Đi từ thừa nhận sang khẳng định

Theo thống kê của Bộ Tài chính, hiện tại với khoảng gần 1 triệu doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh, kinh tế tư nhân đang đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước và sử dụng khoảng 82% tổng số lao động.

Dù vậy PGS-TS Trần Đình Thiên, hiện tại với các nghị quyết quan trọng của chính phủ như Nghị quyết số 68-NQ/TW đang nâng cao khí thế trong phát triển kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, cần phải nhìn nhận thực tế là thực lực khu vực khu vực này đang rất yếu.

"Kinh tế tư nhân được giao xứ mệnh quan trọng là động lực tăng trưởng của nền kinh tế nhưng thời điểm này, thực lực yếu và gặp nhiều khó khăn. Giao sứ mệnh to như vậy cho họ ở thời điểm nhiều thử thách này thì làm sao khối này có thể đảm đương được, đây là vấn đề cần đặt ra?", ông Thiên nhấn mạnh tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025 diễn ra ngày 5/6.

Tuy nhiên, điều quan trọng nhất hiện nay là Nhà nước đã có nhìn nhận lại, thay đổi lập trường tư tưởng với nền kinh tế tư nhân. Theo ông Thiên, trước đây Nhà nước chưa đóng tròn vai với nền kinh tế thị trường, quản lý còn theo tâm lý "chưa quản được thì cấm"... nhưng hiện tại cách nhìn nhận về hành chính, pháp luật... với kinh tế tư nhân đã thay đổi. Ví dụ, Nghị quyết số 68 nêu rõ không hình sự hóa quan hệ kinh tế dân sự, vốn là mối lo treo lơ lửng trên đầu các doanh nghiệp, đã thể hiện rõ sự tháo gỡ thể chế pháp lý với kinh tế tư nhân.

"Lâu nay, chúng ta có nền kinh tế chuyển đổi, mỗi ngày đổi mới nhưng lại đổi mới theo tinh thần xin -cho, gây rủi ro cho doanh nghiệp và người thực hiện. Còn giờ đây, tư tưởng cải cách của chúng ta từ trên xuống, theo tinh thần nhất quán và đúng hướng", ông cho biết. 

Dù vậy, vị chuyên gia khẳng định, dù khá nhiều khó khăn thách thức nhưng khu vực kinh tế tư nhân vẫn đóng góp lớn cho nền kinh tế, điều này thể hiện năng lực, sức bền dai dẳng của khu vực này. Theo đó, nếu được gỡ rào cản, mở trói, kinh tế tư nhân sẽ đạt được nhiều thành tựu.

"Nhà nước và Đảng phải tin doanh nghiệp tư nhân, không phân biệt đối xử, không đẩy họ ra phía đối lập, phải đi từ thừa nhận sang khẳng định với khối này. Và rõ ràng khu vực kinh tế tư nhân phải xứng đáng với niềm tin đó", ông Thiên cho biết.

Vượt thách thức

Những đổi mới về chính sách trong phát triển kinh tế tư nhân đang mở ra cánh cửa mới cho khu vực kinh tế này. Mục tiêu đến năm 2030, khu vực này phải có 2 triệu doanh nghiệp, ít nhất 20 doanh nghiệp lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu; đóng góp khoảng 55 - 58% GDP, khoảng 35 - 40% tổng thu ngân sách nhà nước, giải quyết việc làm cho khoảng 84 - 85% tổng số lao động.

Để đạt được kết quả trên, sự nỗ lực của ngay chính bản thân khu vực này là điều không thể không kể đến.

Ông Phan Đình Tuệ - Thành viên HĐQT Sacombank cho biết, mục tiêu có 2 triệu doanh nghiệp trong năm 2030 cũng là bài toán không hề dễ. Ngoài rào cản về vốn liếng, còn có rào cản trong chính nhận thức hộ doanh nghiệp khi chuyển đổi từ mô hình hộ doanh nghiệp lên doanh nghiệp. Thực tế, một hộ kinh doanh bán tạp hóa có thể lập bản báo cáo cân đối kế toán là chuyện nó vô cùng khó.

"Điều chỉnh về thể chế, pháp luật hoàn khiến hộ kinh doanh cá thể phải thay đổi nhận thức và bắt kịp tình hình, đi kèm các vấn đề về tài chính còn có vấn đề về quản trị doanh nghiệp... do đó phải có cách thức nào đó để hỗ trợ họ tự tin hơn", ông Tuệ cho biết.

Trong khi đó, theo quan điểm riêng của ông TS Phan Đức Hiếu, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội khóa XV tại Diễn đàn đầu tư (Vietnam Investment Forum 2025), với nghị quyết 68, khi các thủ tục ngày càng đơn giản hơn, doanh nghiệp càng chịu sức ép cạnh tranh lớn hơn. 

"Ví dụ, khi xin giấy phép, dù vô cùng khó khăn nhưng khi xin được có thể doanh nghiệp không cần lo lắng quá nhiều về các đối thủ cạnh tranh. Nhưng bây giờ, cải cách thể chế, mọi thủ tục trở nên đơn giản hơn. Cơ hội nhiều hơn cho các doanh nghiệp mới. Dù vậy, các doanh nghiệp mới phải có năng lực tài chính, có sáng kiến thì mô hình kinh doanh mới dễ dàng gia nhập thị trường", ông nhấn mạnh.

Tuy nhiên chắc chắn, khi sự cạnh tranh lớn hơn và trong bối cảnh vĩ mô nhiều biến động hiện nay thì sự đào thải, sàng lọc ngày càng lớn hơn. Và điều này đặt các doanh nghiệp tư nhân trước bài toán luôn phải nâng cao chất lượng doanh nghiệp, đổi mới, sáng tạo liên tục để phát triển nếu không muốn bị loại bỏ ra khỏi thị trường.