Thứ bảy, 13/09/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Việt Nam dốc sức cho hạt cà phê chống biến đổi khí hậu - Bài 2: Tìm ứng cử viên

Xuân Hạo
- 22:48, 19/05/2023

(DNTO) - Để thách thức ngôi vị của hạt cà phê Arabica là không dễ chút nào. May thay, đã có nhiều động lực từ chính phủ, bạn bè quốc tế và hộ nông dân để tìm kiếm và nuôi dưỡng "ứng cử viên" sáng giá nhất từ cây Robusta.

Bài 1: Bức tranh đang thay đổi

Nông dân Đinh Thị Mừng đi giữa vườn cà phê tại Di Linh, Lâm Đồng. Vườn của gia đình bà đã ứng dụng phương thức trồng bền vững, xen canh và giảm phân bón. Ảnh: Washington Post

Nông dân Đinh Thị Mừng đi giữa vườn cà phê tại Di Linh, Lâm Đồng. Vườn của gia đình bà đã ứng dụng phương thức trồng bền vững, xen canh và giảm phân bón. Ảnh: Washington Post

Hạt Arabica vẫn giữ vững một lượng lớn “fan hâm mộ”, dù là ở ngay tại Việt Nam. Nhiều quán cà phê pha chế đặc biệt (specialty coffee) chỉ phục vụ mỗi loại hạt này, thậm chí còn tự hào họ chỉ sử dụng Arabica.

“Nhưng ngày nay, ngày càng có nhiều người nhận ra họ còn có các lựa chọn khác ngoài Arabica” - theo bà Vanúsia Nogueira, Giám đốc điều hành của Tổ chức Cà phê quốc tế.

Tìm kiếm “ứng cử viên”

Tại Bảo Lộc, Lâm Đồng, một “ứng cử viên” tranh ngôi với Arabica đang được ươm mầm: Một giống Robusta có biệt hiệu “xanh lùn”.

Tên chính thức của loại cây này là “Trường Sơn 5” (TS5), đặt theo tên của hai anh em nông dân Phạm Xuân Trường (sinh năm 1967) và Phạm Quang Sơn - những người đầu tiên giới thiệu giống cây này trong một hội chợ địa phương. 

Thân dày dặn, chắc chắn, độ cao xâm xấp, cây “xanh lùn” có khả năng chống chịu cứng cỏi với các hiểm họa từ môi trường, trong đó có cả các loại sâu bệnh, nấm từng tàn phá các nông trại trồng cà phê ở Trung Mỹ.

Vườn trồng cà phê thí nghiệm của ECOM tại Bảo Lộc, Lâm Đồng. Ảnh: Washington Post

Vườn trồng cà phê thí nghiệm của ECOM tại Bảo Lộc, Lâm Đồng. Ảnh: Washington Post

Chính phủ Việt Nam gần đây đã công nhận TS5 là một giống cây trồng đặc biệt, cần chú ý để nghiên cứu và lai tạo. Năm 2022, Liên minh Châu Âu đã bật đèn xanh cho một dự án kết hợp với hãng thương mại nông nghiệp ECOM Agroindustrial, nghiên cứu cách ghép gốc TS5 vào các giống cây cà phê Robusta yếu hơn để tạo ra những giống cà phê mới.

Thuận Sarzynski, chuyên gia dẫn đầu nỗ lực trồng cà phê bền vững tại Việt Nam, một dự án bởi ECOM Agroindustrial, đang chăm sóc cây Robusta tại vườn ươm thí nghiệm Bảo Lộc. Ảnh: Washington Post

Thuận Sarzynski, chuyên gia dẫn đầu nỗ lực trồng cà phê bền vững tại Việt Nam, một dự án bởi ECOM Agroindustrial, đang chăm sóc cây Robusta tại vườn ươm thí nghiệm Bảo Lộc. Ảnh: Washington Post

Mục tiêu của dự án này, theo nhà nghiên cứu Thuận Sarzynski, là để tạo ra một giống cây “siêu cà phê” có thể chịu đựng được tất cả các hiểm họa từ biến đổi môi trường, và vẫn có thể cho ra sản lượng cao.

