Những tập sách quý dành cho nghề báo

(DNTO) - Nhân kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, lần đầu tiên NXB Trẻ giới thiệu trọn Bộ sách báo chí – truyền thông với 8 quyển sách bao quát nhiều khía cạnh quan trọng trong nền báo chí hiện đại vốn đang chịu tác động sâu sắc của nền tảng online, và tiến độ thần tốc của AI.
Bộ sách cung cấp góc nhìn sâu sắc, đa chiều và đầy cảm hứng về hàng loạt những vấn đề cơ bản của báo chí trong Thời đại Số: báo chí trực tuyến, báo chí di động, báo chí trên các nền tảng truyền thông xã hội, vấn nạn tin giả, triển vọng của trí tuệ nhân tạo, kỹ năng phỏng vấn số... Các tác giả đều là những chuyên gia báo chí hàng đầu, có thâm niên nghiên cứu/hoạt động trong môi trường báo chí-truyền thông chuyên nghiệp: Ulrik Haagerup, Alan Rusbridger, Francesco Marconi, Mitchell Stephens,...
Vì vậy, các cuốn sách trong bộ không chỉ trang bị kiến thức tổng quan và các vấn đề lý thuyết căn bản, mà còn đưa ra những định hướng thiết thực để các nhà báo, biên tập viên, sinh viên báo chí, người làm truyền thông cho đến công chúng độc giả có thể soi chiếu vào thực tiễn hoạt động thông tin-truyền thông của mình.

Những tập sách dành cho nghề báo
Các sách trong bộ sách kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam của NXB Trẻ được phát hành đợt này gồm 8 quyển: Bác Hồ với báo chí cách mạng Việt Nam, Tin tức kiến tạo – Vực dậy nền truyền thông và dân chủ với tư duy báo chí của tương lai (Constructive News – How to save the media and democracy with journalism of tomorrow, Cẩm nang báo chí trực tuyến – Kỹ năng sinh tồn và lớn mạnh trong kỷ nguyên số (The online journalism handbook: Skill to survive and Thrive in the Digital Age), Hơn cả tin tức – Tương lai của báo chí (Beyond news), Báo chí trên thiết bị di động và nền tảng truyền thông xã hội (Mobile and Social Media Journalism – A practical Guide for multimedia journalism) ,Hướng dẫn sử dụng tin tức – Tin vào đâu trong một thế giới ngập tràn tin giả (News and how to use it: What to believe in a fake new world)
Nghệ thuật phỏng vấn – Một hướng dẫn dành cho các nhà báo và người làm nội dung chuyên nghiệp (Interviewing: a guide for journalists and professional writers), Người làm báo – Trí tuệ nhân tạo và tương lai của báo chí.
Đặc biệt, tác phẩm Bác Hồ với báo chí cách mạng Việt Nam của tác giả Đoàn Yên Kiều, là bản đúc kết công phu nhiều bài viết và bài nói của Bác, cũng như định hướng, ý kiến của Hồ chủ tịch đối với hoạt động báo chí - tuyên truyền. Những đúc kết này cho đến nay vẫn nguyên giá trị định hướng quan trọng đối với báo chí cách mạng Việt Nam.
Báo chí cách mạng Việt Nam ra đời từ đầu thế kỷ 20, gắn liền với phong trào yêu nước và giải phóng dân tộc. Ngày 21/6/1925, báo Thanh niên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc (sau này là Chủ tịch Hồ Chí Minh) sáng lập ra mắt số đầu tiên, đánh dấu sự khởi đầu của nền báo chí cách mạng Việt Nam. Báo chí cách mạng không chỉ tuyên truyền tư tưởng yêu nước, mà còn đóng vai trò quan trọng trong các giai đoạn kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và công cuộc xây dựng đất nước.

Bên cạnh đó, các tập sách như Hơn cả tin tức-Tương lai của báo chí cũng cho thấy những nhận định sát sườn với tình hình hiện tại của báo chí hiện đại. Trong gần hai thập kỷ qua, báo chí phát triển nhờ “bán” tin tức nóng nhất hoặc bán vị trí quảng cáo đặt gần những tin tức nóng đó. Giờ đây, tin tức tuôn ra từ internet và các thiết bị di động mà hầu như ai cũng có – nhanh, nhiều vô kể, và hầu hết là miễn phí. Vì vậy thời kỳ kiếm doanh thu theo hướng cũ của báo chí đã đi đến hồi chấm dứt. Nhà báo kỳ cựu Mitchell Stephens, tác giả cuốn sách này, lập luận rằng như vậy báo chí phải cung cấp những tầm nhìn độc đáo, mang tính thách thức, chứ không chỉ là thông tin nhiều hơn chút đỉnh so về những sự kiện được tất cả những kênh khác đưa tin.
Quyển sách Hơn cả tin tức của ông đề xuất một tiêu chuẩn mới: “Báo chí trí tuệ “(wisdom journalism), một hỗn hợp của các hình thức đưa tin – độc quyền, táo bạo, điều tra – đồng thời nắm bắt sự kiện đường thời với cách am hiểu sâu sắc, có tính diễn giải, đi kèm với chủ kiến kiên định. Công thức kinh điển “Ai – Cái gì – Khi nào - Ở đâu” không còn đủ, bất kỳ cá nhân nào với điện thoại di động đều có thể cung cấp nếu ở đúng thời điểm và vị trí thuận lợi; bây giờ là cuộc đua tranh xem ai sẽ giúp ta hiểu rõ nhất ý nghĩa của những việc đang diễn ra.
Cuốn sách là một nghiên cứu độc đáo, có tính phê phán về báo chí đương đại, gợi lên niềm thấu hiểu và khát vọng nghệ báo trong thế kỷ 21, từ nền tảng từ thành tựu của các tiền bối. Trước làn sóng thay đổi hiện nay, nhiều tờ báo tập trung vào công nghệ, còn tác giả Stephens nhấn mạnh vào tư duy và sự nghiền ngẫm: Điều gì đã từng làm cho báo chí thành công, và trong tương lai báo chí đạt được điều đó như thế nào.
Các nền tảng truyền thông xã hội và thiết bị di động đang làm thay đổi đáng kể trách nhiệm của các nhà báo và cách thức các tổ chức tin tức sản xuất và cung cấp nội dung. Cẩm nang Báo chí trên thiết bị di động và nền tảng xã hội trang bị cho các nhà báo lẫn người làm truyền thông thế hệ mới cách sử dụng thiết bị di động và nền tảng truyền thông xã hội trên 3 phương diện: Thu thập tin tức, phân bổ nội dung và tương tác với khán giả. Cùng lúc với việc nắm bắt công nghệ, báo chí phải duy trì các tiêu chuẩn cao của ngành báo chí. Các giá trị truyền thống không được phép suy yếu, nhất là khi có quá nhiều thông tin sai lệch lan truyền trên các nền tảng truyền thông xã hội.