Ngày 11/10, thông tin tại Hội nghị triển khai đề án “Chính sách phát huy hiệu quả nguồn lực kiều hối trên địa bàn TP.HCM từ nay đến năm 2030”, ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh TP. Hồ Chí Minh cho biết, 9 tháng đầu năm 2024, thống kê sơ bộ từ 14 công ty kiều hối trên địa bàn, lượng kiều hối bà con kiều bào chuyển về TP. Hồ Chí Minh đã đạt khoảng trên 5,48 tỷ USD, tăng khoảng 10,45% so với cùng kỳ.  

"Hiện các công ty kiều hối chiếm tỷ trọng khoảng 77,4% lượng kiều hối được chuyển về TP. Hồ Chí Minh. Vì thế, nếu tính cả các kênh chuyển nhận kiều hối khác thì trong năm 2024 mục tiêu tăng trưởng kiều hối về TP. Hồ Chí Minh trên 10% là có thể đạt được", ông Lệnh dự báo.   

TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng cũng cho rằng, lượng kiều hối về Việt Nam trong thời gian tới còn tăng mạnh hơn nữa nhờ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giảm lãi suất, dòng vốn có thể dịch chuyển khỏi các tài sản bằng đồng USD vì lợi suất giảm. Nhà đầu tư có xu hướng chuyển sang các thị trường mới nổi hoặc các nước đang phát triển, nơi có lợi suất đầu tư cao hơn, trong đó có Việt Nam.   

Bên cạnh đó, những điểm mới trong Luật Đất đai 2024 sẽ gia tăng cơ hội sở hữu nhà ở cho Việt kiều tại Việt Nam, từ đó thúc đẩy nguồn kiều hối vào thị trường địa ốc. Trong đó, việc mở rộng quyền sử dụng đất đối với Việt kiều là một trong những điểm mới nổi bật của Luật, gỡ bỏ rào cản pháp lý cũng như khẳng định quyền sở hữu bất động sản bình đẳng cho Việt kiều. Nhờ đó, thị trường bất động sản kỳ vọng sẽ là lực kéo nguồn kiều hối mạnh trong thời gian tới.  

Cần 'nắn dòng' kiều hối vào những lĩnh vực chiến lược

Để phát huy hiệu quả nguồn lực kiều hối, TS Lê Thị Thanh Nhàn, giảng viên Đại học Quốc gia Úc, nhấn mạnh cần có chính sách khuyến khích đầu tư kinh doanh, xây dựng các chương trình đầu tư xã hội cho kiều bào và kết nối kiều bào với cơ hội kinh doanh trong nước.

"Tôi đồng tình với chính sách phát hành trái phiếu 5-10 năm dành cho xây dựng cơ sở hạ tầng. Song cần phát hành trái phiếu cho các dự án cụ thể với đơn vị chịu trách nhiệm trực tiếp huy động vốn và trả nợ. Kiến nghị xem xét chính sách miễn hoặc ưu đãi thuế cho các khoản đầu tư của kiều bào nhằm tạo động lực để kiều bào tham gia đầu tư từ xa", bà Nhàn nói.

Đồng thời bà đề xuất, để tận dụng nguồn kiều hối nhỏ lẻ, các cơ quan chức năng kết hợp với các ngân hàng thương mại có lãi suất ưu đãi cho những khoản kiều hối được giữ trong tài khoản ngân hàng mà không rút ra ngay lập tức.

Các chuyên gia nhận định, việc thiếu thông tin về dòng tiền kiều hối đang chảy vào các lĩnh vực cụ thể là một lỗ hổng lớn trong việc quản lý và tối ưu hóa nguồn lực này. Phần lớn lượng kiều hối gửi về vẫn chủ yếu dùng cho mục đích tiêu dùng cá nhân hoặc hỗ trợ gia đình, ít đầu tư vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh hay các kênh đầu tư hiệu quả hơn như thị trường chứng khoán, bất động sản, hoặc các dự án phát triển hạ tầng. Điều này khiến việc tận dụng dòng vốn tiềm năng từ kiều hối bị hạn chế và không tạo được nhiều giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

"Đặc biệt là việc thiếu các chính sách khuyến khích đặc thù cho đầu tư từ kiều bào, nhất là trong các lĩnh vực chiến lược như sản xuất, y tế, giáo dục, công nghệ cao hay khởi nghiệp để có thể tạo ra những cú hích lớn cho nền kinh tế", TS Nguyễn Trí Hiếu kiến nghị. 

Ông Hiếu ví dụ, tại Ấn Độ và Philippines, các chính sách ưu đãi và khuyến khích đầu tư đã giúp chuyển hướng một phần lớn dòng kiều hối vào các ngành sản xuất và dịch vụ, từ đó tạo ra việc làm và thúc đẩy sự phát triển bền vững. Theo đó, Việt Nam có thể phát triển các sản phẩm tài chính như quỹ đầu tư kiều hối, trái phiếu kiều bào. Quỹ này có thể được thiết kế để đầu tư vào nhiều lĩnh vực khác nhau, từ bất động sản, cơ sở hạ tầng đến công nghệ cao và năng lượng tái tạo, không chỉ giúp giảm rủi ro cho nhà đầu tư mà còn đảm bảo rằng các lĩnh vực cần ưu tiên đều nhận được sự đầu tư cần thiết.

"Để thu hút nguồn vốn kiều hối nhiều hơn cho phát triển kinh tế, đề nghị trước mắt cho phép gửi tiết kiệm ngoại tệ tính lãi suất khoảng 1 - 2%/năm thay vì mức 0% như hiện nay. Với mức tỷ giá tăng hằng năm từ 3 - 5% thì mức lãi suất này vẫn thấp hơn so với lãi suất tiết kiệm tiền Đồng, đảm bảo tiền Đồng vẫn hấp dẫn", ông Hiếu kiến nghị.