Thứ bảy, 12/07/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Chuyên gia: Không nên lập luận là ‘thu nhập thấp nên giá điện thấp’

Huyền Trang
- 10:47, 01/11/2023

(DNTO) - Theo chuyên gia, chi phí đầu vào cao nên không thể để giá điện thấp vì sẽ không khuyến khích được đầu tư, đổi mới công nghệ, mà còn kích thích tiêu dùng điện tốn kém.

Theo chuyên gia, việc giữ giá điện như hiện nay không khuyến khích được sản xuất và đầu tư điện, dẫn đến sẽ luôn thiếu điện. Ảnh: T.L

Theo chuyên gia, việc giữ giá điện như hiện nay không khuyến khích được sản xuất và đầu tư điện, dẫn đến sẽ luôn thiếu điện. Ảnh: T.L

Không thể tiếp tục mua cao, bán thấp

Trong tọa đàm về "Tính đúng, tính đủ để có giá điện phù hợp" hôm 31/10, các chuyên gia cho biết giá điện Việt Nam hiện nay vẫn mang màu sắc "bao cấp", tức vẫn giữ mức giá Nhà nước quy định. Mục đích là hỗ trợ cho lực lượng yếu thế.

Tuy nhiên, theo PGS.TS Trần Đình Thiên, việc giữ giá điện thấp đã trả giá bằng việc thị trường mất cân bằng, đặc biệt là bên sản xuất như EVN và nhiều doanh nghiệp điện bị lỗ rất nặng. Vì vậy, nếu tiếp tục duy trì giá điện thấp như hiện nay sẽ tạo ra “bẫy” công nghệ, tức chỉ nhắm đến những nhà đầu tư công nghệ lạc hậu, tiêu dùng điện tốn kém sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế chung. Vì vậy không thể đầu vào cao mà vẫn để giá điện thấp.

“Sự chênh lệch này dẫn đến ngành điện (tức phía cung) không thể đầu tư sản xuất được, thực tế này diễn ra ở Việt Nam bao nhiêu năm nay, rất khổ sở. Chúng ta bàn đến giá điện chủ yếu là bàn đến việc làm sao phải tăng nguồn cung lên, cho đến bây giờ chỉ mới giải quyết theo hướng có giá FIT cho năng lượng tái tạo”, ông Thiên nói.

Ông Nguyễn Tiến Thoả, Nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính, cho biết các lần điều chỉnh giá điện vừa qua đều không bảo đảm được nguyên tắc bù đắp cho chi phí sản xuất và có lợi nhuận cho sản xuất kinh doanh điện. Nhưng vì mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, hay có năm hỗ trợ dịch bệnh, thiên tai... đã không tính đủ giá thành điện.

Như năm ngoái, giá thành tăng 9,27% nhưng giá điện chỉ điều chỉnh tăng 3%. Điều này gây khó khăn cho dòng tiền để tiếp tục đầu tư kinh doanh, chưa nói đến tái sản xuất, nhà đầu tư không mặn mà đầu tư xây dựng hệ thống phát, truyền tải.

“Giá điện thấp, nói là tốt cho sản xuất, kinh doanh, tốt cho đời sống nhưng vấn đề là khi đầu vào không thực, sản phẩm đầu ra không phản ánh đúng giá trị thị trường. Tôi nghĩ đã đến lúc phải vươn ra nguyên tắc thị trường để hạch toán, tính toán giá điện làm sao bảo đảm được nguyên tắc mà chúng ta đã đề ra”, ông Thoả nói.

TS. Hà Đăng Sơn, chuyên gia năng lượng, cho biết khi hòa nhập với thị trường năng lượng thế giới thì phải chấp nhận chuyện cung cầu năng lượng, giá cả biến động trên thế giới. Do đó chi phí đầu vào sản xuất điện của ta cũng sẽ thay đổi rất lớn.

