Thứ sáu, 22/11/2024
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

GDP Việt Nam có thể vẫn tăng nhờ lợi thế nước 'trung lập'

Huyền Trang
- 18:29, 12/04/2023

(DNTO) - Theo GS Trần Văn Thọ, nếu biết tận dụng cơ hội, thì chính sự bất ổn kinh tế, chính trị thế giới cũng có thể giúp Việt Nam phát triển với những thế mạnh của mình.

Các nghiên cứu cho thấy các nước giữ thái độ

Các nghiên cứu cho thấy các nước giữ thái độ "trung lập" trước những cuộc đối đầu chính trị vẫn có thể giữ nhịp độ tăng trưởng GDP. Ảnh: T.L.

Việt Nam trong các trào lưu mới

Trong sự kiện “Nhân sự số - Năng lực nào thúc doanh nghiệp tăng trưởng?”, sáng 12/4, GS. Trần Văn Thọ, Giáo sư danh dự Đại học Waseda Nhật Bản, đã có bài trình bày liên quan đến khả năng thích ứng của Việt Nam trước những trào lưu mới của thế giới.

Theo GS. Thọ, ảnh hưởng của địa chính trị, địa kinh tế ngày càng ảnh hưởng đến phân công quốc tế và thường xuyên mang lại sự bất định trong hoạt động kinh tế. Đối đầu Mỹ - Trung hay chiến tranh ở Ukraine ảnh hưởng đến cung cấp năng lượng, thực phẩm, chuỗi cung ứng toàn cầu nói chung.Tuy nhiên, tình hình này là cơ hội cho những nước “trung lập” nếu muốn nắm bắt thời cơ để củng cố nội lực và phát huy sức cạnh tranh trên thương trường thế giới.

Một nghiên cứu thú vị của nhóm Kumagai Satoru ở IDE theo mô hình IDE-GSM về ảnh hưởng của cuộc đối đầu Mỹ - Trung đến kinh tế thế giới cho thấy, tình hình làm cho thị trường thế giới nhỏ lại và là cơ hội phát triển của các nước “trung lập”.

Tác động Mỹ - Trung

Theo nghiên cứu này, tại kịch bản A, từ 2025, mức độ hạn chế mậu dịch (quan thuế tăng) gấp đôi giai đoạn 2018-2019. Khi đó, GDP thế giới có thể giảm 2,3%; GDP phe Mỹ giảm 3,4%; phe Trung giảm 2,7%; nhưng ngược lại, phía phe trung lập có thể tăng 0,3% và Việt Nam có thể tăng 0,9%.

“Lương thực, thực phẩm trên thế giới ngày càng khan hiếm nên những nước có nguồn tài nguyên về nông nghiệp như Việt Nam thì thực phẩm sẽ trở thành sản phẩm chiến lược, lợi thế, có thể một trong những sản phẩm có thể cạnh tranh. Điều này cho thấy sự bất ổn kinh tế, chính trị thế giới nếu biết tận dụng cũng giúp chúng ta có thể phát triển”, GS Thọ nhấn mạnh.

Với các trào lưu mới ở lĩnh vực công nghệ, theo GS. Trần Văn Thọ, công nghệ thời cách mạng 4.0 với các trụ cột như công nghệ thông tin (IT), trí tuệ nhân tạo (AI), kết nối vạn vật (IOT) và tự động hóa ngày càng ảnh hưởng đến năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của quốc gia và doanh nghiệp.

Do ảnh hưởng của công nghệ 4.0, sự phân ly giữa công nghiệp và dịch vụ dần lu mờ. Dịch vụ hóa sản phẩm công nghiệp trở nên quan trọng, tức những sản phẩm phần cứng sản xuất hàng loạt dễ dàng nên doanh nghiệp phải thêm dịch vụ vào mới tạo sự khác biệt.

Ví dụ, với một chiếc ô tô, vào năm 1950, tỷ lệ phần mềm trong giá thành chỉ chiếm 10%, hiện đã tăng đến 40% và dự báo tỉ lệ này chiếm gần 58% vào năm 2030, theo Nikkei Shinbun. “Mặc dù ô tô là một ngành đặc biệt khi tỉ lệ phần mềm trong giá thành cao, nhưng các ngành khác cũng trong xu thế tương tự như vậy”, GS. Thọ cho hay.

Khi tài sản vô hình biến thành hữu hình

GS. Trần Văn Thọ, Giáo sư danh dự Đại học Waseda Nhật Bản cho biết doanh nghiệp Việt Nam cần chú trọng phát triển các loại tài sản vô hình để gia tăng lợi thế cho doanh nghiệp.

