Thứ ba, 25/02/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Giá trị truyền thống của ngày Tết trong tâm thức người Việt

Lương Gia Cát Tường
- 18:37, 13/01/2025

(DNTO) - Nhớ cách đây nhiều năm, trong dư luận rộ lên ý kiến xoay quanh đề nghị bỏ Tết cổ truyền. Nhưng cuối cùng, trải qua thăng trầm thời cuộc cho dù có những giá trị bị thay đổi, đảo lộn, giá trị tốt đẹp của ngày Tết cổ truyền trong tâm thức người Việt vẫn mãi còn nguyên vẹn. 

Nhiều ngày lễ hội được du nhập

Trong quá trình giao lưu hội nhập quốc tế, nước ta du nhập ngày càng nhiều lễ hội phương Tây. Trong năm hầu như không có tháng nào là không có “ngày lễ, ngày kỷ niệm”.

Có những lễ hội mang yếu tố chính trị, tôn giáo, ngoại giao như Tết Dương  lịch, Lễ Noel, Lễ hội hoa Anh Đào, Ngày Quốc tế Phụ nữ... Có các lễ hội theo trend, tự phát, được hưởng ứng nồng nhiệt - đặc biệt là giới trẻ - như một hiện tượng văn hóa - xã hội mang màu sắc mới mẻ như Valentine – Lễ Tình Nhân; Mother's Day - Ngày của Mẹ; Father's Day - Ngày của Cha; Lễ hội Halloween; Ngày Quốc tế Đàn ông - Men's Day; Ngày Quốc tế Ôm tự do - International Free Hugs Day; Ngày Quốc tế Hạnh phúc - International Day of Happiness…

Gói bánh chưng. Ảnh: Internet

Gói bánh chưng. Ảnh: Internet

Các thống kê tạm thời cho thấy, tuy các lễ hội này chỉ chiếm tỷ lệ  khoảng 0,12 % tổng số lễ hội trên cả nước, nhưng có thể nói chúng đã có những tác động nhất định với một bộ phận người dân Việt.

Ngoài một vài hiện tượng bị lạm dụng, biến tướng theo hướng tiêu cực phải nói phần lớn các lễ hội này giúp giới trẻ thỏa mãn nhu cầu giao lưu văn hóa toàn cầu, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của người dân, kích cầu kinh tế tiêu dùng…

Chúng tỏ ra phù hợp với cuộc sống hiện đại tất bật, gấp gáp, không có nhiều thời gian, không cần bỏ công chuẩn bị bởi các lễ hội thường diễn ra nhanh gọn lẹ chỉ trong một ngày. Mặt khác, ngoại trừ lễ Noel, các lễ hội khác cũng không rườm rà "nghi lễ" mà nghiêng về phần “hội” nhiều hơn. Chúng tạo ra cơ hội vui chơi, giải trí, mua sắm, tặng quà, ăn uống giao lưu người thân, bạn bè.

Hội nhập văn hóa là một phần không thể thiếu trong hội nhập toàn cầu hiện nay. Tuy nhiên cho dù có du nhập bao nhiêu lễ hội từ các nước thì trong tâm thức người Việt, Tết Nguyên đán vẫn luôn giữ vai trò quan trọng và thiêng liêng mang nét truyền thống đặc trưng được lưu truyền qua nhiều thế hệ của dân tộc mình.

Tết Nguyên đán mang đậm bản sắc dân tộc

Tết mỗi vùng miền tuy có những nét riêng nhưng tựu trung, mọi phong tục tập quán đều hướng đến những giá trị căn bản như nhau. Đó là thời khắc con cháu gác lại mọi công ăn việc làm diễn ra trong năm để hướng về nguồn cội, tạ ơn tổ tiên, ông bà, tưởng nhớ tiền nhân đã khuất, thực hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”; Là thời điểm sum họp gia đình, thăm thú bà con họ hàng chúc thọ người già, mừng tuổi cho trẻ con, gắn kết tình cảm gia đình dòng tộc; là cơ hội tỏ lòng tôn sự trọng đạo, thể hiện trong câu thành ngữ “Mùng một tết cha, mùng hai tết mẹ, mùng ba tết thầy”…

Tết Nguyên đán cũng là tiết mở đầu cho một năm mới, chào đón một chu kỳ mới với mong muốn được nhiều sức khỏe, mùa màng bội thu, của cải, thóc lúa đầy nhà, cuộc sống tươi vui, an nhàn, ấm no, sung túc, may mắn quanh năm… được người dân gửi gấm vào niềm tin “đầu xuôi đuôi lọt”.

