Bài 2: Sinh viên thiết kế và AI: Làm chủ hay bị công nghệ thao túng?

(DNTO) - Nếu bạn muốn trở thành một nhà sáng tạo thực thụ, hãy bắt đầu từ tư duy của chính mình. Khi bạn rèn luyện tư duy sáng tạo, hiểu rõ phong cách của mình và biết cách sử dụng AI như một trợ thủ, bạn sẽ làm chủ được công nghệ thay vì bị nó dẫn dắt.

Ảnh minh họa. Tho.ai
Làm sao để sinh viên giữ được phong cách cá nhân khi sử dụng AI?
Tôi luôn tin rằng muốn làm chủ AI, trước hết phải làm chủ tư duy sáng tạo của chính mình.
AI chỉ là một công cụ, nhưng cách bạn dùng nó mới quyết định liệu bạn có trở thành một người sáng tạo thực thụ, hay chỉ là một người vận hành công nghệ không có tư duy riêng. Dưới đây là ba nguyên tắc quan trọng để sinh viên giữ được phong cách cá nhân khi sử dụng AI.
Hiểu rõ tư duy thiết kế của mình trước khi dùng AI
Hãy tự hỏi:
● Mình muốn truyền tải điều gì qua thiết kế này?
● Nếu không có AI, mình sẽ tiếp cận vấn đề này như thế nào?
● Làm sao để AI trở thành công cụ hỗ trợ, chứ không phải người quyết định thay mình?
Nếu bạn không biết tư duy thiết kế của mình là gì, AI sẽ định hình nó cho bạn. Điều đó cũng giống như việc để một thanh kiếm quyết định phong cách chiến đấu của bạn, thay vì chính bạn kiểm soát thanh kiếm.
Cách rèn luyện:
● Viết nhật ký sáng tạo: Ghi lại những gì truyền cảm hứng cho bạn, những gì bạn quan sát được từ thế giới xung quanh.
● Phân tích phong cách của các nghệ sĩ bạn yêu thích: Tại sao họ chọn bố cục này? Ánh sáng này có ý nghĩa gì? Nếu là bạn, bạn sẽ làm gì khác?
Một phong cách cá nhân vững chắc không đến từ công cụ, mà đến từ cách bạn nhìn nhận và cảm nhận thế giới.
Dùng AI để hỗ trợ, không thay thế tư duy sáng tạo
AI có thể giúp bạn tạo moodboard, thử nghiệm ý tưởng, tinh chỉnh hình ảnh – nhưng phần quyết định cuối cùng phải đến từ bạn.
Cách rèn luyện:
● Hãy thử vẽ phác thảo ý tưởng trước khi nhập prompt vào AI. Điều này giúp bạn rèn luyện tư duy hình ảnh thay vì chỉ phản ứng theo những gì AI tạo ra.
● Khi AI đưa ra một thiết kế, hãy tự hỏi:
○ Mình có thể chỉnh sửa gì để nó phù hợp hơn với phong cách cá nhân?
○ Nếu AI không tồn tại, mình sẽ tiếp cận thiết kế này như thế nào?
● Thay vì chỉ nhập prompt, hãy thử chỉnh sửa, kết hợp nhiều công cụ AI khác nhau, hoặc thêm yếu tố thủ công để tạo ra kết quả độc đáo.
Nguyên tắc quan trọng: Đừng để AI dẫn dắt bạn. Bạn mới là người dẫn dắt AI. tho.ai.vn
Rèn luyện tư duy sáng tạo bằng các phương pháp tư duy
Một kiếm khách giỏi không chỉ có kỹ thuật chiến đấu tốt mà còn phải có tư duy chiến thuật, biết khi nào ra đòn, khi nào phòng thủ. Sáng tạo cũng vậy – nếu không có tư duy sáng tạo vững chắc, AI sẽ dễ dàng kiểm soát bạn.
Dưới đây là một số phương pháp tư duy giúp bạn kiểm soát AI thay vì bị nó thao túng:
● Mindmap – Giúp bạn tổ chức ý tưởng trước khi đưa vào AI, tránh việc để AI quyết định thay bạn.
● 6 Thinking Hats – Giúp bạn nhìn nhận thiết kế từ nhiều góc nhìn khác nhau, không bị AI giới hạn tư duy.
● CAF (Consider All Factors) – Giúp bạn đánh giá mọi yếu tố trước khi đưa ra quyết định sáng tạo, tránh bị AI đưa ra những giải pháp dễ dãi.
● OPV (Other People's Views) – Giúp bạn mở rộng tư duy, nhìn nhận thiết kế từ góc độ của người khác thay vì chỉ dựa vào những gì AI gợi ý.
● Rory’s Story Cubes – Giúp bạn rèn luyện storytelling trong thiết kế, tạo ra những hình ảnh có ý nghĩa sâu sắc thay vì chỉ đẹp mắt.
Tư duy sáng tạo không phải là thứ bẩm sinh, mà là một kỹ năng có thể rèn luyện. Khi bạn có tư duy sáng tạo vững chắc, AI chỉ là công cụ – không phải kẻ dẫn dắt bạn.
Bạn có thể dùng AI như một trợ thủ, hoặc để nó kiểm soát bạn. Điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào tư duy của bạn.

Ảnh Việt Nam tương lai được tạo bởi AI
Bạn đang kiểm soát AI, hay AI đang kiểm soát bạn.
Hãy nhớ rằng AI không giết chết sáng tạo. Nhưng nếu bạn để AI quyết định thay bạn, thì chính bạn mới là kẻ giết chết sáng tạo của mình.
Có một sự thật không thể chối cãi: AI ngày càng mạnh hơn, nhanh hơn, và thông minh hơn. Nhưng sáng tạo chưa bao giờ chỉ nằm ở công cụ – nó nằm ở cách con người tư duy và đặt câu hỏi.
Một người có thể sở hữu thanh kiếm tốt nhất, nhưng nếu không biết cách sử dụng, thanh kiếm đó chỉ là một miếng sắt vô dụng. Một sinh viên thiết kế có thể dùng AI để tạo ra hàng trăm bức hình, nhưng nếu không hiểu được bản chất sáng tạo, tất cả những gì họ làm chỉ là sản xuất hàng loạt, không phải sáng tạo.
Công cụ có mạnh đến đâu cũng chỉ là phương tiện. Nếu bạn không biết cách vung kiếm, thì dù có thanh kiếm tốt nhất trong tay, bạn cũng chỉ là một kẻ ôm kiếm mà không biết cách chiến đấu.
Một sinh viên thiết kế giỏi không phải là người chỉ biết dùng AI, mà là người biết kiểm soát AI theo phong cách của riêng mình. tho.ai.vn
Nếu bạn muốn trở thành một nhà sáng tạo thực thụ, hãy bắt đầu từ tư duy của chính mình. Khi bạn rèn luyện tư duy sáng tạo, hiểu rõ phong cách của mình và biết cách sử dụng AI như một trợ thủ, bạn sẽ làm chủ được công nghệ thay vì bị nó dẫn dắt.
Sáng tạo không nằm trong bàn tay của AI, mà nằm trong cách bạn sử dụng nó. Nếu bạn không kiểm soát AI, sớm muộn gì AI sẽ kiểm soát bạn.