Thứ bảy, 24/05/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Đi tìm ‘điểm vừa’ cho giá mua - bán điện

Huyền Trang
- 15:41, 18/04/2022

(DNTO) - Giá điện quá cao sẽ gây áp lực cho người tiêu dùng, nhưng quá thấp sẽ không đủ sức hấp dẫn để thu hút đầu tư, phục vụ nhu cầu ngày càng tăng. Câu chuyện “điểm vừa” của giá điện vì thế cần nghiên cứu rất kĩ.

Giá điện giảm có lợi cho túi tiền của người dân nhưng khó thu hút vốn đầu tư vào ngành điện. Ảnh: T.L.

Giá điện giảm có lợi cho túi tiền của người dân nhưng khó thu hút vốn đầu tư vào ngành điện. Ảnh: T.L.

Giá điện khó có cơ hội giảm

Để đảm bảo giá điện vẫn có thể thu hút đầu tư nhưng lại đảm bảo lợi ích xã hội tổng thể, Nhà nước đóng vai trò là cơ quan điều tiết quan trọng. Đây cũng là vấn đề quan trọng nhất để thu hút đầu tư vào ngành điện, khi giai đoạn 2021-2030, mỗi năm Việt Nam cần tới 14 tỷ USD vốn đầu tư để phát triển ngành điện.

Thực tế cho thấy, giá điện là điểm mấu chốt quyết định việc thu hút đầu tư cho ngành điện. Hiện nay, giá thành sản xuất điện bị ảnh hưởng nghiêm trọng do giá than và khí tăng suốt từ đầu năm 2021 đến nay và khó có cơ hội giảm khi cuộc khủng hoảng Nga – Ukraina diễn biến phức tạp.

Do vậy, ở nhiều nước trên thế giới đã điều chỉnh tăng giá điện. Bởi giá điện bán buôn và bán lẻ là yếu tố quan trọng trong việc huy động vốn cho ngành điện. Đặc biệt là đối với các nước đang phát triển cần liên tục đầu tư thêm nguồn điện vì không quốc gia nào muốn rơi vào cảnh thiếu điện.

Tại Việt Nam, thời gian vừa qua, Chính phủ khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, với rất nhiều ưu đãi. Tuy vậy, do vẫn vướng về cơ chế, chính sách mà nhiều nhà đầu tư chưa thể có lợi nhuận, thậm chí đang gồng lỗ do không bán được điện.

Theo tính toán, để có lợi nhuận, giá mua điện với điện gió khoảng 14 cent/kWh, trong khi giá mua điện gió tại Việt Nam hiện nay là 8 cent/kWh. Vì vậy, các nhà đầu tư điện tái tạo tại Việt Nam vẫn đang bù lỗ. Tuy nhiên, nếu mua với giá 14 cent/kWh kèm theo một loạt các dịch vụ phụ trợ, như vậy giá điện đưa vào hệ thống sẽ bị đẩy lên và nền có thể chấp nhận được hay không để đảm bảo kích thích đầu tư điện sạch, điện tái tạo?

“Vậy giá bao nhiêu là hợp lý, không chỉ nhìn về góc độ cung ứng, mà còn nhìn cả phía nhu cầu. Bởi không một quốc gia nào có thể chạy theo nhu cầu, khi nhu cầu tăng liên tục. Đó là lý do Việt Nam phải có chương trình quản lý sử dụng năng lượng tiết kiệm và quản lý phụ tải. Việt Nam cũng không thể sao chép mô hình phát triển điện của các nước khác vì mỗi quốc gia có đặc thù về kinh tế, chính trị, quốc phòng, địa lý.

Đây là bài toán thực sự khó khăn, bắt buộc phải có sự tham gia của cấp cao nhất trong vấn đề định hướng, trong 5-10 hay 30 năm tới sẽ như thế nào, cơ cấu nguồn ra sao và nền kinh tế chấp nhận chi trả bao nhiêu?”, ông Hà Đăng Sơn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Tăng trưởng xanh cho biết.

Chưa thể kỳ vọng thị trường điện cạnh tranh

Điều chỉnh giá điện cần đảm bảo tổng thể mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Ảnh: T.L.

Điều chỉnh giá điện cần đảm bảo tổng thể mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Ảnh: T.L.

Nhiều ý kiến cho rằng, Việt Nam nên tạo điều kiện phát triển thị trường điện cạnh tranh để giải tỏa bài toán về giá điện và nguồn điện.

Tuy nhiên, theo PGS.TS Bùi Xuân Hồi, Hiệu trưởng Cao đẳng Điện lực miền Bắc, điện năng là sản phẩm đặc thù từ quá trình cung ứng và tiêu dùng, bản thân giá điện đã vô cùng phức tạp. Cùng với đó, điện năng là hàng hóa vô cùng quan trọng, huyết mạch cho nền kinh tế, vì vậy, ngay từ đầu, ngành điện có tính độc quyền liên kết dòng.

Do đó, hiện nay, giá điện áp dụng cho hộ tiêu dùng cuối cùng vẫn do nhà nước quy định và điều chỉnh. Bởi vì, cơ cấu kinh tế gồm nhiều thành phần, ở mỗi thời điểm, đất nước ưu tiên một ngành kinh tế nhất định và điều chỉnh thông qua công cụ giá.

“Vì vậy chúng ta không nên kỳ vọng quá vào một thị trường bán điện cạnh tranh hoặc phải rất lâu nữa. Bởi một thị trường bán điện cạnh tranh thì mọi người mua phải sòng phẳng với nhau. Như hiện tại, nếu cộng đủ thì chi phí cung cấp điện cho Lào Cai cao hơn rất nhiều so với Hà Nội, vậy người dân Lào Cai có sẵn sàng trả giá đúng cho chi phí đó không? Vì khi bước vào thị trường bán điện cạnh tranh thì giá là giá của thị trường”, ông Hồi cho hay.

