Thứ sáu, 22/11/2024
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Chuyên gia: Không nên lập luận là ‘thu nhập thấp nên giá điện thấp’

Huyền Trang
- 10:47, 01/11/2023

(DNTO) - Theo chuyên gia, chi phí đầu vào cao nên không thể để giá điện thấp vì sẽ không khuyến khích được đầu tư, đổi mới công nghệ, mà còn kích thích tiêu dùng điện tốn kém.

Theo chuyên gia, việc giữ giá điện như hiện nay không khuyến khích được sản xuất và đầu tư điện, dẫn đến sẽ luôn thiếu điện. Ảnh: T.L

Theo chuyên gia, việc giữ giá điện như hiện nay không khuyến khích được sản xuất và đầu tư điện, dẫn đến sẽ luôn thiếu điện. Ảnh: T.L

Không thể tiếp tục mua cao, bán thấp

Trong tọa đàm về "Tính đúng, tính đủ để có giá điện phù hợp" hôm 31/10, các chuyên gia cho biết giá điện Việt Nam hiện nay vẫn mang màu sắc "bao cấp", tức vẫn giữ mức giá Nhà nước quy định. Mục đích là hỗ trợ cho lực lượng yếu thế.

Tuy nhiên, theo PGS.TS Trần Đình Thiên, việc giữ giá điện thấp đã trả giá bằng việc thị trường mất cân bằng, đặc biệt là bên sản xuất như EVN và nhiều doanh nghiệp điện bị lỗ rất nặng. Vì vậy, nếu tiếp tục duy trì giá điện thấp như hiện nay sẽ tạo ra “bẫy” công nghệ, tức chỉ nhắm đến những nhà đầu tư công nghệ lạc hậu, tiêu dùng điện tốn kém sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế chung. Vì vậy không thể đầu vào cao mà vẫn để giá điện thấp.

“Sự chênh lệch này dẫn đến ngành điện (tức phía cung) không thể đầu tư sản xuất được, thực tế này diễn ra ở Việt Nam bao nhiêu năm nay, rất khổ sở. Chúng ta bàn đến giá điện chủ yếu là bàn đến việc làm sao phải tăng nguồn cung lên, cho đến bây giờ chỉ mới giải quyết theo hướng có giá FIT cho năng lượng tái tạo”, ông Thiên nói.

Ông Nguyễn Tiến Thoả, Nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính, cho biết các lần điều chỉnh giá điện vừa qua đều không bảo đảm được nguyên tắc bù đắp cho chi phí sản xuất và có lợi nhuận cho sản xuất kinh doanh điện. Nhưng vì mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, hay có năm hỗ trợ dịch bệnh, thiên tai... đã không tính đủ giá thành điện.

Như năm ngoái, giá thành tăng 9,27% nhưng giá điện chỉ điều chỉnh tăng 3%. Điều này gây khó khăn cho dòng tiền để tiếp tục đầu tư kinh doanh, chưa nói đến tái sản xuất, nhà đầu tư không mặn mà đầu tư xây dựng hệ thống phát, truyền tải.

“Giá điện thấp, nói là tốt cho sản xuất, kinh doanh, tốt cho đời sống nhưng vấn đề là khi đầu vào không thực, sản phẩm đầu ra không phản ánh đúng giá trị thị trường. Tôi nghĩ đã đến lúc phải vươn ra nguyên tắc thị trường để hạch toán, tính toán giá điện làm sao bảo đảm được nguyên tắc mà chúng ta đã đề ra”, ông Thoả nói.

TS. Hà Đăng Sơn, chuyên gia năng lượng, cho biết khi hòa nhập với thị trường năng lượng thế giới thì phải chấp nhận chuyện cung cầu năng lượng, giá cả biến động trên thế giới. Do đó chi phí đầu vào sản xuất điện của ta cũng sẽ thay đổi rất lớn.

Tách bạch giữa kiểu bao cấp và thị trường

Giá điện đánh đồng cho tất cả đối tượng thì sẽ có bên hưởng lợi, bên chịu thiệt. Ảnh: T.L

Giá điện đánh đồng cho tất cả đối tượng thì sẽ có bên hưởng lợi, bên chịu thiệt. Ảnh: T.L

Theo PGS Trần Đình Thiên, giá điện Việt Nam hiện nay đang cân bằng với thu nhập của người dân. Tuy nhiên, đây không phải luận cứ để làm chính sách vì nguyên tắc là nguyên lý thị trường phải là nguyên lý chi phối, dẫn dắt, chứ không phải là nguyên lý bao cấp. Không nên lập luận là "thu nhập thấp nên giá điện thấp" mà phải lập luận ở mức tổng thể hơn đó là "giá điện phải đúng để đảm bảo cân bằng sản xuất và tiêu dùng". 

“Nếu giá điện thấp lại khuyến khích tiêu dùng nhiều, lãng phí, trong khi không khuyến khích đầu tư sản xuất điện. Lúc đó, quy luật của thị trường sẽ phát huy tác dụng đó là muốn tiêu dùng theo giá điện thấp, sẽ không có điện dùng. Vì vậy cần tách bạch rõ ràng giữa giá điện thị trường và hỗ trợ cho nhóm xã hội có thu nhập thấp. Khi đó EVN và các đơn vị sản xuất điện không phải gánh lỗ và có nguy cơ phá sản như hiện nay”, ông Thiên nhấn mạnh. 