Ngoài Robusta, dự án của Liên minh Châu Âu cũng đang xem xét Liberica, một loại cây cà phê có rễ sâu, có thể sống sót trong các đợt hạn hán. Giống cà phê này đã được trồng với số lượng ít tại Việt Nam. Nhiều nhà nông cũng đã bắt đầu tự thí nghiệm ghép giống Robusta và Liberica.

Mô hình vườn trồng mới

Giữa trưa nắng đổ, Nguyen Trung Than, chăm chú xem xét hàng cây TS5 đều tăm tắp. Anh là một chuyên gia gieo trồng thuộc dự án của ECOM, quản lý chăm sóc vườn ươm thí nghiệm ở Bảo Lộc.

Nguyen Trung Than, chuyên gia ươm cây mầm, tại vườn cà phê thí nghiệm của ECOM, Bảo Lộc. Ảnh: Washington Post

Nguyen Trung Than, chuyên gia ươm cây mầm, tại vườn cà phê thí nghiệm của ECOM, Bảo Lộc. Ảnh: Washington Post

“Nhìn này” - Nguyen Trung Than chỉ một nhánh cây dày lá, xum xuê các quả mọng cà phê. Anh giải thích, đến mùa thu hoạch, mỗi cây có thể cho ra 30 ký quả cà phê, một sản lượng gấp đôi so với các giống cây cà phê khác.

Vùng cao nguyên khí trời mát mẻ hơn, nhưng chỉ mới chớm hè mà nhiệt độ đã xấp xỉ 30 độ C. Liệu những chú “lùn xanh” này có thể chịu nổi cái nóng?

Than lau trán, cười tự hào: “Nó không sợ đâu”.

Các nhà nghiên cứu đang rất tự tin vào giá trị của các giống cây Robusta ở Việt Nam. Nhưng các chuyên gia cho biết, để bảo vệ tiềm năng đó, các nhà nông cần phải ngưng việc theo đuổi sản lượng đến “vắt kiệt” đất trồng - một yêu cầu khó đòi hỏi cho những ai đang tìm cách thoát cảnh đói nghèo.

Hàng chục thập kỷ lạm dụng phân bón và canh tác độc canh - hình thức chỉ trồng một loại cây trồng để tăng sản lượng, đã làm thuyên giảm điều kiện trồng trọt ở các vùng cao nguyên Nam Trung bộ.

Đó là lời nhận xét của Bùi Đắc Hảo, người giám sát chương trình cho Tổ chức Sáng kiến Thương mại Bền vững (The Sustainable Trade Initiative - IDH), một tổ chức phi lợi nhuận.

Các hãng tiêu thụ cà phê đang tìm cách khuyến khích bà con nông dân cỡ nhỏ giảm việc sử dụng phân bón và trồng các loại cây khác theo mô hình xen canh, phát triển điều kiện đất trồng.

Vào 2018, IDH đã mở một chương trình thí điểm tại Di Linh, một huyện gần kề Bảo Lộc, đưa ra nhiều ưu đãi khuyến khích nông dân trồng cây bơ, sầu riêng và các loại cây ăn trái khác trong vườn của họ.

“Phải mất một thời gian dài chúng tôi mới thuyết phục được bà con”, ông Hảo cho biết. Thành quả là cho đến năm ngoái (2022), con số hộ nông dân tham gia xen canh đã tăng từ 7% lên thành 62%.

Từ vườn nhà ra đến thế giới
Trồng trọt theo phương thức hữu cơ không chỉ có lợi cho đất trồng mà còn có lợi cho hạt cà phê - theo lời ông Tới Nguyễn, một nhà nông ở Bảo Lộc. Trong vòng 5 năm qua, ông đã phục hồi một nông trại trồng cà phê, biến nó thành một nông trại tự nhiên hơn.

