Dự thảo Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC&CNCH) đã được Quốc hội khóa XV xem xét, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7 và dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 8 này. Dự thảo luật sau tiếp thu, chỉnh lý có 59 điều (giảm 6 điều do chỉnh lý, ghép các nội dung quy định có tính tương đồng và lược bỏ 1 điều về xã hội hóa hoạt động kinh doanh dịch vụ PCCC).

Tách phòng cháy đối với nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh thành 1 Điều riêng

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật này tại hội trường, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới, cho biết, có ý kiến đề nghị tách riêng quy định PCCC đối với nhà ở và nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh. Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo tiếp thu tách Điều 17 về Phòng cháy đối với nhà ở thành 2 điều gồm: 1 điều về Phòng cháy đối với nhà ở (Điều 19) và 1 điều về Phòng cháy đối với nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh (Điều 20); đồng thời phân loại, bổ sung quy định đầy đủ, phù hợp hơn đối với hai loại hình này.

Một số ý kiến đề nghị làm rõ việc không có quy định riêng về PCCC nhà cao tầng, chợ, trung tâm thương mại, khu chế xuất… Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, các loại hình nêu trên đều được định nghĩa là "cơ sở" tại khoản 7 Điều 2 và quy định cụ thể tại Điều 22.

Tiếp thu ý kiến ĐBQH, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo nghiên cứu, bổ sung đầy đủ các quy định về phòng cháy đối với cơ sở và thể hiện cụ thể tại Điều 22 dự thảo Luật đã tiếp thu, chỉnh lý. 

Đồng thời, tại khoản 5 Điều 54 đã giao các Bộ chức năng ban hành, sửa đổi các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật có liên quan đến phòng cháy và chữa cháy thuộc phạm vi quản lý theo quy định của pháp luật về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, trong đó có quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về PCCC đối với từng loại cơ sở như nhà cao tầng, chợ, trung tâm thương mại, khu chế xuất…

Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho phép không quy định cụ thể về phòng cháy đối với nhà cao tầng, chợ, trung tâm thương mại, khu chế xuất… trong dự thảo Luật này.

Về quy định kinh doanh dịch vụ PCCC, Chủ nhiệm Lê Tấn Tới cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với các ý kiến trên là cần phải thực hiện chủ trương của Đảng về việc "đẩy mạnh xã hội hóa công tác phòng cháy, chữa cháy", tạo điều kiện thông thoáng hơn nữa cho cơ sở, doanh nghiệp trong hoạt động tư vấn, thiết kế, thi công, sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh phương tiện, thiết bị phòng cháy chữa cháy, khuyến khích cá nhân, tổ chức tham gia các hoạt động PCCC và cứu nạn, cứu hộ. 

Do vậy, để tiếp thu ý kiến ĐBQH và tạo sự thống nhất trong hệ thống pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo bỏ quy định kinh doanh dịch vụ PCCC là ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện trong dự thảo Luật này. Đồng thời, đề nghị sửa đổi Luật Đầu tư số 61/2020/QH14 nhằm bỏ quy định này tại mục số 11 Phụ lục IV của Luật Đầu tư.

Về hoạt động cứu nạn, cứu hộ giao cho lực lượng quân đội đảm nhiệm đã được quy định cụ thể tại các văn bản pháp luật có liên quan như Luật Phòng thủ dân sự, Luật Phòng, chống thiên tai... Hoạt động cứu nạn, cứu hộ do Luật này điều chỉnh chỉ bao gồm các tình huống như cháy và các tai nạn, sự cố diễn ra thường ngày chưa đến mức áp dụng cấp độ phòng thủ dân sự, cấp độ rủi ro thiên tai theo quy định của pháp luật có liên quan và giao cho lực lượng PCCC và cứu nạn, cứu hộ chủ trì phối hợp với các lực lượng khác có liên quan thực hiện.

Quy định trách nhiệm trong công tác PCCC

Tham gia thảo luận tại hội trường, đại biểu Nguyễn Minh Tâm, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình, cho rằng cần có sự phân công rõ ràng trách nhiệm trong công tác PCCC.

Đại biểu cho biết, trong Điều 7 của dự thảo Luật đang quy định người đứng đầu cơ sở có trách nhiệm thành lập, duy trì hoạt động Đội phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ cơ sở hoặc Đội phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ chuyên ngành hoặc phân công người thực hiện nhiệm vụ phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ trong phạm vi quản lý theo quy định của pháp luật. 

