Theo khảo sát của phóng viên, khoảng 2 tuần trở lại đây, bình quân cả nước giá lợn hơi đều giảm xuống đáng kể, nhất là tại miền nam giảm còn 53.000 đồng/kg. Miền Bắc thì 56.000 đồng/kg, và miền Trung là khoảng 54.000 đồng/kg. Trong khi đó, nhìn sang nước bạn thời điểm hiện tại giá lợn hơi ở Trung Quốc đang ở ngưỡng 85.000 đồng - 90.000 đồng/kg.

Đặc biệt, giá thành chăn nuôi theo báo cáo của Hợp tác xã, hộ nông dân càng chăn nuôi nhỏ lẻ càng lỗ. Nhìn chung giá thành cứ bán mỗi 1 kg lợn hơi ước chừng mất 7.000 đồng/kg, cho thấy thiệt hại này rất lớn. 

“Hiện nay, chi phí chăn nuôi không thể dưới 60.000 đồng/kg, nhưng giá bán bình quân cả nước chỉ 53.900 đồng/kg, đồng nghĩa với mỗi con lợn tạ xuất chuồng, người nuôi lỗ khoảng 600.000 đồng” – đại diện hộ chăn nuôi (Mỹ Đức, Hà Nội), trần tình. 

Song, điều đáng nói, mặc dù giá lợn hơi liên tục giảm trong 1 tháng qua, nhưng giá thịt lợn tại các chợ dân sinh và tại các siêu thị vẫn ở mức cao.

Cụ thể, ngày 21/11/2022, giá thịt lợn tại các chợ dân sinh bán ra ở mức 110.000-140.000 đồng/kg.

Đặc biệt, một số chợ 1 kg thịt lợn vai từ 110- 120/kg nhưng ở siêu thị hiện nay vẫn 210.000 đồng/kg, thậm chí 220.000 đồng/kg, như thế, mua 1 kg thịt lợn nếu trừ thuế VAT 10% đi người tiêu dùng vẫn thiệt hại 40.000 đồng/kg.

Từ những bất cập trên, trao đổi với Doanh Nhân Trẻ, chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú cho rằng, hiện nay giá lợn hơi "chạm đáy" sẽ tác động đến việc tái đàn, nếu cứ giữ đà giảm, bà con sẽ không mặn mà chăn nuôi, khó đảm bảo cung ứng thịt cho dịp tết.

Ông Phú nhấn mạnh, thịt lợn là thực phẩm thiết yếu của người nghèo, với toàn xã hội hơn 70% mâm cơm là thịt lợn, các nước họ cũng rất chú trọng điều này, chẳng hạn Trung Quốc họ dự trữ hàng vạn tấn thịt lợn, khi giá lên, họ tung ra bán luôn để cứu giúp cho bà con tiêu dùng, ổn định giá cả thị trường, nhưng chúng ta lại không làm như thế...

"Phó Thủ Tướng Lê Minh Khái chỉ đạo phải kiểm soát giá cả trước trong và sau tết, phải kê khai những mặt hàng tăng giá bất hợp lí, nhưng lực lượng quản lí thị trường (QLTT), quản lí giá, gần như không làm gì cả, cứ để ngang nhiên như thế...rõ ràng đây là vấn đề rất nhức nhối của xã hội", ông Phú cho hay.

Đồng thời, trong điều kiện sức mua rất kém, thống kê phía nam có tới 40.000 lao động nghỉ việc, thu nhập suy giảm, giá heo hơi hiện nay hoàn toàn phụ thuộc vào thị trường, sức mua. Các nguồn tiêu thụ nói chung đều giảm trên cả nước… Những yếu tố đó đã khiến giá thịt heo không “ngóc đầu” lên được. Một điều chắc chắn là người chăn nuôi đang phải gánh lỗ, chấp nhận bán dưới giá thành.

