Tại talkshow “Khơi thông dòng vốn trên thị trường chứng khoán”, diễn ra mới đây, bà Tạ Thanh Bình, Vụ trưởng Vụ phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), đã chỉ ra các nhân tố khiến doanh nghiệp vướng mắc, thậm chí lỡ cơ hội khi huy động vốn.

Bà Bình dẫn số liệu: Theo thống kê đến cuối quý I/2023, nhu cầu huy động vốn qua thị trường chứng khoán từ các kế hoạch phát hành của doanh nghiệp (không bao gồm Novaland và VPBank), chỉ đạt 61.000 tỷ đồng, giảm khoảng 40% so với con số đã thực hiện năm 2022.

Theo bà Bình, huy động vốn của doanh nghiệp phụ thuộc vào 2 yếu tố chính, một là môi trường khách quan, nền kinh tế, thị trường chứng khoán có hỗ trợ cho việc huy động; hai là nhu cầu tự thân của doanh nghiệp có nhu cầu vốn, có khả năng hấp thụ và sử dụng vốn hay không.

Ở yếu tố thứ nhất, đầu 2022-2023 chúng ta chứng kiến sự khó khăn của thị trường tài chính, thị trường chứng khoán trên thế giới và cả Việt Nam, đã tác động gây khó khăn cho công tác huy động vốn. Nhiều thách thức như lãi suất cao dù đã có xu hướng giảm, thị trường trái phiếu doanh nghiệp khó khăn, tâm lý nhà đầu tư còn dè dặt, thể hiện qua thanh khoản sụt giảm so với năm 2021. Hiện thanh khoản có khởi sắc những tháng gần đây, nhưng trung bình vẫn khoảng 12.000-13.000 tỷ đồng/phiên, cho thấy môi trường vĩ mô chưa hỗ trợ các đợt phát hành của doanh nghiệp.

Về nội tại doanh nghiệp, bà Bình cho rằng, do áp lực từ các chính sách tài chính, hệ quả từ Covid-19, nền kinh tế có nhiều khó khăn, sức khoẻ doanh nghiệp cũng thể hiện qua kết quả kinh doanh quý I/2023 cho thấy nhu cầu và khả năng hấp thụ vốn trong ngắn hạn không có nhiều ở thời điểm hiện nay.

Ở góc nhìn của đơn vị tư vấn, ông Vũ Đức Tiến, Tổng Giám đốc, Công ty cổ phần Chứng Khoán Sài Gòn Hà Nội (SHS) cho biết, để huy động vốn qua chứng khoán, các doanh nghiệp phải chuẩn hóa theo đúng mô hình công ty đại chúng hoàn chỉnh, bên cạnh đó cần có sự giám sát của các cơ quan quản lý để giúp doanh nghiệp hoạt động minh bạch, niêm yết dễ dàng hơn.

Theo ông Tiến, thị trường chứng khoán luôn là kênh dẫn vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế và kinh tế thị trường càng mở sâu thì vai trò của thị trường chứng khoán càng lớn.

“Thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ phát triển bền vững. Tuy nhiên, các doanh nghiệp niêm yết cũng cần phải xác định rằng, đã là doanh nghiệp thì mục tiêu là làm kinh doanh, chứ không phải lên sàn để thao túng, làm giá cổ phiếu. Những doanh nghiệp làm ăn chân chính và nỗ lực kinh doanh thì sẽ gặt hái được kết quả vì thị trường chứng khoán chắc chắn sẽ ngày càng tốt hơn, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn cho doanh nghiệp”, đại diện SHS khuyến nghị.

Ông Tiến nhìn nhận, doanh nghiệp nên tham gia niêm yết và tuân thủ quy định của cơ quan quản lý, thực sự trở thành doanh nghiệp vì mình, vì thị trường chứng khoán và nhà đầu tư. Như vậy, thị trường chứng khoán cũng sẽ mang trở lại rất nhiều lợi ích cho doanh nghiệp.

Còn đối với huy động qua kênh trái phiếu, đại diện SHS cho rằng doanh nghiệp phải cân đối nguồn vốn, hệ số nợ, xác định phương án sử dụng vốn và phải có đơn vị trung gian. Bên cạnh vấn đề cam kết với nhà đầu tư thì "chữ tín" rất quan trọng.

Về phần mình, ông Nguyễn Vũ Long, Chủ tịch VNDirect nhận thấy những nút thắt trên thị trường dần được tháo gỡ bởi những hành động quyết liệt về mặt chính sách, quyết tâm hạ lãi suất điều hành để kích thích dòng vốn trở lại, đẩy mạnh tháo gỡ các pháp lý...

Những chính sách gần đây đang giúp nhà đầu tư lấy lại niềm tin trong ngắn hạn. Theo ông Long, đây chỉ là những tín hiệu hồi phục bước đầu và thị trường cần có thêm biện pháp để thu hút các nhà đầu tư tổ chức, nhà đầu tư nước ngoài về mặt dài hạn…