GS. Trần Văn Thọ, Giáo sư danh dự Đại học Waseda Nhật Bản cho biết doanh nghiệp Việt Nam cần chú trọng phát triển các loại tài sản vô hình để gia tăng lợi thế cho doanh nghiệp.

Với các trào lưu mới phân tích ở trên, GS. Trần Văn Thọ cho biết, yếu tố quyết định năng suất lao động nói riêng và năng lực cạnh tranh nói chung của quốc gia và doanh nghiệp hiện nay là tài sản vô hình và nguồn nhân lực mới.

Cụ thể, tài sản vô hình gồm tài sản đẩy mạnh cách tân công nghệ (R&D, khả năng thiết kế…), tài sản có thể thông tin hóa (phần mềm, cơ sở dữ liệu…) và tài sản tổng hợp (năng lực quản lý, tổ chức và nguồn nhân lực mới…). Để khai thác tốt tài sản vô hình, cần đào tạo nguồn nhân lực mới với kĩ năng mới để thích ứng nhanh với sự thay đổi của công nghệ. 

Tài sản vô hình với nhiều người Việt Nam có thể hơi lạ, nhưng hiện là từ khóa rất quan trọng để phát triển. Để làm rõ hơn quan điểm này, GS Thọ đưa ra ví dụ về tài sản vô hình với kinh tế Nhật Bản.

Kinh tế Nhật Bản trải qua giai đoạn phát triển thần kỳ (1955-1973) và giai đoạn củng cố vị trí cường quốc công nghiệp nhờ phát huy nội lực và tận dụng ngoại lực trong thời đại cách mạng công nghệ 2.0 và 3.0. Nhưng nền kinh tế này bắt đầu suy thoái từ thập niên 1990 vì không thích ứng hữu hiệu với trào lưu mới là cách mạng 4.0. Một trong những nguyên nhân là ít chú trọng đầu tư vào tài sản vô hình, nhất là đầu tư cho nguồn nhân lực mới.

Thống kê của World Development Indicators Database về tăng trưởng kinh tế của 5 nước tiên tiến trước khi có đại dịch Covid-19 (từ 1990-2019) cho thấy, trong khi các nước khác đều ghi nhận tăng trưởng GDP khả quan (Mỹ 2,47%, Anh 2%, Đức 1,49%, Pháp 1,57%), thì GDP của Nhật chỉ tăng trưởng 0,96%.

Nguyên nhân là tỉ lệ đầu tư vào tài sản vô hình/GDP của Nhật Bản thấp hơn các nước còn lại. Giai đoạn 2005-2012, tỉ lệ đầu tư vào tài sản vô hình của Nhật chỉ chiếm 8,2% GDP, trong khi tỉ lệ này ở Hoa kỳ là 16,1%, Anh là 13,8%, Pháp là 15,9% và Đức 9,7%. Tỉ lệ đầu tư vào nguồn nhân lực đặc thù của Nhật Bản cũng ít hơn các nước còn lại.

Tuy vậy, không ít doanh nghiệp Nhật Bản đã thành công trong chiến lược tăng cường tài sản vô hình như Hitachi, Sony, Ricoh, Itochu….

Trường hợp của Hitachi, công ty có 36 vạn nhân viên. Từ 2011, đẩy mạnh cách tân công nghệ mà tiền đề là nguồn nhân lực mới. Công ty tiến hành lập cơ sở dữ liệu của 25 vạn nhân tài toàn cầu, trong đó 500 người thuộc top thế giới để có kế hoạch thu hút nhân tài, đồng thời thiết lập hệ thống đào tạo đặc thù cho nhân lực. Đầu năm 2021, Hitachi đã đào tạo, thu hút 35.000 chuyên gia kỹ thuật số, trong đó kỹ sư dữ liệu lên tới 3.000.

Khi có nguồn nhân lực mới, công ty tiến hành kết nối vạn vật các cơ sở sản xuất và quản lý. Kết quả giảm 20% phí tổn trong công trình thiết kế, giảm 20% trong điều động vật tư, giảm 10% trong chế tạo và giảm 50% thời gian sản xuất sản phẩm. Giá cổ phiếu của công ty cũng tăng dần qua các năm, từ hơn 2.100 Yên (năm 2010) lên hơn 4.000 Yên (năm 2020) và đạt hơn 7.200 Yên (tháng 3/2023).