Để đạt được như thế, người ta phải tốn thời gian chuẩn bị rất lâu. Không chỉ để phục vụ “ăn” tết (lương thực, thực phẩm, bánh mứt) mà còn “chơi” tết (hoa kiểng, trang trí).

Ngày nay, tết cổ truyền đã có nhiều sự thay đổi cho phù hợp với hoàn cảnh xã hội. Các dịch vụ dọn dẹp vệ sinh trang hoàng nhà cửa; các dịch vụ mua bán giao tận nơi của các sàn thương mại điện tử, siêu thị, cửa hàng… với rất nhiều mặt hàng phong phú, giá cả ổn định, đã hỗ trợ người dân rất hữu hiệu trong khâu chuẩn bị ăn và chơi tết.

Cúng gia tiên ngày tết. Ảnh:Internet

Cúng gia tiên ngày tết. Ảnh:Internet

Tết ngày nay không còn kéo dài từ ngày 20 tháng Chạp năm cũ sang đến mùng 10 năm mới như ngày xưa. Tết diễn ra ít ngày hơn, đỡ vất vả hơn nhưng nét văn hóa truyền thống trong ẩm thực ngày tết, các phong tục như bữa cơm tất niên chiều 30, đón giao thừa, xông đất, đi lễ xin lộc, chúc tết, mừng tuổi… vẫn được gìn giữ rõ nét và sâu đậm.

Cho dù trong năm có bao nhiêu ngày lễ lội đi nữa, thì ngày Tết Nguyên đán vẫn cần được gìn giữ lưu truyền cho muôn đời sau. Hy vọng rằng theo thời gian, theo sự phát triển của xã hội, theo sự biến đổi của cuộc sống, tết sẽ tự “uốn mình” thích nghi, tồn tại để nhắc nhở con cháu mình dù đi đâu, ở đâu cũng luôn nhớ về nguồn cội, vun đắp tình yêu gia đình, quê hương, đất nước. 

