Thích ứng linh hoạt, nhiều doanh nghiệp thuỷ sản đã hoạt động 70% công suất
(DNTO) - Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, ngành khai thác thủy sản phải thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 để đảm bảo an toàn tối đa cho người lao động và ngư dân; đưa chuỗi hoạt động khai thác thủy sản ở các địa phương trở lại trạng thái bình thường mới.
Dự báo xuất khẩu thuỷ sản năm 2021 đạt 8,4 tỷ USD
Tại Hội nghị trực tuyến “Tổ chức khai thác thủy sản thích ứng an toàn, phòng, chống dịch Covid-19, quý 4/2021” ngày 22/10, Tổng cục Thủy sản cho biết, dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, tác động trực tiếp, mạnh mẽ khiến chuỗi cung ứng khai thác thủy sản bị đứt gãy, gián đoạn vận chuyển, tiêu thụ khó khăn; giá thủy sản giảm. Đặc biệt, “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC) tiếp tục gây khó khăn cho hoạt động xuất khẩu thủy sản của nước ta vào thị trường Liên minh châu Âu (EU).
Tình trạng thiếu lao động khai thác thủy sản cả về số lượng và chất lượng khiến nhiều tàu cá phải nằm bờ do không đủ lao động để đi biển. Cơ sở hậu cần nghề cá như cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão tuy đã được quy hoạch nhưng nguồn lực để đầu tư xây dựng còn nhiều hạn chế, thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế phục vụ sản xuất.
Việc ứng dụng tiến bộ công nghệ, kỹ thuật vào lĩnh vực khai thác thuỷ sản, nhất là trong bảo quản sản phẩm, giảm tổn thất sau thu hoạch đã từng bước cải thiện nhưng còn chậm, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển.
Cũng theo Tổng cục Thủy sản, dịch bệnh còn tác động sâu đến chuỗi tiêu thụ thuỷ sản, doanh nghiệp không tiêu thụ khiến giá bán sản phẩm giảm 15-20% so với cùng kỳ. Nhiều cảng cá phải đóng cửa để thực hiện phòng, chống dịch. Đến ngày 16/10, vẫn còn 4 cảng cá tiếp tục thực hiện giãn cách/tạm dừng hoạt động, gồm Nghệ An (1 cảng), Khánh Hòa (1 cảng), Bình Thuận (1 cảng), Bà Rịa - Vũng Tàu (1 cảng).
Đối với hoạt động khai thác hải sản của ngư dân, trong thời gian các tỉnh thực hiện theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ, ước tính của một số tổ chức quản lý cảng cá cho biết, lượng tàu và lượng hàng qua cảng trong thời gian giãn cách giảm chỉ còn 44% so với cùng kỳ.
Thiếu các nguyên vật liệu phục vụ tàu khai thác thủy sản, việc tiêu thụ sản phẩm tại các cảng diễn ra chậm, nhiều tàu ở một số tỉnh như Quảng Ngãi, Bà Rịa –Vũng Tàu, Tiền Giang, Đà Nẵng, Bình Thuận… bị ứ đọng sản phẩm do cảng ngừng hoạt động.
Kết quả triển khai các hoạt động phòng, chống khai thác bất hợp pháp, tháo gỡ thẻ vàng tại các địa phương còn chuyển biến chậm, nhất là ngăn chặn tàu cá vi phạm vùng biển các nước trong khu vực, xử lý tàu cá vi phạm pháp luật, kiểm soát sản lượng, truy xuất và xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác.
Những bất cập này khiến hoạt động khai thác thủy sản những tháng cuối năm tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn. Cùng với đó, hoạt động xuất khẩu thủy sản sẽ chịu tác động từ việc kiểm soát chặt chẽ chất lượng và thủ tục nhập khẩu của các thị trường quốc tế, đặc biệt là thị trường Trung Quốc.
“Từ nay đến cuối năm, sản xuất và xuất khẩu thủy sản hồi phục chậm do thiếu nguyên liệu, thiếu lao động, mọi chi phí đều tăng. Doanh nghiệp vừa sản xuất, vừa phòng, chống dịch nên chưa thể hồi phục công suất 100%. Dự báo, xuất khẩu thuỷ sản năm 2021 đạt 8,4 tỷ USD, bằng năm 2020”, ông Nguyễn Hoài Nam, Phó tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam nhận định.
