Theo số liệu thống kê mới nhất từ UBCKNN, tính đến 30/6/2023, số lượng tài khoản nhà đầu tư cá nhân trong nước đạt hơn 7,25 triệu tại khoản, chiếm 99% tổng số lượng tài khoản đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam, đồng nghĩa với việc nhà đầu tư tổ chức, nhà đầu tư nước ngoài chỉ chiếm tỷ lệ 1%.

Chia sẻ tại Hội thảo “Đối thoại tháng 7 - Kinh tế vĩ mô và thị trường chứng khoán”, ngày 26/7, Chủ tịch UBCKNN Vũ Thị Chân Phương cho biết, tham khảo một số nước phát triển như Hàn Quốc, nhà đầu tư tổ chức, nhà đầu tư nước ngoài thường chiếm từ 40% đến 60% tổng số nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. 

Hiện nay, thị trường chứng khoán Việt Nam hướng đến mục tiêu nâng tỷ lệ các nhà đầu tư nước ngoài, nhà đầu tư tổ chức lên khoảng 40% để đảm bảo tính ổn định cho thị trường, cân bằng yếu tố tâm lý tác động đến diễn biến thị trường. Ngoài ra, việc nâng tỷ lệ tham gia thị trường chứng khoán của các nhà đầu tư nước ngoài, nhà đầu tư tổ chức có thể giúp thị trường gia tăng thanh khoản, dẫn vốn hiệu quả hơn tới nền kinh tế.

Về lợi ích khi được nâng hạng thị trường, theo ước tính của Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF), khoảng 70% các quyết định phân bổ vốn đầu tư vào thị trường chứng khoán của các nhà đầu tư quốc tế chịu ảnh hưởng từ sự xếp hạng phân loại thị trường chứng khoán và phân loại chỉ số tham chiếu trên thị trường chứng khoán.

Còn theo Báo cáo ước tính của World Bank, việc nâng hạng thị trường chứng khoán sẽ thu hút khoảng 7,2 tỷ USD nguồn vốn ngoại ròng đổ vào thị trường chứng khoán Việt Nam mỗi năm. Bên cạnh đó, khả năng định giá cổ phiếu cũng sẽ được cải thiện. Từ đó, tạo ảnh hưởng tích cực tới công tác cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước.

Đặc biệt, việc nâng cấp thị trường sẽ "hút" nhà đầu tư đa dạng hơn, tăng số lượng nhà đầu tư tổ chức, nhà đầu tư nước ngoài vào thị trường chứng khoán Việt Nam. Hiện nay, chúng ta phải cơ cấu lại cơ sở nhà đầu tư khi có đến 90% là nhà đầu tư cá nhân.

"Theo báo cáo mới nhất hồi tháng 3, Việt Nam tiếp tục nằm trong danh sách nâng cấp thị trường chứng khoán mới nổi. UBCKNN sẽ có buổi tọa đàm tại Hồng Kông vào tháng 8 tới đây với các tổ chức xếp hạng quốc tế để đánh giá tiềm năng nâng cấp của thị trường chứng khoán Việt Nam", Chủ tịch UBCKNN thông tin.

Đồng thời bà Phương nhấn mạnh, có hai nhóm vấn đề trọng yếu cần cải thiện. Thứ nhất, về yêu cầu ký quỹ trước khi giao dịch, cần sự hỗ trợ phối hợp từ Ngân hàng Nhà nước. Đối với yêu cầu ký quỹ, Việt Nam có quy định đảm bảo đủ tiền, đủ chứng khoán trước khi giao dịch. Trong khi đó, yêu cầu của tổ chức xếp hạng là không yêu cầu ký quỹ trước khi giao dịch. Do vậy, phương án tháo gỡ theo Ủy ban Chứng khoán là phải triển khai đối tác bù trừ thanh toán trung tâm cho thị trường cơ sở, giảm ký quỹ, tiến đến giảm tối đa về còn 10% giao dịch ký quỹ.

"Hiện nay, nhà đầu tư nước ngoài, ngân hàng lưu ký nước ngoài rất e ngại khi không được là thành viên thanh toán bù trừ trực tiếp mà phải qua ngân hàng trong nước. Nếu họ được thanh toán bù trừ trực tiếp thì tháo gỡ vướng mắc liên quan giao dịch ký quỹ", bà Phương nói.

Thứ hai, giới hạn sở hữu nhà đầu tư nước ngoài. Theo UBCKNN đề xuất trong khả năng có thể làm được sớm nhất, trước mắt là các bộ ngành theo hướng rà soát hạn chế nhà đầu tư nước ngoài chỉ áp dụng với lĩnh vực cần thiết như: quốc phòng an ninh, bảo hộ thương mại.

Liên quan đến việc nâng cao minh bạch, chất lượng hàng hóa cho thị trường chứng khoán, có ý kiến cho rằng cần phải tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát hành trái phiếu ra công chúng, thu hẹp riêng lẻ. Bà Phương cho biết, bà không hoàn toàn đồng tình. Vì việc phát hành trái phiếu ra công chúng phải đáp ứng điều kiện tiêu chuẩn. Ủy ban luôn tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát hành ra công chúng.

"Thời gian vừa qua, Ủy ban Chứng khoán đã rà soát văn bản quy phạm pháp luật, quy trình, quy chế nội bộ, công khai các thủ tục nhưng hầu hết doanh nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu phát hành ra công chúng nên doanh nghiệp không nộp hồ sơ phát hành ra công chúng", bà Phương nói.