Ông Tới Nguyễn giữa nhà kho chứa cà phê Robusta đạt chuẩn chất lượng cao. Ảnh: Washington Post

Ông Tới Nguyễn giữa nhà kho chứa cà phê Robusta đạt chuẩn chất lượng cao. Ảnh: Washington Post

Trong vườn của ông Tới Nguyễn, các loại cây bản địa mọc xen kẽ, cỏ dại và dây leo chen lấn với các cây cà phê. Trồng trọt như thế hóa ra lại có lợi cho cây cà phê, giúp chúng mọc mạnh mẽ hơn và rồi sau đó cho ra hạt cà phê ngon hơn - theo ông Tới Nguyễn.

Tới Nguyễn là con út trong một gia đình nông dân trồng lúa, đã trải qua một tuổi thơ nghèo đói. Cách đây không lâu, ông đã phải kiếm sống bằng việc bán bắp bên vệ đường. Với ông, việc bước vào lĩnh vực cà phê cao cấp thật sự không thể ngờ tới.

Công nhân xử lý cà phê tại nhà máy thuộc vườn cà phê của Tới Nguyễn. Ảnh: Washington Post

Công nhân xử lý cà phê tại nhà máy thuộc vườn cà phê của Tới Nguyễn. Ảnh: Washington Post

Nhưng ông chỉ mới bắt đầu. “Tôi muốn đi sâu hơn, nâng chất lượng cao hơn”, Tới Nguyễn nói. “Tôi muốn biết mình có thể đi được đến đâu”.

Trong những ngày tới, Tới Nguyễn sẽ bay đến Portland, Oregon, tham gia vào hội chợ cà phê lớn nhất Bắc Mỹ. Ông khá lo lắng vì mình không biết một từ tiếng Anh nào, nhưng ông không mấy lo về chất lượng của cà phê.

Bởi vì, ông vừa khuấy ly cà phê mới pha vừa nói, “chất lượng tự kiểm chứng”.