Ông Nguyễn Tiến Thoả cho biết giá điện hiện nay đang được xử lý đa mục tiêu. Nếu xét về thu nhập, cần làm rõ xem hiện nay chi phí điện chiếm bao nhiêu % trong tổng thu nhập? Với những đối tượng yếu thế, Nhà nước có thể xem xét cách hỗ trợ khác ngoài tiền điện để mọi người dân đều được sử dụng điện.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, cho biết phải phân định giữa giá điện nói chung và các chính sách hỗ trợ khác, không thể nhập vào làm một. Bởi nếu lẫn lộn, một bên sẽ được lợi, một bên vô hình chung sẽ thiệt hại. 

“Ví dụ nếu giá điện được tính đúng, tính đủ thực tế nguyên liệu đầu vào, cơ cấu ngành điện… thì có thể quá cao với nhóm đối tượng này và trung bình với nhóm đối tượng khác. Vì vậy, đầu tiên phải biết được chính xác giá điện thực tế để suy ra liệu có cơ chế, chính sách nào khác thúc đẩy sự cạnh tranh”, ông Hiếu nói.

Theo ông Hiếu, chính sách để đảm bảo hài hoà lợi ích của các bên cần tập trung vào 3 điểm:

Về sản xuất điện, cần giảm bớt sự độc quyền trong sản xuất và tăng sự cạnh tranh. Ngoài chi phí sản xuất bình thường, vị này cho biết những rào cản về  thủ tục hành chính hiện đang hạn chế việc gia nhập thị trường của nhiều nhà đầu tư. Như vậy sẽ giảm tính cạnh tranh và xu thế độc quyền tăng lên, gia tăng các chi phí khác cộng vào giá điện.

Về phân phối điện, phải tăng sự cạnh tranh trong phân phối để người tiêu dung có thêm nhiều sự lựa chọn.

Về sử dụng điện, các chính sách phải hướng tới thúc đẩy tiêu dùng tiết kiệm điện, sử dụng trang thiết bị, công nghệ tiêu thụ ít nhiên liệu…

Tin khác

Bất động sản
Nêu thực trạng giá bất động sản tăng phi mã, đại biểu Nguyễn Công Long (Đoàn ĐBQH Đồng Nai) cho biết một công chức không ăn gì cả cũng mất vài trăm năm mới mua được nhà.
16 giờ
Thời sự - Chính trị
Theo đại biểu Quốc hội, dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam có tầm quan trọng, ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực phát triển của đất nước. Đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp trong nước tham gia, giúp doanh nghiệp phát triển lớn mạnh, nội địa hóa tối đa, giảm phụ thuộc vào nước ngoài...
1 ngày
Thời sự - Chính trị
Mặc dù Hoa Kỳ là thị trường lớn và tiềm năng nhưng việc phụ thuộc phần lớn vào thị trường này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho doanh nghiệp xuất khẩu. Doanh nghiệp cần hướng tới mở rộng thị trường cùng khu vực như Peru, Colombia hay Trung Mỹ...
2 ngày
Thời sự - Chính trị
Tối 15/11, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì, phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức Chương trình “Hồ Chí Minh - Hành trình khát vọng 2024”, tôn vinh các điển hình tiêu biểu toàn quốc trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
4 ngày
Thời sự - Chính trị
GS. Andreas Hauskrecht của Đại học Indiana, cho rằng Việt Nam cần thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân và tăng năng suất lao động của khu vực kinh tế nhà nước. Bởi việc dựa vào khối FDI như những năm qua sẽ không bền vững.
5 ngày
Thời sự - Chính trị
Chiều 13/11, với 100% số đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội thông qua Nghị quyết về phân bổ ngân sách Trung ương năm 2025.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Sáng 13/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2025 vừa được Quốc hội thông qua nêu rõ chủ trương: Chưa tăng tiền lương khu vực công, lương hưu, trợ cấp trong năm 2025.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Hôm nay, 13/11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 8, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, phải tập trung huy động nguồn lực để đầu tư cho các công trình lớn tầm quốc gia, phải tạo ra sự đột phá về hạ tầng chiến lược, những công trình mang tính chiến lược, xoay chuyển tình thế, xoay chuyển trạng thái...
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang, cho biết tin giả ảnh hưởng tới phát triển kinh tế rất lớn, đặc biệt là đối với thị trường chứng khoán, tài chính, bất động sản. Có những thông tin gây thiệt hại vốn hoá nhiều nghìn tỷ đồng trên thị trường chứng khoán.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Theo Bộ trưởng Bộ TTTT Nguyễn Mạnh Hùng, khi sửa Luật Báo chí sẽ cho phép một số cơ quan báo chí lớn được kinh doanh về nội dung, về truyền thông.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Chuyên gia cho biết chính sách kinh tế dưới thời Tổng thống Donald Trump sẽ hướng tới tăng cường các biện pháp phòng vệ thương mại. Vì vậy hàng Việt vào Mỹ cần minh bạch nguồn gốc xuất xứ, tăng kiểm định chất lượng sản phẩm.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10/2024, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu thành lập Ban chỉ đạo, Tổ giúp việc về tinh gọn bộ máy của Chính phủ theo Nghị quyết số 18 của Trung ương.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Doanh nghiệp nói rằng họ đã nỗ lực để giảm thời gian vận chuyển hàng hóa nhưng thủ tục thông quan còn phức tạp khiến thời gian bị kéo dài.
1 tuần
Xem thêm