Trong vòng hai thập kỷ qua, cách thức người tiêu dùng chi trả, trung chuyển tiền đã thay đổi gần như hoàn toàn. 

Tại Kenya, cuộc cách mạng này bắt đầu vào 2007, khi dịch vụ M-Pesa của Vodafone cho phép người dân chi trả thông qua tin nhắn điện thoại. Tại Trung Quốc, Alipay ra mắt dịch vụ chi trả qua mã QR vào 2011 - một phương thức chi trả ngày nay hiện diện khắp nơi trên đất nước này.

Cách mạng thanh toán nội địa

Nằm dưới sự quản lý của chính phủ, Unified Payments Interface (UPI) giúp người dân nghèo tiếp cận dễ dàng với hệ thống tài chính quốc gia. Cách nửa vòng trái đất, dịch vụ Pix của Brazil cũng đạt được thành công tương tự.

Nhìn chung trên toàn thế giới, từ 2011 đến 2021, lượng giao dịch bằng tiền mặt đã giảm khoảng 25% - theo dữ liệu của McKinsey. Thương mại điện tử đang bùng nổ và hình ảnh cuộc sống không có thanh toán điện tử dần bị lãng quên.

Sau khi biến đổi bộ mặt ngành tài chính nội địa, hiện ngành thanh toán điện tử đang mở rộng ra thị trường thế giới, mở màn một “chiến trường” mới không kém phần khốc liệt. 

Chi tiêu bán lẻ xuyên biên giới, bao gồm ngành du lịch, và kiều hối sẽ đạt mức 5 nghìn tỷ đô la trong năm nay; các khoản thanh toán từ doanh nghiệp đến doanh nghiệp có giá trị gấp tám lần như thế.

Ba ứng cử viên nặng ký

Có ba đối thủ tham gia vào “chiến trường” thanh toán điện tử trên thị trường quốc tế:

Đầu tiên phải kể đến hệ thống cũ của phương Tây, bao gồm bộ đôi độc quyền Visa-Mastercard và SWIFT - hệ thống viễn thông tài chính cho giao dịch ngân hàng.

Đứng thứ hai là hệ thống chi trả hiện đại đến từ Trung Quốc, kết hợp dịch vụ, tiện ích, mạng lưới thẻ tín dụng UnionPay và CIPS, một hệ thống tương tự như SWIFT.

Và ở vị trí thứ ba là Ấn Độ, với tham vọng triển khai hệ thống UPI (Unified Payments Interface) của họ ra thị trường thế giới.

Thương mại điện tử đang bùng nổ và hình ảnh cuộc sống không có thanh toán điện tử dần bị lãng quên.

Cuộc cạnh tranh giữa ba đối thủ này đang “nóng” lên nhanh chóng. Alipay đã bắt đầu nhận giao dịch tư hơn 2,5 triệu thương nhân ngoài Trung Quốc. UnionPay, vốn đã là hệ thống thẻ tín dụng lớn nhất thế giới trong mức độ giao dịch, đang phục vụ cho 65 triệu thương nhân trên toàn thế giới, bén gót con số 100 triệu của Visa.

UPI của Ấn Độ hiện đã được liên kết với hệ thống thanh toán nhanh của Singapore, cho phép người tiêu dùng ở cả hai quốc gia giao dịch với nhau bằng nền tảng của quốc gia họ. Ấn Độ đang trong vòng đàm phán với hơn 30 quốc gia khác để “xuất khẩu” công cụ thanh toán của mình. Bộ công cụ này cũng sẽ liên kết các hệ thống của họ. 

Vào tháng 11, bốn ngân hàng trung ương quốc gia, bao gồm cả của Trung Quốc, đã thử nghiệm thành công một hệ thống giao dịch điện tử xuyên biên giới sử dụng các đồng tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương.

Bài 2: Một viễn cảnh tươi sáng