Chính phủ Mỹ đóng cửa: Sóng gió chính trị và rủi ro kinh tế toàn cầu

(DNTO) - Việc Chính phủ Mỹ không đạt được thỏa thuận ngân sách và phải đóng cửa là một sự kiện chính trị lặp lại, nhưng luôn tiềm ẩn những rủi ro kinh tế vĩ mô đáng kể, vượt ra ngoài biên giới nước Mỹ.

Việc Chính phủ Mỹ không đạt được thỏa thuận ngân sách và phải đóng cửa luôn tiềm ẩn những rủi ro kinh tế vĩ mô đáng kể, vượt ra ngoài biên giới nước Mỹ. Ảnh: AP
Phân tích từ các tổ chức kinh tế hàng đầu cho thấy, dù tác động ban đầu có thể chỉ là một "cú đánh thoáng qua", kịch bản kéo dài sẽ khuếch đại sự bất ổn, tạo ra điểm mù dữ liệu nghiêm trọng cho các nhà hoạch định chính sách toàn cầu.
Tác động hạn chế ban đầu lên GDP nhưng bất ổn cục bộ tăng cao
Trong ngắn hạn, tác động trực tiếp của việc Chính phủ Mỹ đóng cửa lên Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này là có thể đo lường được nhưng thường được phục hồi sau đó. S&P Global Ratings Economics và Goldman Sachs ước tính mỗi tuần đóng cửa có thể làm giảm 0,1% đến 0,2% điểm phần trăm tốc độ tăng trưởng GDP hàng quý.
Sự sụt giảm này chủ yếu do hàng trăm nghìn nhân viên liên bang bị cho nghỉ việc tạm thời hoặc phải làm việc mà không được trả lương ngay. Dù Quốc hội Mỹ thường thông qua luật để đảm bảo trả lương truy lĩnh sau khi chính phủ mở cửa trở lại, sự gián đoạn thu nhập tức thời này đã làm giảm chi tiêu tiêu dùng tự ý, gây ra tổn thất không thể bù đắp hoàn toàn. Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) từng chỉ ra đợt đóng cửa dài nhất lịch sử (2018-2019) đã gây ra tổn thất vĩnh viễn khoảng 3 tỷ USD cho nền kinh tế.
Bên cạnh đó, hàng loạt dịch vụ không thiết yếu bị ngưng trệ, từ việc cấp phép của FDA (Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm), kiểm tra an toàn thực phẩm cho đến việc xử lý các khoản vay của doanh nghiệp nhỏ, tạo ra những rào cản hành chính gây cản trở hoạt động đầu tư và kinh doanh trong khu vực tư nhân, theo phân tích của Fox Business.
Rủi ro lớn nhất: Điểm mù dữ liệu và gánh nặng cho chính sách tiền tệ
Tác động nguy hiểm nhất của việc đóng cửa không nằm ở việc sụt giảm GDP mà ở việc nó lan truyền sự bất ổn thông qua sự gián đoạn của dòng dữ liệu kinh tế.
Việc đóng cửa đồng nghĩa với việc các cơ quan như Cục Thống kê Lao động (BLS) và Cục Phân tích Kinh tế (BEA) phải đình chỉ hoặc trì hoãn việc công bố các báo cáo kinh tế quan trọng, bao gồm cả báo cáo việc làm hàng tháng được chờ đợi nhất.
Theo nhận định của Associated Press, sự gián đoạn dữ liệu này tạo ra một "điểm mù" (data drought) khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) gần như phải "bay trong bóng tối" khi cân nhắc các quyết định về lãi suất. Trong bối cảnh hiện tại, khi Fed đang phải thận trọng điều chỉnh chính sách tiền tệ dựa trên từng dữ liệu (data-dependent), sự thiếu vắng thông tin chính xác về lạm phát và thị trường lao động sẽ làm phức tạp hóa việc ra quyết định, tiềm ẩn rủi ro về một quyết sách không phù hợp với tình trạng thực tế của nền kinh tế.
Đối với thị trường toàn cầu, các nhà đầu tư và ngân hàng trung ương trên thế giới dựa vào dữ liệu kinh tế Mỹ để đánh giá rủi ro và điều chỉnh chiến lược. Sự không chắc chắn về dữ liệu làm tăng biến động trên các thị trường tài chính: lợi suất Trái phiếu Kho bạc Mỹ có xu hướng giảm nhẹ do nhu cầu tài sản trú ẩn, và niềm tin vào sự ổn định quản trị của Mỹ bị xói.
Tác động xuyên biên giới: Thương mại và niềm tin quốc tế
Sự tê liệt của chính phủ Mỹ không chỉ bó hẹp trong phạm vi nước Mỹ mà còn ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế xuyên biên giới.
Các cơ quan hải quan, cấp phép, và vận tải hàng không hoạt động cầm chừng hoặc với nhân sự thiết yếu bị quá tải. Hiệp hội Du lịch Mỹ cảnh báo ngành du lịch có thể thiệt hại 1 tỷ USD mỗi tuần do chậm trễ tại sân bay và đóng cửa các địa điểm công cộng, theo Times of India. Đối với các công ty toàn cầu, việc chậm trễ cấp phép và kiểm tra quy định có thể cản trở các dự án đầu tư và ra mắt sản phẩm mới tại Mỹ.
Mỹ là nền kinh tế lớn nhất và là trung tâm tài chính toàn cầu. Một cuộc khủng hoảng chính trị lặp lại cho thấy sự không ổn định trong quản lý tài khóa của cường quốc này. TCW phân tích rằng sự kiện đóng cửa làm xói mòn niềm tin của nhà đầu tư quốc tế vào khả năng quản trị và ổn định tài khóa của Mỹ, đặc biệt khi nó xảy ra trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang đối mặt với nhiều bất ổn.
Mặc dù tác động trực tiếp lên tăng trưởng GDP Mỹ có thể được bù đắp nếu đợt đóng cửa kết thúc nhanh chóng, nguy cơ lớn nhất đối với kinh tế toàn cầu là sự sụp đổ của hệ thống thông tin và niềm tin. Việc thiếu dữ liệu kinh tế quan trọng khiến các nhà đầu tư và Fed không có la bàn, đẩy mạnh sự bất ổn tài chính toàn cầu, trong khi sự trì trệ hành chính gây cản trở các hoạt động kinh tế và thương mại xuyên quốc gia.