Tin khác

Thời sự - Chính trị
Triển lãm tranh nghệ thuật với chủ đề Tái Sinh của họa sĩ Hùng Rô mở cửa từ ngày 9/9. Đây là triển lãm đầu tiên về tranh sơn mài, đánh dấu bước ngoặt mới trong quá trình hoạt động của anh. Triển lãm giới thiệu 19 bức tranh bằng kỹ thuật sơn mài của Việt Nam, với chủ đề thiên nhiên và tôn giáo
2 ngày
Thời sự - Chính trị
Sau báo cáo dữ liệu việc làm gây thất vọng vào tháng 8, Tổng thống Trump đã sa thải quan chức phụ trách thống kê dữ liệu. Tuy nhiên, dữ liệu tháng 9 lại tiếp tục cho thấy một kết quả đáng thất vọng không kém.
6 ngày
Thời sự - Chính trị
Ngày 2/9/2025, Hà Nội rực rỡ sắc cờ hoa trong không khí thiêng liêng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh. Hàng vạn bước chân diễu binh hùng dũng, triệu ánh mắt tự hào và những nụ cười rạng rỡ lan tỏa khắp thủ đô như viết tiếp câu chuyện hào hùng của dân tộc. Hòa chung nhịp đập tự hào ấy, Vinamilk hiện diện như một phần thân quen của mọi gia đình Việt, tiếp thêm năng lượng và tinh thần cho ngày hội lớn của non sông.
1 tuần
Tiếng nói doanh nhân
Khát vọng đưa Việt Nam hóa rồng vào năm 2045 không phải là một con đường trải hoa hồng. Nó đòi hỏi một thế hệ doanh nhân trẻ không chỉ có hoài bão, mà còn phải đủ bản lĩnh để gánh vác những sức ép thời đại, và ngược lại, họ cần một bệ đỡ đủ vững từ chính quốc gia.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Bất chấp phán quyết mang tính bước ngoặt từ Tòa Phúc thẩm Liên bang cho rằng phần lớn chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump là bất hợp pháp, chính quyền của ông vẫn đang tiếp tục các cuộc đàm phán thương mại với các đối tác quốc tế. Động thái này đẩy cuộc chiến pháp lý về quyền lực thương mại của tổng thống lên một tầm cao mới, tạo ra một làn sóng bất ổn lan rộng khắp các thị trường toàn cầu.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Một quy định thương mại tồn tại gần một thế kỷ vừa bị xóa bỏ, và ngay lập tức gây ra cơn địa chấn trên toàn chuỗi cung ứng toàn cầu.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Quyết định của Tổng thống Donald Trump về việc áp đặt mức thuế quan 50% lên hàng hóa Ấn Độ, với lý do New Delhi tiếp tục mua dầu của Nga, đã chính thức có hiệu lực, tạo ra một cú sốc lớn cho nền kinh tế lớn thứ năm thế giới và làm gia tăng căng thẳng trong quan hệ thương mại song phương Mỹ - Ấn.
2 tuần
Đồng hành cùng doanh nghiệp
Hội thảo khoa học với chủ đề “Thể chế kiến tạo – Khơi thông dòng chảy phát triển” được xem là phiên chuyên đề pháp lý trong khuôn khổ Vòng đối thoại địa phương thuộc Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 (VPSF 2025). Các vấn đề chính sách, pháp lý được các chuyên gia đặt ra với những góc nhìn thực tế, nhằm tạo cầu nối chính sách để cộng đồng doanh nhân an tâm kinh doanh và cống hiến.
2 tuần
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Làm sao để doanh nghiệp có thể tận dụng hiệu quả những nguồn lực sẵn có để thực hiện chuyển đổi số, tháo gỡ được các khó khăn hiện tại, những chiến lược và định hướng nào cần thiết cho giai đoạn mới, là một trong những chủ đề được các doanh nghiệp tham gia thảo luận và hiến kế tại Vòng đối thoại địa phương Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025, cụm Đông Nam bộ.
3 tuần
Thời sự - Chính trị
Washington và Brussels vừa công bố các chi tiết cuối cùng trong thỏa thuận thương mại khung, chính thức áp mức thuế trần 15% lên hầu hết hàng hóa từ Liên minh châu Âu (EU) vào Mỹ, bao gồm các lĩnh vực trọng yếu như ôtô, chất bán dẫn và gỗ.
3 tuần
Thời sự - Chính trị
Quyết định mới nhất của Washington về việc áp thuế bổ sung lên hơn 400 mặt hàng chứa nhôm và thép không chỉ là một động thái bảo hộ đơn thuần, mà là đòn tấn công tinh vi nhằm bịt các lỗ hổng gian lận thương mại, tạo ra thách thức trực tiếp cho các quốc gia đóng vai trò trung chuyển trong chuỗi cung ứng toàn cầu, trong đó có Việt Nam.
3 tuần
Tài chính - Thị Trường
Nvidia và các nhà cung cấp sản phẩm phần cứng AI dẫn đầu đợt tăng giá cổ phiếu khi lo ngại về thuế quan giảm bớt.
3 tuần
Thời sự - Chính trị
Sáng nay (19/8), 250 công trình, dự án trọng điểm tại 79 điểm cầu trên khắp các tỉnh, thành cả nước đã đồng loạt làm lễ khởi công, khánh thành nhằm chào mừng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
3 tuần
Thời sự - Chính trị
Sáng ngày 18/8/2025, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có buổi gặp mặt thân mật với các đồng chí lão thành cách mạng và nguyên lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước. Buổi gặp mặt được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh 2/9 (2/9/1945 - 2/9/2025).
3 tuần
Bất động sản
Tập đoàn bất động sản Trung Quốc Evergrande sẽ chính thức bị hủy niêm yết khỏi Sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông vào ngày 25/8 tới. Đây không chỉ là dấu chấm hết cho 16 năm huy hoàng trên thị trường mà còn là đỉnh điểm của vụ sụp đổ doanh nghiệp lớn nhất trong lịch sử Trung Quốc, phơi bày những con số khổng lồ và tác động sâu rộng đến nền kinh tế.
4 tuần
Xem thêm