Quay trở lại với Việt Nam, theo vị giáo sư, nước ta đang là nước thu nhập trung bình thấp. Việt Nam chưa hoàn thành cách mạng công nghệ 3.0 đã phải trực diện với cách mạng công nghệ 4.0 và các trào lưu khác. Để trở thành nước thu nhập trung bình cao trước năm 2030 và nước thu nhập cao khoảng năm 2045, phải liên tục tăng năng suất, năng lực cạnh tranh trong thời đại mới.

“Khu vực phi chính thức Việt Nam quá lớn, lao động nông nghiệp còn quá nhiều, phải phá vỡ cơ cấu đó để đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, thúc đẩy công nghiệp hóa theo chiều sâu để tăng hàm lượng giá trị gia tăng của mỗi sản phẩm công nghiệp. Muốn vậy cần phải có chính sách hỗ trợ, nuôi dưỡng doanh nghiệp lớn mạnh vì doanh nghiệp mạnh mới có khả năng đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, ngoài việc tăng cường đào tạo thì phải chú trọng đến tái đào tạo cho người lao động vì trong thời đại kỹ thuật số mọi thứ chuyển đổi rất nhanh”, GS. Thọ nói.

Tin khác

Doanh nhân - Doanh nghiệp
Dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi bổ sung quy định thu thuế với các doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng tại Việt Nam.
8 giờ
Bất động sản
Nêu thực trạng giá bất động sản tăng phi mã, đại biểu Nguyễn Công Long (Đoàn ĐBQH Đồng Nai) cho biết một công chức không ăn gì cả cũng mất vài trăm năm mới mua được nhà.
1 ngày
Thời sự - Chính trị
Theo đại biểu Quốc hội, dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam có tầm quan trọng, ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực phát triển của đất nước. Đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp trong nước tham gia, giúp doanh nghiệp phát triển lớn mạnh, nội địa hóa tối đa, giảm phụ thuộc vào nước ngoài...
2 ngày
Thời sự - Chính trị
Mặc dù Hoa Kỳ là thị trường lớn và tiềm năng nhưng việc phụ thuộc phần lớn vào thị trường này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho doanh nghiệp xuất khẩu. Doanh nghiệp cần hướng tới mở rộng thị trường cùng khu vực như Peru, Colombia hay Trung Mỹ...
3 ngày
Thời sự - Chính trị
Tối 15/11, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì, phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức Chương trình “Hồ Chí Minh - Hành trình khát vọng 2024”, tôn vinh các điển hình tiêu biểu toàn quốc trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
5 ngày
Thời sự - Chính trị
GS. Andreas Hauskrecht của Đại học Indiana, cho rằng Việt Nam cần thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân và tăng năng suất lao động của khu vực kinh tế nhà nước. Bởi việc dựa vào khối FDI như những năm qua sẽ không bền vững.
6 ngày
Thời sự - Chính trị
Chiều 13/11, với 100% số đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội thông qua Nghị quyết về phân bổ ngân sách Trung ương năm 2025.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Sáng 13/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2025 vừa được Quốc hội thông qua nêu rõ chủ trương: Chưa tăng tiền lương khu vực công, lương hưu, trợ cấp trong năm 2025.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Hôm nay, 13/11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 8, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, phải tập trung huy động nguồn lực để đầu tư cho các công trình lớn tầm quốc gia, phải tạo ra sự đột phá về hạ tầng chiến lược, những công trình mang tính chiến lược, xoay chuyển tình thế, xoay chuyển trạng thái...
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang, cho biết tin giả ảnh hưởng tới phát triển kinh tế rất lớn, đặc biệt là đối với thị trường chứng khoán, tài chính, bất động sản. Có những thông tin gây thiệt hại vốn hoá nhiều nghìn tỷ đồng trên thị trường chứng khoán.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Theo Bộ trưởng Bộ TTTT Nguyễn Mạnh Hùng, khi sửa Luật Báo chí sẽ cho phép một số cơ quan báo chí lớn được kinh doanh về nội dung, về truyền thông.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Chuyên gia cho biết chính sách kinh tế dưới thời Tổng thống Donald Trump sẽ hướng tới tăng cường các biện pháp phòng vệ thương mại. Vì vậy hàng Việt vào Mỹ cần minh bạch nguồn gốc xuất xứ, tăng kiểm định chất lượng sản phẩm.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10/2024, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu thành lập Ban chỉ đạo, Tổ giúp việc về tinh gọn bộ máy của Chính phủ theo Nghị quyết số 18 của Trung ương.
1 tuần
Xem thêm