Thứ tư, 09/07/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Đại dịch Covid-19 kéo chậm lại kế hoạch tái cân bằng nền kinh tế của Trung Quốc

Thiên Kim
- 11:30, 25/10/2021

(DNTO) - Sự bùng nổ trong thời đại đại dịch Covid-19 thúc đẩy nhu cầu xuất khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc nhưng đã khiến nước này phụ thuộc nhiều hơn vào thương mại.

 Cuộc chiến thương mại kéo dài nhiều năm giữa Trung Quốc với Hoa Kỳ đã thuyết phục các nhà lãnh đạo nước này cần phải tiến nhanh hơn để mở rộng thị trường tiêu dùng trong nước và nền kinh tế không dàng bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi nhu cầu của các nước phương Tây.

Cảng Thanh Đảo của Trung Quốc hoạt động vào đêm cuối năm ngoái. Ảnh: TPG (ZUMA PRESS)

Cảng Thanh Đảo của Trung Quốc hoạt động vào đêm cuối năm ngoái. Ảnh: TPG (ZUMA PRESS)

Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 đã đẩy Trung Quốc đi theo hướng ngược lại, khiến xuất khẩu trở thành động lực tăng trưởng lớn hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong nhiều năm và khiến nước này phải hứng chịu áp lực mua sắm ở phương Tây. Điều đó đang làm trầm trọng thêm tình trạng mất cân bằng kinh tế mà các nhà lãnh đạo Trung Quốc đang phải vật lộn để giải quyết khi đại dịch tiến đến năm thứ ba.

Không giống như Hoa Kỳ, nơi đã chứng kiến sự phục hồi nhanh chóng trong chi tiêu của người tiêu dùng trong thời kỳ đại dịch, Trung Quốc đã chứng kiến mức tiêu thụ tiếp tục giảm. Doanh số bán lẻ vẫn không tăng nhanh như trước Covid-19. Các số liệu gần đây nhất, trong tháng 9, tăng 4,4% so với một năm trước đó, thấp hơn nhiều so với tốc độ 8% trong cả năm 2019.

Điểm yếu này một phần là do Trung Quốc không chi tiền kích thích nền kinh tế như Hoa Kỳ đã làm, vì vậy người tiêu dùng không thừa tiền mặt. Nó cũng phản ánh xu hướng dài hạn là hướng tới tiết kiệm nhiều hơn, với việc nhiều người Trung Quốc quyết định để dành tiền trong thời điểm không ổn định, đặc biệt là với những lo ngại bùng phát dịch bệnh kéo dài.

Tuy nhiên, xuất khẩu của Trung Quốc đã tăng đột biến. Nhu cầu của phương Tây đối với các mặt hàng như máy tính xách tay, đồ nội thất và xe đạp đã bùng nổ. Vì đại dịch đe dọa sản xuất tại các cơ sở sản xuất ở những nơi khác ở châu Á, bao gồm Việt Nam và Malaysia, nên Trung Quốc dự kiến sẽ chiếm thị phần xuất khẩu toàn cầu lớn hơn nữa trong năm nay, sau khi đạt kỷ lục 15% vào năm 2020.

Sự gia tăng xuất khẩu có lợi cho Trung Quốc trong ngắn hạn, giúp duy trì tốc độ tăng trưởng vững chắc trong suốt đại dịch.

Nhưng rõ ràng hơn là Covid-19 đã đặt Trung Quốc trở lại mục tiêu dài hạn là tái cân bằng nền kinh tế đất nước để không phải phụ thuộc quá nhiều vào việc bán hàng cho phần còn lại của thế giới, cùng với việc dựa vào chi phí cơ sở hạ tầng và bất động sản, đã góp phần vào vấn đề nợ của Trung Quốc.

Sự phụ thuộc sâu hơn vào thị trường nước ngoài cũng có nguy cơ làm bùng phát căng thẳng thương mại. Thặng dư thương mại của Trung Quốc với thế giới đạt mức cao nhất trong nhiều năm là 535 tỷ đô la vào năm 2020, trong khi thặng dư của Trung Quốc với Mỹ tăng 7% lên 317 tỷ đô la so với một năm trước đó. Tháng 9 năm nay, thặng dư thương mại của Trung Quốc với Hoa Kỳ đã tăng lên mức kỷ lục hàng tháng là 42 tỷ USD.

Sebastian Eckardt, nhà kinh tế hàng đầu về Trung Quốc tại Ngân hàng Thế giới ở Bắc Kinh, cho biết: “Theo một số cách, Covid-19 đã phóng đại một số sự mất cân bằng trong nền kinh tế Trung Quốc. Trung Quốc không thể quay lại dựa vào xuất khẩu như động cơ tăng trưởng chính”.

