Theo chuyên gia kinh tế Trần Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), với hơn 30 năm cùng trải qua các thời kỳ cải cách kinh tế trong nước, thì hiện tại là "thời kỳ khó khăn nhất, khó có thể lạc quan được".

Phát biểu tại toạ đàm Kinh tế Việt Nam và thế giới, chủ đề: "Nhận diện kinh tế quý 1-2024: Mở lối cho kinh tế cả năm” diễn ra vào hôm nay, 22/4, TS Trần Đình Cung bày tỏ quan điểm cá nhân khi nhìn nhận về nền kinh tế trong quý 1: "Nếu chỉ nhìn trên một vài con số tăng trưởng thì có vẻ khả quan, tuy nhiên phía sau đó lại có không ít thách thức".

Nhận xét về phục hồi sản xuất công nghiệp quý 1, nếu tháng 1 tỷ lệ tăng hơn 18% so với cùng kỳ nhưng tháng 2 có sụt, và tháng 3 chỉ còn trên 4%, trong khi đó, chỉ số PMI lại suy giảm trong tháng 3 dưới ngưỡng 50 điểm từ mức 51,2 điểm hồi tháng 2, ông Cung cho biết: "Nói phục hồi sản xuất công nghiệp quý 1 chỉ là trên con số, nhưng là do quý 1 năm ngoái quá thấp. Vậy sự phục hồi có bền vững không? Chưa chắc!".

Theo phân tích của chuyên gia, hiện đang có điều "bất thường" xảy ra bởi có sự chênh lệch giữa giá trị gia tăng sản xuất công nghiệp và giá trị sản xuất công nghiệp. Vào giai đoạn đại dịch, hai chỉ số này khá tương đồng nhau thì từ năm 2023 đến nay, sự chênh lệch khá rõ, giá trị gia tăng sản xuất công nghiệp đang cao hơn hẳn tăng trưởng giá trị sản xuất công nghiệp.

"Tôi nghi ngờ điều này vì chi phí tiền lương và giá nguyên liệu đầu vào có thể nói đều gia tăng. Trong khi giá bán hàng không tăng được; lợi nhuận và tiền lương tăng lên khiến tôi chưa tin vào con số", ông chia sẻ quan điểm cá nhân.

Ngoài ra để khẳng định cho luận cứ của mình, ông Trần Đình Cung dẫn chứng về sự bất thường giữa tiêu thụ điện và GDP. Năm 2019, nếu có 1,3 đến 1,5 điểm tăng trưởng tiêu thụ điện thì sẽ tạo ra 1 điểm % tăng trưởng GDP. Tuy nhiên xét các quý trong năm 2023, trung bình chỉ còn 0,68 điểm tăng trưởng tiêu thụ điện để tạo ra 1 điểm % trong tăng trưởng GDP. Điều này có nghĩa nền kinh tế tiêu thụ điện giảm đột biến nhưng hiệu quả tăng đột ngột.

Theo ông Cung, ông chưa thực sự thuyết phục trước dữ liệu trên bởi nền kinh tế chưa có nhiều nổi bật.

Về tình hình xuất khẩu quý 1, xuất khẩu 3 tháng đều phục hồi, bình quân xuất khẩu mỗi tháng đều trên 30 tỷ USD. Kể từ tháng 8/2023, giá trị xuất khẩu đều vượt trung bình từ năm 2022 đến nay, thậm chí có tháng vượt lên trên 33, 34 tỷ USD. Tuy nhiên để các con số trên nhảy lên mức 35-38 tỷ USD là khó, đi ngang là tốt hoặc giảm xuống. Thực tế, công nghiệp gắn với đầu tư nước ngoài và xuất khẩu, nếu xuất khẩu không gia tăng thì công nghiệp khó để phục hồi.

Ngành dịch vụ được xem là động lực tăng trưởng của nền kinh tế tuy nhiên từ đỉnh cao quý 3/2022, theo quan sát của chuyên gia đã có xu hướng giảm. "Tôi tin rằng ngành dịch vụ thường khó đi lên khi lạm phát gia tăng, thu nhập không tăng, người dân lấy đâu ra tiền chi tiêu", ông cho biết.

TS Trần Đình Cung còn chỉ ra nhiều thách thức khác như đầu tư công khó có thể tăng mạnh so với năm trước; đầu tư tư nhân chưa phục hồi như kỳ vọng; đầu tư nước ngoài chưa thu hút được nhiều đại bàng, số doanh nghiệp rút khỏi còn cao hơn doanh nghiệp được thành lập trong quý 1.

Từ thực tế trên, vị chuyên gia đặt vấn đề, mục tiêu nhiệm kỳ đề ra phải tăng trưởng 8%/năm sẽ khó có thể đạt được. Ngoài ra, ông cũng bày tỏ mong muốn, Chính phủ sẽ có các phương án an toàn để hành động tạo sự đột phá, có tính cải cách, từ đó mang lại động lực cho sự phát triển nền kinh tế.