Tin khác

Văn hoá - Xã hội
Mới đây, thông tin TP.HCM miễn học phí cho trẻ mầm non đến lớp 12 từ năm học 2025-2026 cùng với quy định không kỷ luật cán bộ công chức viên chức là đảng viên sinh con thứ ba trở lên đã khiến những ai quan tâm đến chính sách dân số xem đây là một tín hiệu lạc quan.  
23 giờ
Văn hoá - Xã hội
Giải thưởng ‘Đại sứ nhân ái Việt Nam’ trong khuôn khổ chương trình Đại sứ nhân ái Việt Nam đã chính thức thuộc về Lưu Thế Truyền và Nguyễn Lê Lâm Ngân.
1 ngày
Văn hoá - Xã hội
Sau một thời gian dài vắng mặt, ca sĩ Ánh Tuyết chính thức thông báo chị sẽ góp mặt trong hai đêm nhạc đặc biệt diễn ra vào 26/2 tại Idecaf và 28/2 tại 1-3-5 Ngô Thời Nhiệm, Quận 3, TPHCM, cùng sự tham gia của nữ nghệ sĩ Nhật nổi tiếng Kimiyo Ogawa.
1 ngày
Văn hoá - Xã hội
Chỉ trong một thời gian ngắn, nhiều vụ bắt cóc với hình ảnh kèm theo lời cảnh báo được tung lên mạng xã hội. Tuy nhiên, khi cơ quan chức năng vào cuộc xác minh đều cho ra thông tin giả. Việc lo ngại cảnh giác trước nạn bắt cóc là chính đáng, nhưng mỗi người dân cần tỉnh táo trong việc thông tin cũng như tiếp nhận thông tin để tránh làm hoang mang dư luận, ảnh hưởng tới trật tự xã hội và rước họa vào thân.
3 ngày
Văn hoá - Xã hội
Dù diễn ra đã hơn một năm nay nhưng sức hút của trào lưu “xé túi mù - đập hộp mù” vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Không kể một số tiền khá lớn mà người chơi phải bỏ ra, thì Ảnh hưởng môi trường do lượng rác thải lớn từ trò chơi này; Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý do căng thẳng và Nguy cơ gây nghiện là những mối quan tâm hàng đầu mà các chuyên gia đặt ra. 
6 ngày
Văn hoá - Xã hội
Với nhiều năng lượng và sự tươi trẻ, trong năm 2024, ca sĩ Phương Thanh đã cho thấy sự trở lại mạnh mẽ. Tối 16/2, nữ ca sĩ vừa cho ra mắt ca khúc Mê cung 79 đầy tự sự, mở màn cho chùm ca khúc liên tiếp trong năm 2025.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Theo Ủy ban ATGT Quốc gia, số vụ tai nạn giao thông trên toàn quốc vào dịp tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 giảm sâu so với kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024 trên cả 3 tiêu chí: Số vụ, số người tử vong và số người bị thương. Tuy nhiên, các vụ ẩu đả xảy ra do va quẹt giao thông lại có chiều hướng tăng lên. 
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Các họa sĩ: Anh Bach (Bạch Hoàng Anh), Mina Ho Ferrante (Hồ Mộng Nhã Uyển), Tim Nguyen (Nguyễn K Quy), Ly Tran (Trần Phương Ly) cùng hội ngộ trong triển lãm Chào Việt Nam diễn ra từ ngày 13 - 21/2 tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Trên mạng xã hội, nhiều người nổi tiếng bị ảo tưởng quyền lực cá nhân dẫn đến vi phạm các chuẩn mực đạo đức và quy định của pháp luật, khiến nhiều đối tượng bị xử phạt, thậm chí vướng vào vòng lao lý.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Tại cuộc họp mặt truyền thống lần thứ 35 của Ban Liên lạc đồng hương Bến Tre tại TP. Hồ Chí Minh tổ chức tại TP.HCM, nhiều người con quê hương cụ Đồ Chiều đã bày tỏ tình cảm uống nước nhớ nguồn, hướng về quê nhà với tất cả tình yêu và sự quan tâm, cùng nhiều hoạt động thiết thực.
2 tuần
Văn hoá - Xã hội
Tác giả Phạm Công Luận tiếp tục hợp tác cùng Phương Nam Book liên kết xuất bản Made in Sài Gòn sẽ giới thiệu đến độc giả những hình ảnh độc đáo của các sản phẩm trong quá khứ.
2 tuần
Văn hoá - Xã hội
Đối với doanh Nhân Nguyễn Ngọc Đăng, “gục ngã hay đứng dậy không phải là sự lựa chọn, mà là sự quyết tâm và quyết tâm đến cùng”.
2 tuần
Văn hoá - Xã hội
Bữa nay là “mùng cuối cùng” của tháng Giêng. Có nghĩa là tết thật sự chấm dứt trên thực tế lẫn trong lý thuyết. Nếu như trước tết ai nấy háo hức, bồi hồi, trông ngóng kèm theo tất bật, vất vả... trong tết là tận hưởng niềm vui sum họp, thoải mái ăn chơi… thì sau tết, mọi người cũng đầy tâm tư, vui buồn ngổn ngang trăm mối.
2 tuần
Văn hoá - Xã hội
Trên con đường đưa nông sản ra thế giới, CEO Phan Minh Thông đã chắt lọc từ thực tiễn nhiều câu chuyện thú vị cũng là những bài học đắt giá chạm đến trái tim và tâm huyết của nhiều người.
2 tuần
Văn hoá - Xã hội
Ai cũng biết việc người lớn lì xì cho trẻ nhỏ để lấy lộc đầu năm được xem là phong tục không thể thiếu vào ngày Tết cổ truyền Việt Nam. Tuy nhiên, gần đây, tục này còn được khoát thêm nét mới mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Đó là qua việc sử dụng tiền món tiền lì xì có được sau tết để bồi đắp lòng nhân ái cho trẻ.
2 tuần
Xem thêm