Điện than chiếm đến 70% tổng sản lượng điện của Ấn Độ

Phần lớn các nhà máy điện than tại Ấn Độ hiện có dự trữ than rất thấp tại thời điểm nền kinh tế đang phục hồi dần trở lại với nhu cầu điện tăng cao hơn nhiều.

Khủng hoảng năng lượng tiềm tàng sẽ gây ảnh hưởng ngay lập tức đến sự phục hồi kinh tế của Ấn Độ, vốn phụ thuộc phần lớn vào sản xuất công nghiệp chứ không phải mảng dịch vụ, theo Kunal Kundu, nhà kinh tế tại Ngân hàng Societe Generale.

Theo dữ liệu của chính phủ, tính đến ngày 6/10, 80% trên tổng số 135 nhà máy điện than tại Ấn Độ có dự trữ nguồn cung than ít hơn 8 ngày, hơn một nửa có số tồn kho hoạt động được 2 ngày hoặc ít hơn.

Để so sánh, trong 4 năm qua, tồn kho than trung bình của các nhà máy điện than vào khoảng 18 ngày, theo Hetal Ganhdi, Giám đốc Nghiên cứu tại S&P Global.

“Có thể bạn nhận thấy tồn kho sẽ tăng lên từ 8-10 ngày trở lại vào tháng 12 tới. Tuy nhiên, sẽ khó có thể đạt mốc 18 ngày thậm chí vào tháng 3 tới đây. Tuy nhiên sẽ cần theo dõi chặt chẽ tồn kho trong vòng 6 tháng tới”, Hetal nói.

Coal India - tập đoàn than nhà nước Ấn Độ, chiếm 80% sản lượng than của quốc gia này cho biết sẽ  cố gắng tăng nguồn cung để đối phó với thiếu hụt tại các nhà máy điện than.

Tại sao nguồn cung than cạn kiệt?

Ấn Độ hiện là nhà nhập khẩu than lớn thứ ba thế giới cho dù quốc gia này có dự trữ than rất lớn. Cho dù vậy, lỗ hổng lớn giữa giá than thế giới và giá than nội địa đã chứng kiến lượng than nhập khẩu giảm mạnh trong vài tháng gần đây.

Tuy nhiên khi nguồn cung giảm, nhu cầu lại tăng lên. Nhập khẩu than tại các nhà máy điện than đã giảm 45% trong kỳ từ tháng 7 đến tháng 8 năm nay so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, những lĩnh vực không liên quan đến năng lượng lại ngày càng phụ thuộc hơn vào than nội địa, ví dụ như nhôm, thép, xi măng…

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Theo Bộ trưởng Năng lượng Ấn Độ Raj Kumar Singh, sự thiếu hụt nguồn cung sẽ kéo dài ít nhất 6 tháng tới. Trong đợt lễ hội diễn ra bắt đầu vào tháng 10 này, tiêu thụ điện có thể lập đỉnh do nhu cầu tiêu dùng tăng cao. Tình trạng có thể tồi tệ hơn nếu nhu cầu đối với các sản phẩm xuất khẩu của Ấn Độ cũng tăng.

Điện than Việt Nam sẽ có tương lai ra sao?

Viện Kinh tế Năng lượng và Phân tích tài chính (IEEFA) đã xem xét cả nguồn tài trợ từ nước ngoài và khả năng tự cấp vốn của Việt Nam cho các dự án nhiệt điện than phát triển mới theo Quy hoạch điện VIII. Đối với nguồn vốn từ bên ngoài, các quốc gia tài trợ hàng đầu cho Việt Nam đã có những thay đổi chính sách theo hướng siết lại dòng vốn chảy vào các dự án điện than, điều này sẽ khiến công suất điện than dự kiến bổ sung trong thập kỷ tới theo Quy hoạch điện 8 rất khó khả thi.

Trong giai đoạn 2015-2021, có tới 10/12 dự án nhà máy nhiệt điện than đã hoàn thành ký kết thoả thuận vay vốn tại Việt Nam sử dụng nguồn vốn đầu tư công từ 3 nhà tài trợ hàng đầu là Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Ngày 21/9, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chính thức tuyên bố quốc gia này sẽ chấm dứt tài trợ xây dựng nhiệt điện than mới ở nước ngoài, sau khi Nhật Bản và Hàn Quốc đưa ra những tuyên bố tương tự vào đầu năm nay.

Do đó, IEEFA nhận định rằng, việc trông chờ vào nguồn vốn từ các ngân hàng Trung Quốc và các nhà thầu thiết bị của nước này đối với các dự án điện than sắp tới có thể là một sự đặt cược đầy rủi ro đối với Việt Nam.

Theo Quỹ EKF đến từ Đan Mạch, với mức độ rủi ro ngày càng cao và bị hạn chế bởi các cam kết về năng lượng xanh của các quốc gia, tổ chức tài chính quốc tế, mức lãi suất cho vay mà các tổ chức này đưa ra cho điện than cũng cao hơn 1-1,5% mỗi năm so với đầu tư vào dự án năng lượng tương tự. Do đó, vốn cho điện than giai đoạn tới đây sẽ ngày càng khó khăn.

IEEFA cho rằng, để giải quyết bài toán duy trì giá điện rẻ, Việt Nam cần ban hành những chính sách thúc đẩy các nhà đầu tư đem lại nguồn điện tái tạo với giá thành cạnh tranh hơn, thay vì chú trọng phát triển nguồn điện chạy nền với các nhà máy điện than mới.