Tỷ giá USD/VND dự báo sẽ trở lại mức đỉnh cũ, lung lay mục tiêu 3%?
(DNTO) - Không chỉ USD trên thị trường tự do, tỷ giá niêm yết tại các ngân hàng thương mại và tỷ giá trung tâm do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố gần đây đều tăng vọt trở lại. Chuyên gia dự báo việc tỷ giá chỉ tăng 3% trong năm như kế hoạch đã định xem ra sẽ khó đạt được.
Đồng USD xác lập tuần tăng thứ 4 liên tiếp
Từ đầu tháng 10 đến nay, NHNN đã liên tục điều chỉnh tỷ giá trung tâm theo hướng tăng. Cụ thể, tỷ giá trung tâm hôm 1/10 chỉ là 24.081 đồng/USD, nhưng đã tăng dần và vào đầu phiên giao dịch ngày 27/10, giá USD bán ra tại tất cả ngân hàng đều tăng thêm 11 đồng và đều được niêm yết ở mức kịch trần cho phép là 25.473 đồng/USD. Đây là phiên thứ tư liên tiếp giá USD bán ra tại kênh ngân hàng tăng lên mức kịch trần. Diễn biến này cho thấy mặt bằng tỷ giá hiện đã tiến gần sát thời kỳ tỷ giá tăng nóng đã từng diễn ra hồi tháng 4/2024.
Lý giải nguyên nhân tăng giá của đồng USD, các chuyên gia cho rằng, chỉ số USD Index trên thị trường thế giới tăng mạnh, nhu cầu ngoại tệ của doanh nghiệp tăng do nhập khẩu nguyên vật liệu phục vụ cho mùa sản xuất cuối năm và Kho bạc Nhà nước đẩy mạnh mua USD để trả nợ nước ngoài. Thực tế, chỉ tính từ đầu tháng 10 đến nay, chỉ số USD Index tăng 3,5%; chênh lệch lãi suất USD và VND bị nới rộng, lãi suất liên ngân hàng xuống thấp, có thời điểm xuống dưới 3% là yếu tố tác động đến tỷ giá.
“Từ đầu tháng 10 đến nay, DXY đã tăng 3,5%. Trong khi thời gian vừa rồi thanh khoản VND trong hệ thống cũng khá tốt, lãi suất liên ngân hàng xuống thấp, có thời điểm xuống dưới 3% nên chênh lệch lãi suất USD – VND bị nới rộng ra cũng là yếu tố tác động đến tỷ giá. Cùng đó, các doanh nghiệp và Kho bạc Nhà nước đẩy mạnh mua USD. Tất cả các yếu tố xảy ra cùng một lúc đẩy áp lực tỷ giá lên cao”, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích khối khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuantanhận định.
Ngoài ra, còn do cán cân thanh toán tổng thể đang chịu áp lực và chưa thể cải thiện trong ngắn hạn. “Thông thường tỷ giá luôn tăng vào cuối quý 3, đầu quý 4 hàng năm do tính mùa vụ. Năm nay có yếu tố mới là Kho bạc Nhà nước đẩy mạnh mua USD để trả nợ nước ngoài”, PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, chuyên gia tài chính tại Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh nói.
Cụ thể, ghi nhận tới 21/10, Kho bạc Nhà nước đã có 7 đợt mua USD từ các ngân hàng thương mại với tổng khối lượng thông báo mua lên tới 1,05 tỷ USD. Tuy nhiên, chỉ tính riêng tháng 10, cơ quan này tiến hành mua 4 đợt với khối lượng 700 triệu USD. Lần gần nhất là ngày 21/10, Kho bạc Nhà nước công bố mua tối đa 200 triệu USD từ các ngân hàng thương mại vào ngày giao dịch 22/10, ngày thanh toán dự kiến 24/10.