Biết được những rủi ro, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã ưu tiên thúc đẩy nhu cầu trong nước trong hơn một thập kỷ. Sự thúc đẩy trở nên cấp thiết hơn vào năm ngoái, khi nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đặt ra kế hoạch “lưu thông nội địa” (domestic circulation) ưu tiên tiêu dùng nội địa như một trong những nguồn tăng trưởng chính của Trung Quốc trong khi giảm sự phụ thuộc vào đầu tư nước ngoài và xuất khẩu. Tuy nhiên, người tiêu dùng Trung Quốc có vẻ đã không hợp tác.

Iris Pang, nhà kinh tế tại Ngân hàng ING ở Hồng Kông, cho biết: “Covid-19 đã thay đổi tâm lý của người Trung Quốc và ảnh hưởng đến niềm tin tiêu dùng của họ”.

Ngoài lo ngại về những đợt bùng phát virus mới, nhiều người tiêu dùng Trung Quốc còn lo lắng rằng tăng trưởng thu nhập yếu và triển vọng việc làm bên ngoài các nhà máy là không lớn. Hàng loạt các quy định mới trong những tháng gần đây đối với các ngành sinh lợi, bao gồm các công ty giáo dục tư nhân và các công ty công nghệ như Ant Group Co. và Didi Global Inc., đã khiến giới trẻ Trung Quốc lo ngại về cơ hội việc làm, ảnh hưởng đến mức độ sẵn sàng chi tiêu của họ.

Một số nhà kinh tế và chủ sở hữu bất động sản lo ngại rằng thị trường nhà ở có thể trải qua một đợt điều chỉnh.

Theo một cuộc khảo sát của UBS, tỷ lệ tiết kiệm của Trung Quốc, vốn đã cao hơn nhiều so với Mỹ và các nền kinh tế lớn khác, đã tăng lên 45,2% vào tháng 5 này so với mức 43,2% vào năm 2020 và 40,6% vào năm 2019.

Khi nhiều khách hàng kìm hãm mua sắm, tiêu dùng ngày càng trở thành một phần nhỏ hơn của nền kinh tế Trung Quốc. Năm 2020, tiêu dùng tư nhân chiếm 38,1% tổng sản phẩm quốc nội, mức thấp nhất kể từ năm 2016 và giảm so với mức 39,2% vào năm 2019.

Tại Hoa Kỳ, tiêu dùng cá nhân tính theo tỷ trọng GDP là 67,4% vào cuối năm 2020, bằng với năm 2019. Nó đã tăng lên 69% vào tháng 6/2021.

Các nhà nghiên cứu và chuyên gia kinh tế cho biết, để các hộ gia đình Trung Quốc chi tiêu nhiều hơn đòi hỏi phải giải quyết các vấn đề cơ cấu khó giải quyết, chẳng hạn như bất bình đẳng kéo dài và thiếu mạng lưới an sinh xã hội rộng khắp, khiến nhiều gia đình muốn tiết kiệm hơn trong trường hợp khẩn cấp.

Các nhà lãnh đạo Trung Quốc đang đề cập đến một sự ưu tiên chính sách mới, được mô tả là “thịnh vượng chung” (common prosperity), nhằm mục đích phân tán sự giàu có đồng đều hơn trong xã hội. Các mục tiêu của sáng kiến, bao gồm cả việc nâng cao thu nhập bình quân đầu người, cuối cùng có thể giúp tái cân bằng nền kinh tế Trung Quốc.

Nhưng sáng kiến đưa ra mức thuế cao hơn và phân phối lại của cải từ các gia đình giàu có hơn hoặc từ các chính quyền địa phương đến những người Trung Quốc bình thường hơn, có thể gây khó về mặt chính trị.

Michael Pettis, giáo sư tài chính tại Đại học Bắc Kinh, lập luận rằng trừ khi các hộ gia đình Trung Quốc nhận được phần lớn hơn trong tăng trưởng chung của đất nước, còn không thì khả năng chi tiêu của họ sẽ tiếp tục bị hạn chế. Nhưng các bước như cải thiện mạng lưới an sinh xã hội có nghĩa là làm cho các hộ gia đình trở nên giàu có hơn với nguồn chi phí của chính quyền địa phương, vốn để chi trả cho các chương trình này.

Ông Pettis nói: “Lấy tiền từ người giàu sang cho người nghèo có thể khá khó khăn về mặt chính trị, nhưng việc chuyển tài sản và thu nhập của chính quyền địa phương cho các hộ gia đình thậm chí còn khó khăn hơn”.