Tách bạch giữa kiểu bao cấp và thị trường

Giá điện đánh đồng cho tất cả đối tượng thì sẽ có bên hưởng lợi, bên chịu thiệt. Ảnh: T.L

Giá điện đánh đồng cho tất cả đối tượng thì sẽ có bên hưởng lợi, bên chịu thiệt. Ảnh: T.L

Theo PGS Trần Đình Thiên, giá điện Việt Nam hiện nay đang cân bằng với thu nhập của người dân. Tuy nhiên, đây không phải luận cứ để làm chính sách vì nguyên tắc là nguyên lý thị trường phải là nguyên lý chi phối, dẫn dắt, chứ không phải là nguyên lý bao cấp. Không nên lập luận là "thu nhập thấp nên giá điện thấp" mà phải lập luận ở mức tổng thể hơn đó là "giá điện phải đúng để đảm bảo cân bằng sản xuất và tiêu dùng". 

“Nếu giá điện thấp lại khuyến khích tiêu dùng nhiều, lãng phí, trong khi không khuyến khích đầu tư sản xuất điện. Lúc đó, quy luật của thị trường sẽ phát huy tác dụng đó là muốn tiêu dùng theo giá điện thấp, sẽ không có điện dùng. Vì vậy cần tách bạch rõ ràng giữa giá điện thị trường và hỗ trợ cho nhóm xã hội có thu nhập thấp. Khi đó EVN và các đơn vị sản xuất điện không phải gánh lỗ và có nguy cơ phá sản như hiện nay”, ông Thiên nhấn mạnh. 

Ông Nguyễn Tiến Thoả cho biết giá điện hiện nay đang được xử lý đa mục tiêu. Nếu xét về thu nhập, cần làm rõ xem hiện nay chi phí điện chiếm bao nhiêu % trong tổng thu nhập? Với những đối tượng yếu thế, Nhà nước có thể xem xét cách hỗ trợ khác ngoài tiền điện để mọi người dân đều được sử dụng điện.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, cho biết phải phân định giữa giá điện nói chung và các chính sách hỗ trợ khác, không thể nhập vào làm một. Bởi nếu lẫn lộn, một bên sẽ được lợi, một bên vô hình chung sẽ thiệt hại. 

“Ví dụ nếu giá điện được tính đúng, tính đủ thực tế nguyên liệu đầu vào, cơ cấu ngành điện… thì có thể quá cao với nhóm đối tượng này và trung bình với nhóm đối tượng khác. Vì vậy, đầu tiên phải biết được chính xác giá điện thực tế để suy ra liệu có cơ chế, chính sách nào khác thúc đẩy sự cạnh tranh”, ông Hiếu nói.

Theo ông Hiếu, chính sách để đảm bảo hài hoà lợi ích của các bên cần tập trung vào 3 điểm:

Về sản xuất điện, cần giảm bớt sự độc quyền trong sản xuất và tăng sự cạnh tranh. Ngoài chi phí sản xuất bình thường, vị này cho biết những rào cản về  thủ tục hành chính hiện đang hạn chế việc gia nhập thị trường của nhiều nhà đầu tư. Như vậy sẽ giảm tính cạnh tranh và xu thế độc quyền tăng lên, gia tăng các chi phí khác cộng vào giá điện.

Về phân phối điện, phải tăng sự cạnh tranh trong phân phối để người tiêu dung có thêm nhiều sự lựa chọn.

Về sử dụng điện, các chính sách phải hướng tới thúc đẩy tiêu dùng tiết kiệm điện, sử dụng trang thiết bị, công nghệ tiêu thụ ít nhiên liệu…

