Theo nghiên cứu của Viện Vật lý địa cầu, Việt Nam nằm ở tâm dông châu Á - một trong ba tâm dông trên thế giới có hoạt động dông sét mạnh.

Theo đó, vào mùa mưa, nhất là dịp hè, ở nước ta thường xảy ra những cơn mưa dông kèm theo sét đánh. Đây chính là nỗi ám ảnh của người dân, nhất là những người phải thường xuyên làm việc ngoài trời.

Sét là hiện tượng phóng điện trong khí quyển giữa các đám mây mang điện tích trái dấu. Sét có thể đánh vào bất kỳ nơi đâu, bất kỳ vật gì. Sét thường xuất hiện trước, trong, thậm chí sau cơn mưa giông.

Chỉ trong vòng nửa đầu tháng 5 này, liên tiếp nhiều cơn sét đánh làm thương vong người và gia súc đã xảy ra.

Khoảng 11g ngày 3/5, chị T.T.N., 42 tuổi, cùng con gái 11 tuổi đi bắt nghêu ở ven biển thuộc xã Vĩnh Thịnh, huyện Hòa Bình, tỉnh Bạc Liêu đã bị sét đánh trúng khiến cả 2 tử vong.

Sau đó, chỉ tính riêng trong ngày 12/5, ghi nhận có 4 vụ sét đánh gây thiệt hại nghiêm trọng về người và của, tập trung nhiều nhất ở hai tỉnh Thái Bình và Hưng Yên.

Cụ thể, khoảng 16g ngày 12/5, trên đường tỉnh lộ 456, đoạn qua địa bàn giáp ranh giữa xã Thụy Thanh và Thụy Duyên thuộc huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, đã xảy ra vụ sét đánh cướp đi sinh mạng 3 người. Tin cho biết, các nạn nhân điều khiển xe máy trên đường đi làm trong lúc mưa giông lớn, về tới xã Thụy Liên thì bị sét đánh.

Cũng ở Thái Bình, chiều cùng ngày, sét đã đánh trúng một trang trại nuôi lợn thịt của một hộ dân ở xã Tây Đô, huyện Hưng Hà. Cả 229 con lợn trong chuồng bị sét đánh chết.

Tại Hưng Yên, cũng chiều 12/5, tại cánh đồng xã Lệ Xá, huyện Tiên Lữ, bà Tô Thị Liên, 54 tuổi, trú tại thôn Phí Xá, đang phun thuốc trừ sâu cho lúa đã bị sét đánh trúng, tử vong.    

Cũng thu hoạch lúa trong lúc mưa giông, khoảng 15g chiều 14/5, anh Phan Lương Nhất, 24 tuổi, ở huyện Quảng Điền, Thừa Thiên-Huế bị sét đánh trúng. Nạn nhân được đưa đến bệnh viện cấp cứu nhưng không qua khỏi.

"Khi trời sắp giông, mọi người tốt nhất nên về nhà, chỗ an toàn là tòa nhà hay công sở có lắp thiết bị chống sét", tiến sĩ Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu, khuyến cáo.

Có nghĩa, biện pháp tránh sét tốt nhất là không ra ngoài khi sắp hoặc đang có mưa giông, đồng nghĩa với việc nếu bạn đang ở ngoài trong tình huống này nên tìm cách nhanh chóng trở về nhà. Hoặc chạy vào các tòa nhà hay công sở có lắp thiết bị chống sét…

Khi ở trong nhà lúc đang giông gió, mưa to, nên đứng xa cửa, các đồ dùng điện, tránh các chỗ ẩm ướt, hạn chế dùng điện thoại. Rút nguồn điện ra khỏi các thiết bị.

Tuy nhiên trong thực tế, những tai nạn do sét đánh thường rơi vào những người đang làm việc ngoài đồng không mông quạnh, hoặc đang di chuyển trên đường nên không phải lúc nào cũng có thể tìm cho mình một nơi trú ẩn như khuyến cáo.

Vì thế, nếu đang phải ở ngoài trời, bạn nên tránh đứng ở chỗ cao và trống trải; tuyệt đối không trú mưa dưới tán cây cao lớn; không đứng gần, không cầm các công cụ, vật dụng bằng kim loại, không đứng gần các con vật to lớn; không tụ tập thành nhóm, người ở vị trí càng thấp càng tốt; ra ngay khỏi những nơi chứa nước như bãi biển, ao, hồ, mương. Nếu ở trong rừng thì tìm những nơi cây thấp hơn và thưa để trú.

Nếu gần chỗ bạn là rừng thì chọn bìa rừng, những nơi cây thấp và thưa, một hang đá, dưới một bờ dốc, dưới một tảng đá nhô ra bên trên, hay trong một hẻm núi. Trường hợp bạn đang ở giữa đồng trống, tốt nhất là nên chụm hai chân, cúi người sát mặt đất (nhưng không chạm hay nằm xuống đất) bịt hai tai lại. Ở ngoài phố, bạn hãy hạn chế đứng trú mưa tại các nhà kho, nhà chờ xe bus.

Muốn phòng chống sét có hiệu quả, trước hết người dân cần trang bị cho mình những kiến thức về “nguyên lý hoạt động” của hiện tượng này. Cần chủ động nắm rõ thông tin thời tiết, phán đoán tình trạng sắp xảy ra giông (mây đen, không khí lạnh, gió...).

Cần xem xét lắp đặt hệ thống chống sét cho gia đình, không chỉ tại các tòa nhà lớn mà còn ở cả nhà ở dân dụng, nhà dân cư tại những nơi thường xuyên có mưa giông, sấm sét.

Hiện tượng sấm sét vẫn còn nhiều bí ẩn mà khoa học chưa giải thích được. Sét đánh là hiện tượng ngẫu nhiên nên không có vị trí an toàn tuyệt đối, vì thế mọi người cần chủ động phòng tránh sét bằng những hành động phù hợp với hoàn cảnh.