàn gia súc…

Thiết bị thông minh (đèn, máy bơm, lưới che, quạt… vận hành qua điện thoại và web) giúp điều chỉnh ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm theo mong muốn. Drone hay flycam dùng để theo dõi, phân tích hình ảnh, phun thuốc trừ sâu…

Nhưng, việc ứng dụng công nghệ mới trong ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn chưa được rộng rãi. Một trong những nguyên nhân cơ bản được TS Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế số Việt Nam chỉ ra là do giá cả phần cứng và phần mềm cho các hệ thống AI đang rất cao, nhất là trong những năm gần đây khi các công nghệ AI đang phát triển mạnh mẽ.

“Các ứng dụng, sản phẩm AI tại trong nước còn hạn chế, đa phần nông nghiệp Việt Nam phải ứng dụng giải pháp công nghệ của nước ngoài, dẫn đến chi phí đầu tư cao, người nông dân không mặn mà đầu tư”, ông Quý nói.

Bên cạnh đó, công nghệ mới trong nông nghiệp muốn áp dụng thành công cũng phụ thuộc rất nhiều vào người sử dụng là người nông dân. Họ cần được đào tạo để sử dụng và hiểu rõ các công nghệ này. Muốn vậy, cần có các chương trình đào tạo và huấn luyện, cũng như tài chính và công nghệ từ chính phủ, các tổ chức tư nhân, các viện trường…

“Sự hỗ trợ này có thể bao gồm các khoản tài trợ để đầu tư vào các hệ thống AI và robot tự động hóa, và các dịch vụ tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật để giúp các nông dân sử dụng các công nghệ mới”, ông Quý nói.

Ở khía cạnh khác, theo ông Đỗ Minh Phương, Trung tâm Chuyển đổi số và Thống kê Nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn), hệ thống hạ tầng phục vụ nông nghiệp công nghệ cao còn hạn chế và lạc hậu, dẫn đến việc ứng dụng AI còn khó khăn.

“AI không phải là cho máy vào thì có thể chạy ngoài đồng được, mà để AI hoạt động hiệu quả, cần phải phát triển hệ sinh thái phục vụ AI, với mức độ tự động hóa cao”, ông Phương nói.