Tin khác

Thời sự - Chính trị
Tại Phủ Chủ tịch, Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố 9 luật đã được Quốc hội khóa XV, kỳ họp thứ 9 thông qua vào sáng 11/7.
4 giờ
Thời sự - Chính trị
Tâm điểm của bức tranh kinh tế thế giới hôm nay là một sự đối lập sâu sắc: trong khi những đòn thuế quan cứng rắn từ Hoa Kỳ phủ bóng đen lên triển vọng thương mại và tăng trưởng toàn cầu, thì một "ngọn hải đăng" công nghệ mang tên Nvidia vẫn rực sáng, xô đổ mọi kỷ lục để trở thành công ty đầu tiên trên thế giới được định giá 4 nghìn tỷ USD.
2 ngày
Thời sự - Chính trị
Trong thông báo về các mức thuế quan mới với một số quốc gia tiếp theo của Tổng thống Mỹ Donald Trump,mức thuế đối với toàn bộ hàng nhập khẩu từ Brazil lên tới 50% và sẽ có hiệu lực từ ngày 1/8.
2 ngày
Thời sự - Chính trị
Ngày 7/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gửi thư tới 14 quốc gia, thông báo về mức thuế mới bắt đầu từ ngày 1/8, trừ khi đạt được các thỏa thuận thương mại với Mỹ. Trong đó, mức thấp nhất phải chịu thuế là 25% và cao nhất là 40%.
4 ngày
Thời sự - Chính trị
Washington đã chính thức lên tiếng, xác nhận sẽ áp đặt các mức thuế quan mới từ ngày 1/8, đẩy hàng loạt quốc gia vào một cuộc chạy đua ngoại giao nghẹt thở để thoát khỏi các mức phạt nặng nề.
5 ngày
Thời sự - Chính trị
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ và Hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương tháng 6/2025 - hội nghị đầu tiên sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các báo cáo cho thấy, tăng trưởng kinh tế 6 tháng đầu năm đạt mức cao nhất so với cùng kỳ trong gần 20 năm.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Nhiều nội dung được đề xuất bổ sung vào dự thảo Nghị định 15 sửa đổi để giải quyết ngay hạn chế, bất cập liên quan đến việc tự công bố, hậu kiểm, quảng cáo sản phẩm...
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Tổng thống Mỹ, Donald Trump, công bố một thỏa thuận thương mại bước đầu đã được thiết lập với Việt Nam, trong đó thuế xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam đến Mỹ sẽ vào khoảng 20%, trong khi hàng hóa từ Mỹ vào nước ta sẽ được miễn thuế hoàn toàn.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Trong dòng chảy đầy biến động của kinh tế thế giới, việc Việt Nam và Hoa Kỳ đạt được thỏa thuận thương mại mang tính bước ngoặt là sự kiện đáng chú ý trên bình diện song phương, mà còn đến vào đúng thời điểm đất nước vừa bước vào kỷ nguyên phát triển mới, và cộng đồng doanh nghiệp đang đứng trước những cơ hội chưa từng có để vươn ra toàn cầu.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Luật Công chứng 2024, có hiệu lực từ 1/7/2025, đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ trong lĩnh vực công chứng tại Việt Nam. Cùng với nhiều quy định tích cực khác, quy định bắt buộc phải chụp ảnh người ký với công chứng viên khi công chứng và triển khai công chứng trực tuyến… là những thay đổi được người dân hết sức quan tâm.  
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Chính phủ ban hành Nghị định số 181/2025/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT), trong đó hướng dẫn cụ thể về các đối tượng không chịu thuế VAT.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Ngày 30/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 174/2025/NĐ-CP quy định chính sách giảm thuế giá trị gia tăng theo Nghị quyết số 204/2025/QH15 ngày 17/6/2025 của Quốc hội. Nghị định có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 đến hết ngày 31/12/2026.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS) vừa công bố chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) chính thức của ngành sản xuất trong tháng 6 đạt 49,7 điểm. Mặc dù con số này cho thấy sự cải thiện nhẹ so với mức 49,5 của tháng 5 và 49,0 của tháng 4, đây vẫn là tháng thứ ba liên tiếp chỉ số này nằm dưới ngưỡng 50 điểm.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Bước ngoặt 1/7/2025 không chỉ là dấu mốc hành chính, đó là cột mốc đánh dấu bản lĩnh chính trị, đạo đức công vụ và sự kiên định vì nhân dân của cả hệ thống.
1 tuần
Trung ương hội
Chiều 30/6, tại Hà Nội, Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam tổ chức Họp báo công bố Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 (VPSF 2025), với sự tham dự của đại diện các đơn vị chỉ đạo, phối hợp tổ chức, các chuyên gia, thành viên Ban Tổ chức, Ban Cố vấn Diễn đàn và đông đảo các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương.
1 tuần
Xem thêm