Bài toán thích ứng sẽ là động lực tăng trưởng cho ngành thuỷ sản
Sau thời gian dài chịu ảnh hưởng từ đại dịch, các doanh nghiệp thuỷ sản đang đẩy mạnh việc tăng công suất hoạt động nhằm đáp ứng lượng lớn đơn hàng đã giao ước.
Là địa phương vẫn còn cảng cá Phan Thiết phải đóng cửa do dịch Covid-19, ông Nguyễn Văn Chiến, Phó giám đốc Sở NN&PTNT Bình Thuận cho biết, sở đã thành lập tổ kiểm soát cơ động phòng, chống dịch Covid-19 trong khu vực cảng để tuyên truyền, kiểm tra, kiểm soát. Đồng thời, giải quyết cho 12 doanh nghiệp/cơ sở thu mua, chế biến, dịch vụ thủy sản hoạt động sản xuất, kinh doanh theo phương án "3 tại chỗ" tại cảng trong thời gian cảng tạm ngừng hoạt động.
Trên cơ sở quy định tạm thời "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19" của UBND tỉnh Bình Thuận, sở cũng ban hành hướng dẫn đối với hoạt động tàu cá và hoạt động cập cảng, bốc dỡ sản phẩm. Theo đó, các tàu cá, cảng cá trong tỉnh cơ bản được hoạt động khai thác thủy sản ở tất cả các cấp độ dịch, chỉ hạn chế đối với tàu cá ngoài tỉnh khi dịch bệnh ở cấp độ 4. Các hoạt động sản xuất, lưu thông, cung ứng sản phẩm được ưu tiên hoạt động ở các cấp độ dịch.
Theo ông Nguyễn Quang Hùng, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản, điều kiện sản xuất, khai thác thuỷ sản có nhiều dư địa cho ngành thuỷ sản khôi phục sản xuất. Hiện nhu cầu thị trường tiêu thụ sản phẩm thủy sản khai thác tăng mạnh, đặc biệt là thị trường Trung Quốc, ASEAN, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ và châu Âu.
"Ngành thủy sản phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch năm 2021 với sản lượng khai thác biển đạt khoảng 3,657 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt 3,6 tỷ USD. Đồng thời triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống khai thác bất hợp pháp; chấm dứt hoàn toàn tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài", ông Hùng cho hay.
Để hiện thực hoá mục tiêu, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, ngành khai thác thủy sản phải thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 để đảm bảo an toàn tối đa cho người lao động và ngư dân; đưa chuỗi hoạt động khai thác thủy sản ở các địa phương trở lại trạng thái bình thường mới.
"Thị trường xuất khẩu đang có tín hiệu tốt nhờ sắp vào dịp tết và Noel, đây là dịp mà hàng năm các thị trường đều sôi động để chuẩn bị hàng hóa. Bộ đã chỉ đạo các cơ sở khắc phục ngay tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng để sản xuất, đảm bảo các chỉ tiêu về sản lượng và xuất khẩu. Hiện, nhiều doanh nghiệp thuỷ sản đã hoạt động được 70% công suất", Thứ trưởng Tiến cho biết.
Cũng tại hội nghị, nhiều địa phương đề nghị cần có nguồn đầu tư và đầu tư theo đối tác công tư (PPP) để phát triển hạ tầng, kho lạnh.
"Nhà nước cần có cơ chế, chính sách thì mới thu hút được doanh nghiệp tham gia đầu tư cơ sở hạ tầng trong khai thác thủy sản. Nếu đầu tư cảng cá để kinh doanh thì rất khó thu hồi vốn. Chỉ có thể từ nguồn vốn ngân sách cộng với sự linh hoạt, nhạy bén của doanh nghiệp thì quản lý mới hiệu quả", ông Lê Văn Sử, phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau kiến nghị.
Ông Lê Văn Sử cũng cho rằng, cần có hỗ trợ về tài chính cho các doanh nghiệp sản xuất trong vùng dịch thông qua việc cho phép giãn nợ, không yêu cầu trả các khoản nợ vay đến hạn trong 4 tháng tới.
Phục hồi sản xuất cần tập trung các biện pháp kiểm soát dịch an toàn, linh hoạt và để đạt được hiệu quả cũng phải căn cứ vào tình hình thực tiễn, điều kiện năng lực hạ tầng thủy sản của mỗi địa phương. Đây cũng là cơ hội để Cà Mau và các địa phương sàng lọc, sắp xếp lại nguồn lao động phù hợp cho khai thác thủy sản trong nuôi trồng, chế biến.