Với tư cách là đơn vị được Chính phủ giao nhiệm vụ bán điện cho hộ tiêu dùng cuối cùng, hiện nay, EVN cơ bản mua điện theo giá thị trường và bán điện do nhà nước quy định. Vì thế mới có câu chuyện ‘lấy miền xuôi, nuôi miền ngược”, tức có hộ sẽ phải chi trả chi phí cao hơn để thực hiện chính sách xã hội của nhà nước.

“Đâu là điểm vừa thì vô cùng khó nói. Điểm vừa đó là cơ chế điều chỉnh giá của Chính phủ, tức làm sao để cân đối tài chính trong thị trường điện, đảm bảo EVN có thể mua điện trên thị trường và vẫn cân đối được tài chính của họ và người tiêu dùng vẫn chịu được mức giá đó.

Chúng ta không phải không có cơ chế, về nguyên tắc mỗi năm điều chỉnh một lần theo Thông tư 24/2019/TT-BCT. Tuy nhiên việc này khó vô cùng vì tất cả dữ liệu phục vụ cho điều chỉnh là dữ liệu dự báo. Ví dụ dự báo tình hình nước về không đúng thì dẫn đến kịch bản về chi phí khác của ngành điện.

Có cơ chế nhưng để thực hiện cũng rất khó, chưa kể cơ chế cho tư nhân và truyền tải. Vì vậy trách nhiệm của Bộ Công thương và các bên liên quan là làm sao phải có nghiên cứu nghiêm túc để xây dựng cơ chế để có thể điều chỉnh được, chứ không phải xây dựng cơ chế mà bản thân ngành điện không dám điều chỉnh”, ông Hồi cho biết.

Tin khác

Doanh nhân - Doanh nghiệp
Thủ tướng Chính phủ đã ký Công điện về việc tập trung hoàn thành rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính.
15 giờ
Thời sự - Chính trị
Các giám đốc điều hành Phố Wall đang chuẩn bị kế hoạch để mở rộng sang thị trường Trung Đông, không lâu sau khi các quốc gia trong khu vực này tuyên bố họ có hơn 2 nghìn tỷ đô la dành riêng cho hoạt động tại Hoa Kỳ.
1 ngày
Văn hoá - Xã hội
Phát biểu tại buổi họp báo ngày 20/5, ông Trần Trọng Dũng - Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, Giải đi bộ - chạy bộ “Tự hào Thành phố tôi yêu” Cúp Agribank 2025 sẽ chính thức xuất phát vào ngày 15/6/2025 tại TP. Hồ Chí Minh với khoảng 6.000 VĐV tham gia.
3 ngày
Thời sự - Chính trị
Lịch sử xã hội loài người cứ tiến lên theo quy luật của nó với những nấc thang phát triển xã hội sau cao hơn xã hội trước và cuối cùng nhất định tiến tới chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản.
3 ngày
Thời sự - Chính trị
Năm trong số sáu nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á đã báo cáo tăng trưởng Quý 1/2025 với kết quả đáng thất vọng, cho thấy động lực phát triển kinh tế trong vùng đang dần phai nhạt ngay cả trước khi các mức thuế quan của Mỹ đi vào hiệu lực.
4 ngày
Thời sự - Chính trị
Đây là nội dung đáng chú ý tại Nghị quyết 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân được Quốc hội khóa XV, kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 17/5.
4 ngày
Thời sự - Chính trị
Quốc hội bước sang tuần làm việc thứ ba tại Kỳ họp thứ 9 với việc xem xét hàng loạt dự án luật và các vấn đề quan trọng, trong đó có 2 dự án đường bộ cao tốc và việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
4 ngày
Thời sự - Chính trị
Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật.
4 ngày
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Sáng 18/5, Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc quán triệt và triển khai Nghị quyết 66 và Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân và đổi mới công tác xây dựng & thi hành pháp luật trong kỷ nguyên mới.
5 ngày
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Để thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết 68-NQ/TW, cần tập trung sửa đổi cơ bản hệ thống pháp luật, gồm sửa luật thuộc thẩm quyền Quốc hội và sửa các văn bản dưới luật thuộc thẩm quyền Chính phủ, bộ, ngành.
6 ngày
Thời sự - Chính trị
Quốc hội xem xét, quyết định việc kéo dài thời gian thực hiện miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp quy định tại Nghị quyết số 55 đến hết ngày 31/12/2030 theo Tờ trình của Chính phủ.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Trong một tuyên bố chung, các quan chức hai bên cho biết họ sẽ giảm thuế quan, với bình luận: "...nhận ra tầm quan trọng của mối quan hệ kinh tế và thương mại bền vững, lâu dài và cùng có lợi".
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm: Động lực mới cho phát triển kinh tế được đăng bởi Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN).
1 tuần
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Thường trực Chính phủ yêu cầu tháo gỡ, tạo động lực mới, giải phóng nguồn lực, sức sản xuất của khu vực kinh tế tư nhân; thực hiện được mục tiêu đến năm 2030 có 2 triệu doanh nghiệp và có ít nhất 20 tập đoàn lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu đa quốc gia.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Xuất khẩu từ Trung Quốc đã tăng 8,1% vào tháng 4 so với cùng kỳ năm ngoái, vượt xa ước tính tăng 1,9%. Số liệu này cũng cho thấy lượng hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ đã giảm hơn 21%, trong khi lượng hàng nhập khẩu giảm gần 14%.
1 tuần
Xem thêm