Nhận định từ chuyên gia trước đó cho rằng, trong nửa đầu 2024 tỷ giá tăng mạnh khiến NHNN phải bán ngoại tệ can thiệp chủ yếu do nhà đầu tư nước ngoài rút vốn vì chênh lệch lãi suất USD – VND ở mức cao do chính sách tiền tệ của Việt Nam ngược chiều với thế giới, thể hiện qua cán cân tài chính thâm hụt tới 6,26 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm cùng với đó là hiện tượng buôn lậu vàng và đầu cơ tỷ giá thể hiện qua lỗi và sai sót ròng lên tới hơn 4,3 tỷ USD.
Cán cân vãng lai dù thặng dư hơn 4,5 tỷ USD trong nửa đầu năm nhưng vẫn không thể lấp khoảng trống từ 2 khoản thâm hụt trên, khiến cho đến cuối quý 2/2024, cán cân tổng thể thâm hụt hơn 6 tỷ USD. Các chuyên gia nhận định với động thái can thiệp kịp thời của NHNN bằng cách phát hành tín phiếu hút VND về nhằm đẩy mặt bằng lãi suất liên ngân hàng lên cao, kỳ vọng tỷ giá sẽ ổn định trở lại.
Tỷ giá sẽ 'êm' trở lại?
Ông Trần Đức Anh, Giám đốc Kinh tế Vĩ mô và Chiến lược thị trường, Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), cho rằng, thời gian còn lại của năm khả năng Fed sẽ thêm 2 lần cắt lãi suất USD trong tháng 11 và tháng 12/2024, với mỗi lần cắt 25 điểm %. DXY theo đó có thể phục hồi nhưng khó có khả năng bật mạnh, trong khi giai đoạn cao điểm nhu cầu ngoại tệ của doanh nghiệp đang dần qua nên rủi ro tỷ giá trong quý IV/2024 không còn quá lớn dù áp lực vẫn có thể xuất hiện ở một vài thời điểm nửa đầu quý.
Chuyên gia của KBSV phân tích, giai đoạn nửa đầu quý IV, áp lực tỷ giá dự kiến vẫn duy trì do xu hướng hồi phục của DXY trước việc nền kinh tế Mỹ mạnh hơn dự báo, kết hợp động thái mua USD của Kho bạc Nhà nước và nhu cầu nhập khẩu ở một số doanh nghiệp lớn.
"Chúng tôi không loại trừ khả năng tỷ giá sẽ có thời điểm tăng vượt ngưỡng giá bán hiện tại của NHNN tại 25.350 VND/USD. Trong kịch bản này, NHNN sẽ có động thái phát hành tín phiếu kết hợp nâng giá bán lên mức 25.450, thay vì bán ra dự trữ ngoại hối”, KBSV nhận định.
Ở góc nhìn khác, PGS.TS Nguyễn Hữu Huân cho rằng "sóng" USD có thể duy trì trong tháng 10 và 11, qua tháng 12 sẽ ổn hơn. Tuy nhiên, việc tỷ giá chỉ tăng 3% trong năm như kế hoạch đề ra xem ra sẽ khó đạt được. “Bước vào những tháng cuối năm, nhập khẩu tăng cao nên từ đó nhu cầu ngoại tệ cũng gia tăng. Lượng ngoại tệ như kiều hối dù có về nhiều cũng không thể cân đối, đáp ứng nhu cầu nhập khẩu cao".
Có thể nói, chưa bao giờ tỷ giá khó đoán định và gây bối rối cho doanh nghiệp và người dân như năm nay khiến nhà điều hành chịu sức ép rất lớn để giữ được điểm cân bằng tỷ giá, lãi suất. Nhìn lại các năm qua, tỷ giá gần như khá bình lặng, năm cao nhất VND cũng mất giá không quá 3%. Tại họp báo quý III mới đây, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú nhấn mạnh, NHNN đã điều hành chính sách tỷ giá linh hoạt, phù hợp, góp phần hấp thu các cú sốc bên ngoài.
“Để tỷ giá không nổi sóng, thì tỷ giá trung tâm phải ổn định trên cơ sở các yếu tố nội tại của nền kinh tế Việt Nam như dòng vốn, tăng trưởng kinh tế, cán cân thanh toán, vốn đầu tư nước ngoài… bên cạnh USD Index. Đó chính là "bộ đệm giảm sốc", Phó Thống đốc cho hay.