“Giá lợn hơi lên thì ngành nông nghiệp yêu cầu giảm để cân đối cung cầu. Đến khi giá lợn rớt thảm hại thì ngành nông nghiệp lại "im hơi lặng tiếng" để dân tự lo là không làm hết vai trò của mình. Cần có sự điều tiết, không để tình trạng người nuôi thì thua lỗ, còn người bán lẻ thì mỗi tháng thu hàng chục triệu tiền lãi từ bán thịt lợn...”, ông Phú nêu rõ.

Giải pháp xoa dịu nghịch lý cung - cầu 

Trước nghịch lý người chăn nuôi thua lỗ, người bán lẻ “lãi dày”, chuyên gia Vũ Vinh Phú cho rằng, giải pháp để cân đối cung cầu, đầu tiên phải là sức mua. Nên tạo công ăn việc làm cho người lao động.

Đặc biệt, ông Phú nhận định, nên đưa thịt lợn bổ sung vào danh mục khuyến mại để thúc đẩy sức mua.  Để thu hút được người tiêu dùng, nên khuyến khích các doanh nghiệp giảm giá nhiều hơn cho các hàng hóa thiết yếu, thay vì chỉ tập trung vào quần áo thời trang… Đồng thời, trong bối cảnh nhiều công nhân đang bị thất nghiệp hay thu nhập giảm sút đến 50% vì các doanh nghiệp thiếu đơn hàng, sản xuất cầm chừng thì chỉ giảm giá thôi vẫn chưa đủ để kích cầu.

Nhà nước cần xem xét giảm thuế giá trị gia tăng "dài hơi" hơn cho các loại hàng hóa sang năm 2023. Đồng thời giảm thuế thu nhập cá nhân cho người làm công ăn lương để phù hợp với đời sống hiện nay khi vật giá đã leo thang quá cao.

“Phải để giá hàng hóa thiết yếu xuống thấp, thì người tiêu dùng mới không "ngoảnh mặt" khi thu nhập  đang sụt giảm. Ví dụ một kg thịt heo hơi có giá hơn 50.000 đồng, nhưng khi đến tay người mua lại "nhảy vọt" hơn 200.000 đồng là quá cao, nhiều gia đình sẽ không đủ tiền để mua. Giá hàng hóa tăng chóng mặt mà người làm công ăn lương vẫn cứ phải đóng đủ thuế thu nhập theo quy định đã ban hành gần cả chục năm thì tiền đâu nữa mà mua sắm để kích cầu”, ông Vũ Vinh Phú nêu quan điểm.

Đồng thời, ông Phú cũng cho rằng, ngành chăn nuôi và công thương cần khơi thông thị trường xuất khẩu để tránh tình trạng ùn ứ các sản phẩm chăn nuôi trong nước khiến giá sản phẩm “lao dốc” như hiện nay. 

"Chúng ta nên cân nhắc bài toán có thể xuất khẩu hạn ngạch một phần sang Trung Quốc, vì nếu lợn dư thừa nếu được hỗ trợ về thủ tục, tạo điều kiện để xuất khẩu thịt lợn sang đó có thể bán được với giá 70.000 đồng - 80.000 đồng/kg... Bộ Công Thương và Bộ NN&PTNT phải đẩy nhanh các biện pháp đàm phán, tìm thị trường xuất khẩu. Trong ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn, xuất khẩu mặt hàng chăn nuôi là yếu nhất trong khi đây là ngành hàng phát triển nhất", ông Phú nhận định. 

Tiếp nữa, ông Phú cho rằng, cần tính đến phương án chế biến sâu, tăng cường thu mua giết mổ cấp đông thịt lợn trong các tháng cuối năm. Kêu gọi các doanh nghiệp tham gia chương trình bình ổn thị trường ký kết các hợp đồng tiêu thụ lợn thịt với các trang trại chăn nuôi để tạo nguồn cung ổn định phục vụ công tác bình ổn và bảo đảm thu mua lợn thịt cho người chăn nuôi với giá cả hợp lý...