Trong khi đó, tại Điều 22 quy định về điều kiện an toàn phòng cháy đối với cơ sở cũng yêu cầu phải thành lập lực lượng phòng cháy, chữa cháy và cũng nạn, cứu hộ cơ sở hoặc lực lượng phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cơ sở chuyên ngành theo quy định của pháp luật. Đồng thời tại khoản 4, Điều 37 quy định Chính phủ quy định cơ sở phải thành lập Đội phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ cơ sở, cơ sở phải thành lập Đội phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ chuyên ngành.

Theo đại biểu, giữa các quy định của dự thảo Luật chưa có sự thống nhất, chưa rõ ràng trường hợp nào thì cơ sở chỉ cần phân công người thực hiện nhiệm vụ phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ mà không cần thành lập Đội phòng cháy, chữa cháy và cũng nạn, cứu hộ cơ sở, Đội phòng cháy, chữa cháy và cũng nạn, cứu hộ chuyên ngành. Do đó, Cơ quan chủ trì soạn thảo cần rà soát, chỉnh lý các quy định này để bảo đảm tính thống nhất…

Về ngân sách nhà nước bảo đảm cho hoạt động phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (Điều 50), đại biểu cho biết, theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 38 của Luật Ngân sách nhà nước, lĩnh vực “quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội” là một trong những nhiệm vụ chi thường xuyên của ngân sách địa phương. Công tác phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ cũng là một trong các nội dung thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh. Do đó, đại biểu cho rằng, không cần thiết phải quy định “trong nhiệm vụ chi ngân sách quốc phòng và an ninh hằng năm của Ủy ban nhân dân các cấp phải có nội dung bảo đảm cho công tác phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ” tại khoản 1 Điều 50 của dự thảo Luật. Đại biểu đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc quy định này.

Ngoài ra, đại biểu lưu ý, dự thảo Luật có nhiều nội dung giao Chính phủ quy định cụ thể, chi tiết. Vì vậy, để đảm bảo khi Luật có hiệu lực thi hành sẽ áp dụng được ngay, đại biểu đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo chuẩn bị sớm dự thảo Nghị định quy định chi tiết và ban hành để có hiệu lực cùng thời điểm với Luật theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Đề nghị bổ sung phòng cháy đối với chung cư cao tầng

Nêu quan điểm về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, đại biểu Vũ Hồng Luyến, Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên đề nghị bổ sung phòng cháy đối với chung cư cao tầng. Bởi vì nhiều chung cư cao tầng đã sử dụng từ lâu, hạ tầng xuống cấp dễ xảy ra cháy nổ…

Theo đại biểu Vũ Hồng Luyến, chung cư cao tầng là khu vực tập trung đông dân cư sinh sống, nguy cơ cháy, nổ cao. Nhiều chung cư cao tầng xây dựng từ lâu, trong quá trình sử dụng gây hư hỏng hoặc sửa chữa hệ thống kỹ thuật dẫn đến công tác ngăn cháy, chống cháy, cứu nạn, cứu hộ không còn đảm bảo.

Với lý lẽ trên, đại biểu Vũ Hồng Luyến cho rằng, cần có các quy định về hệ thống đường giao thông dẫn vào các tòa nhà chung cư cao tầng phải đảm bảo tối thiểu cho xe phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ chuyên dụng có thể tiếp cận được khi cháy, nổ xảy ra nhằm giảm thiểu thiệt hại thấp nhất về người và tài sản của nhân dân.

Ngoài ra, kỹ năng thoát nạn là một kỹ năng cơ bản đặc biệt quan trọng đối với người dân trong bất kỳ một vụ cháy nào xảy ra. Để có thể bảo vệ bản thân, người xung quanh và giúp bớt thương vong cũng như làm tốt công tác phối hợp với lực lượng cứu nạn, cứu hộ khi có cháy, nổ xảy ra, đại biểu Vũ Hồng Luyến đề nghị cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu bổ sung quy định chi tiết và cụ thể hơn nữa về kỹ năng thoát nạn.

Theo đó, bổ sung trách nhiệm của các đối tượng được huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ quy định tại Khoản 1, Điều 45 dự thảo Luật trong huấn luyện, bồi dưỡng, rèn luyện thường xuyên cho cấp cơ sở, xóm, thôn, tổ dân phố, hộ gia đình. Việc làm này nhằm để kỹ năng thoát nạn không chỉ dừng lại ở việc trang bị về lý thuyết và kiến thức mà phải trở thành một phản xạ tự nhiên của mỗi người dân khi có bất kỳ một vụ cháy, nổ dù lớn hay bé xảy ra.