Tin khác

Tài chính - Thị Trường
Một làn sóng chấn động đã lan khắp các thị trường châu Á vào phiên giao dịch ngày 8/7, nhưng không theo cách mà nhiều người vẫn dự đoán.
1 ngày
Tài chính - Thị Trường
Tâm lý lo lắng của người dân đã lan ra tiêu dùng, cùng đó sự chậm lại của vòng quay tiền trong nền kinh tế dù cung tiền đẩy ra nhiều là nguyên nhân dẫn đến thực tế trên, theo TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng.
2 ngày
Tài chính - Thị Trường
Tác động thuế quan với các doanh nghiệp có thể xuất hiện trong quý 3 và quý 4 tới đây. Khi mức định giá của thị trường đã không còn rẻ, VN-Index được cho sẽ hướng tới vùng giá mục tiêu 1.420 điểm, khó vượt lên vùng đỉnh lịch sử năm 2022, SHS Research cho biết.
2 ngày
Tài chính - Thị Trường
Dù còn phải chờ đợi thêm công bố chính thức về thuế quan từ Mỹ nhưng theo nhiều chuyên gia, hiện tại các yếu tố nội lực tích cực sẽ đóng vai trò then chốt hơn so với hoạt động xuất khẩu trong quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng của nền kinh tế.
5 ngày
Tài chính - Thị Trường
Chứng khoán bật tăng hơn 7 điểm trong phiên sáng, tuy nhiên phiên chiều có thời điểm chỉ số rơi xuống hơn 10 điểm, kết phiên VN-Index vẫn giảm so với phiên hôm qua khi thông tin thuế đối ứng Mỹ áp cho Việt Nam xuất hiện trên trang mạng xã hội của ông Donald Trump.
6 ngày
Tài chính - Thị Trường
Tổng thống Mỹ, Donald Trump, công bố một thỏa thuận thương mại bước đầu đã được thiết lập với Việt Nam, trong đó thuế xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam đến Mỹ sẽ vào khoảng 20%, trong khi hàng hóa từ Mỹ vào nước ta sẽ được miễn thuế hoàn toàn.
6 ngày
Tài chính - Thị Trường
Nhóm cổ phiếu chứng khoán đồng loạt bật tăng trong phiên giao dịch ngày 2/7 đã kéo thị trường đi lên. VN-Index kết phiên tăng 7 điểm vượt ngưỡng 1.380 điểm.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Ngày 30/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 174/2025/NĐ-CP quy định chính sách giảm thuế giá trị gia tăng theo Nghị quyết số 204/2025/QH15 ngày 17/6/2025 của Quốc hội. Nghị định có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 đến hết ngày 31/12/2026.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) có hiệu lực vào ngày 15/10 tới đây sẽ đẩy nhanh tốc độ xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, theo đó lợi nhuận của nhiều ngân hàng dự báo sẽ tăng, giúp nhóm cổ phiếu này được hưởng lợi.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Các quyết định đầu tư chứng khoán ngày càng khó khăn hơn khi thị trường có nhiều ẩn số đang chờ lời giải như thông tin thuế quan, kết quả kinh doanh quý 2 các doanh nghiệp niếm yết, giá vàng bất ngờ đảo chiều...
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Trong bối cảnh nền kinh tế số bùng nổ, các quốc gia Đông Nam Á đang đồng loạt hành động để đảm bảo công bằng và chống thất thu thuế từ lĩnh vực thương mại điện tử (TMĐT). Indonesia và Việt Nam là hai ví dụ điển hình mới nhất, mỗi nước áp dụng một cách tiếp cận riêng nhưng cùng chung mục tiêu đưa hàng triệu nhà bán hàng online vào khuôn khổ thuế.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) mới ra thông báo khuyến cáo khách hàng cảnh giác trước thủ đoạn lừa đảo rong hoạt động mua bán vàng miếng.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Chuyên gia VPBankS đã chỉ ra các nguyên nhân khiến tỷ giá tiếp tục tăng trong bối cảnh đồng đô la tiếp tục giảm.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Chiều 26/6, giá xăng dầu tiếp tục tăng theo quyết định điều chỉnh của Liên Bộ Công Thương - Tài chính. Đây là điều chỉnh tăng lần thứ 5 liên tiếp. Theo đó, giá xăng RON 95 tiến gần mốc 22.000 đồng/lít.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Malaysia quyết định dừng áp thuế chống bán phá giá với thép cuộn cán nguội và thép không hợp kim từ Việt Nam sau 5 năm áp dụng, mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp xuất khẩu thép.
1 tuần
Xem thêm