Kịch bản nào cho xuất khẩu gỗ nửa cuối năm 2021?
(DNTO) - Là một trong những ngành xuất khẩu duy trì được sự tăng trưởng trong bối cảnh dịch bệnh. Nhưng bắt đầu từ tháng 7, hoạt động xuất khẩu của ngành gỗ bắt đầu có dấu hiệu "đuối sức", khi hàng loạt doanh nghiệp giảm lượng xuất khẩu. Thậm chí nhiều doanh nghiệp đứng trước nguy cơ tạm ngưng sản xuất hoặc phá sản.
Doanh nghiệp gỗ như "ngồi trên đống lửa"
Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, trong 15 ngày đầu tháng 8/2021, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 373 triệu USD, giảm tới 45,46% so với cùng kỳ tháng 7/2021.
Không chỉ riêng nửa đầu tháng 8, tổng sản lượng kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ trong tháng 7/2021 cũng giảm mạnh so với tháng trước đó (6/2021).
Cụ thể, trong tháng 7/2021 chỉ đạt 1,333 tỷ USD, giảm tới 14,4% so với tháng 6/2021, trong đó, sản phẩm gỗ đạt 1,031 tỷ USD, giảm 16,4% so với tháng 6/2021.
Cùng với đó, giá trị xuất khẩu các mặt hàng này sang các thị trường chủ lực cũng ghi nhận giảm mạnh trong tháng 7. So với tháng 6 thì giá trị xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ sang Hoa Kỳ chỉ đạt 853,68 triệu USD, giảm 16,44%; Trung Quốc đạt 109,48 triệu USD, giảm 19,99%; Pháp đạt 9,24 triệu USD, giảm 26,25%; Đức đạt 8,13 triệu USD, giảm 15,94%; Malaysia giảm 21,07%...
Ông Nguyễn Chánh Phương, Phó chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM (HAWA), cho hay, đại dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp khiến các doanh nghiệp ngành gỗ phải đối mặt với tình trạng ngưng trệ sản xuất, hoạt động xuất khẩu bị gián đoạn và giảm tốc. Thêm vào đó là nỗi lo thiếu nguyên liệu để sản xuất, vì hiện chuỗi cung ứng đang bị đứt gãy.
"Kể từ khi chỉ thị 16 được ban hành, chỉ còn khoảng 30-40% trong số 600 hội viên của HAWA còn duy trì hoạt động sản xuất, công suất cũng chỉ đạt được gần một nửa, hi vọng cầm cự đáp ứng phần nào yêu cầu của khách hàng và duy trì công việc cho người lao động", ông Phương cho hay.
Cũng theo kết quả khảo sát nhanh của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam mới đây đối với 162 doanh nghiệp gỗ trên địa bàn các địa phương: TP HCM; các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Long An và Tây Ninh, với tổng số lao động gần 68.000 người trước dịch, cho thấy, có tới 52% doanh nghiệp đã tạm ngừng hoạt động, số lao động tạm nghỉ việc trên 44.100 người. Số doanh nghiệp còn hoạt động khi thực hiện "3 tại chỗ" thì số lao động cũng giảm gần 50% so với trước dịch.
Bên cạnh đó, ông Ngô Sỹ Hoài - Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam nhận định, với những khó khăn chồng chất như hiện nay, các doanh nghiệp xuất khẩu ngành gỗ lo ngại có thể đánh mất thị trường chiến lược. Theo ông Hoài, việc triển khai tiêm chủng vaccine chậm ở các tỉnh như Bình Dương và Đồng Nai sẽ rất khó khăn cho các doanh nghiệp ngành này trong việc duy trì sản xuất.
“Doanh nghiệp ngành gỗ đã rất cố gắng nhưng cũng phải “đầu hàng” trong việc thực hiện quy định đáp ứng 3 tại chỗ. Chính vì thế Chính phủ cần có chính sách hỗ trợ để người lao động ở lại chờ tiêm vaccine. Có như thế doanh nghiệp mới có thể duy trì sản xuất không đánh mất thị trường chiến lược”, ông Hoài nhấn mạnh.
Hai kịch bản tăng trưởng cho ngành gỗ
Tại báo cáo: “Tác động của đại dịch Covid-19 đến ngành gỗ: Thực trạng 8 tháng đầu năm và kịch bản cho các tháng cuối năm 2021”, mới đây, nhóm nghiên cứu của các hiệp hội gỗ và Tổ chức Forest Trends đã đưa ra 2 kịch bản xuất khẩu ngành gỗ trong những tháng còn lại của năm 2021.
Kịch bản thứ nhất: Kim ngạch xuất khẩu quý 3 tiếp tục đà giảm như hiện nay, nhưng kim ngạch xuất khẩu quý 4 bắt đầu hồi phục, nhưng mức hồi phục không thể tương đương với kim ngạch so với quý 1 và quý 2 (trước thời điểm áp dụng giãn cách), mà chỉ đạt khoảng 70% so với kim ngạch trung bình của 2 quý này. Nếu các giả định này là đúng, tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành gỗ năm 2021 đạt khoảng 13,55 tỷ USD.
Kịch bản thứ hai: Kim ngạch xuất khẩu trong các tháng cuối 2021 tiếp tục đà giảm như hiện nay do dịch không được kiểm soát hiệu quả thì đà suy giảm kim ngạch xuất khẩu sẽ tiếp tục kéo dài hết quý 4 với kim ngạch xuất khẩu của quý 4 chỉ tương đương 70% kim ngạch xuất khẩu của quý 3. Nếu giả định này xảy ra, kim ngạch xuất khẩu của cả ngành năm 2021 sẽ đạt khoảng 12,69 tỷ USD.
Đặc biệt, nhóm nghiên cứu khuyến cáo điều quan trọng hiện nay, lượng vaccine sẽ được ưu tiên cho doanh nghiệp chế biến gỗ trong các khu công nghiệp, khu vực tập trung đông người lao động, đặc biệt tại tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Bình Định, TP. Hồ Chí Minh và TP. Hà Nội - "thủ phủ" của ngành gỗ có quy mô lao động trên 1.000 người.
Các Hiệp hội ngành hàng cần tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, sử dụng hiệu quả nguyên liệu, đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh. Tăng cường hợp tác, tạo lập và hình thành chuỗi liên kết từ sản xuất nguyên liệu đến xuất khẩu nhằm duy trì hiệu quả của chuỗi cung ứng.
Đối với các doanh nghiệp cần áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp kiểm soát rủi ro, nhằm duy trì các hoạt động sản xuất kinh doanh, giữ chân khách hàng, tạo công ăn việc làm cho người lao động, tránh đứt gãy hoàn toàn các đơn hàng, gây rủi ro về thị trường đầu ra sản phẩm trong tương lai. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần chuẩn bị tâm thế để sẵn sàng sản xuất kinh doanh trở lại với cường độ và hiệu quả cao khi bệnh dịch được kiểm soát.