Thứ tư, 09/07/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Việt Nam dốc sức cho hạt cà phê chống biến đổi khí hậu - Bài 2: Tìm ứng cử viên

Xuân Hạo
- 22:48, 19/05/2023

(DNTO) - Để thách thức ngôi vị của hạt cà phê Arabica là không dễ chút nào. May thay, đã có nhiều động lực từ chính phủ, bạn bè quốc tế và hộ nông dân để tìm kiếm và nuôi dưỡng "ứng cử viên" sáng giá nhất từ cây Robusta.

Bài 1: Bức tranh đang thay đổi

Nông dân Đinh Thị Mừng đi giữa vườn cà phê tại Di Linh, Lâm Đồng. Vườn của gia đình bà đã ứng dụng phương thức trồng bền vững, xen canh và giảm phân bón. Ảnh: Washington Post

Nông dân Đinh Thị Mừng đi giữa vườn cà phê tại Di Linh, Lâm Đồng. Vườn của gia đình bà đã ứng dụng phương thức trồng bền vững, xen canh và giảm phân bón. Ảnh: Washington Post

Hạt Arabica vẫn giữ vững một lượng lớn “fan hâm mộ”, dù là ở ngay tại Việt Nam. Nhiều quán cà phê pha chế đặc biệt (specialty coffee) chỉ phục vụ mỗi loại hạt này, thậm chí còn tự hào họ chỉ sử dụng Arabica.

“Nhưng ngày nay, ngày càng có nhiều người nhận ra họ còn có các lựa chọn khác ngoài Arabica” - theo bà Vanúsia Nogueira, Giám đốc điều hành của Tổ chức Cà phê quốc tế.

Tìm kiếm “ứng cử viên”

Tại Bảo Lộc, Lâm Đồng, một “ứng cử viên” tranh ngôi với Arabica đang được ươm mầm: Một giống Robusta có biệt hiệu “xanh lùn”.

Tên chính thức của loại cây này là “Trường Sơn 5” (TS5), đặt theo tên của hai anh em nông dân Phạm Xuân Trường (sinh năm 1967) và Phạm Quang Sơn - những người đầu tiên giới thiệu giống cây này trong một hội chợ địa phương. 

Thân dày dặn, chắc chắn, độ cao xâm xấp, cây “xanh lùn” có khả năng chống chịu cứng cỏi với các hiểm họa từ môi trường, trong đó có cả các loại sâu bệnh, nấm từng tàn phá các nông trại trồng cà phê ở Trung Mỹ.

Vườn trồng cà phê thí nghiệm của ECOM tại Bảo Lộc, Lâm Đồng. Ảnh: Washington Post

Vườn trồng cà phê thí nghiệm của ECOM tại Bảo Lộc, Lâm Đồng. Ảnh: Washington Post

Chính phủ Việt Nam gần đây đã công nhận TS5 là một giống cây trồng đặc biệt, cần chú ý để nghiên cứu và lai tạo. Năm 2022, Liên minh Châu Âu đã bật đèn xanh cho một dự án kết hợp với hãng thương mại nông nghiệp ECOM Agroindustrial, nghiên cứu cách ghép gốc TS5 vào các giống cây cà phê Robusta yếu hơn để tạo ra những giống cà phê mới.

Thuận Sarzynski, chuyên gia dẫn đầu nỗ lực trồng cà phê bền vững tại Việt Nam, một dự án bởi ECOM Agroindustrial, đang chăm sóc cây Robusta tại vườn ươm thí nghiệm Bảo Lộc. Ảnh: Washington Post

Thuận Sarzynski, chuyên gia dẫn đầu nỗ lực trồng cà phê bền vững tại Việt Nam, một dự án bởi ECOM Agroindustrial, đang chăm sóc cây Robusta tại vườn ươm thí nghiệm Bảo Lộc. Ảnh: Washington Post

Mục tiêu của dự án này, theo nhà nghiên cứu Thuận Sarzynski, là để tạo ra một giống cây “siêu cà phê” có thể chịu đựng được tất cả các hiểm họa từ biến đổi môi trường, và vẫn có thể cho ra sản lượng cao.

Ngoài Robusta, dự án của Liên minh Châu Âu cũng đang xem xét Liberica, một loại cây cà phê có rễ sâu, có thể sống sót trong các đợt hạn hán. Giống cà phê này đã được trồng với số lượng ít tại Việt Nam. Nhiều nhà nông cũng đã bắt đầu tự thí nghiệm ghép giống Robusta và Liberica.

Mô hình vườn trồng mới

Giữa trưa nắng đổ, Nguyen Trung Than, chăm chú xem xét hàng cây TS5 đều tăm tắp. Anh là một chuyên gia gieo trồng thuộc dự án của ECOM, quản lý chăm sóc vườn ươm thí nghiệm ở Bảo Lộc.

Nguyen Trung Than, chuyên gia ươm cây mầm, tại vườn cà phê thí nghiệm của ECOM, Bảo Lộc. Ảnh: Washington Post

Nguyen Trung Than, chuyên gia ươm cây mầm, tại vườn cà phê thí nghiệm của ECOM, Bảo Lộc. Ảnh: Washington Post

“Nhìn này” - Nguyen Trung Than chỉ một nhánh cây dày lá, xum xuê các quả mọng cà phê. Anh giải thích, đến mùa thu hoạch, mỗi cây có thể cho ra 30 ký quả cà phê, một sản lượng gấp đôi so với các giống cây cà phê khác.

Vùng cao nguyên khí trời mát mẻ hơn, nhưng chỉ mới chớm hè mà nhiệt độ đã xấp xỉ 30 độ C. Liệu những chú “lùn xanh” này có thể chịu nổi cái nóng?

Than lau trán, cười tự hào: “Nó không sợ đâu”.

Các nhà nghiên cứu đang rất tự tin vào giá trị của các giống cây Robusta ở Việt Nam. Nhưng các chuyên gia cho biết, để bảo vệ tiềm năng đó, các nhà nông cần phải ngưng việc theo đuổi sản lượng đến “vắt kiệt” đất trồng - một yêu cầu khó đòi hỏi cho những ai đang tìm cách thoát cảnh đói nghèo.

Hàng chục thập kỷ lạm dụng phân bón và canh tác độc canh - hình thức chỉ trồng một loại cây trồng để tăng sản lượng, đã làm thuyên giảm điều kiện trồng trọt ở các vùng cao nguyên Nam Trung bộ.

Đó là lời nhận xét của Bùi Đắc Hảo, người giám sát chương trình cho Tổ chức Sáng kiến Thương mại Bền vững (The Sustainable Trade Initiative - IDH), một tổ chức phi lợi nhuận.

Các hãng tiêu thụ cà phê đang tìm cách khuyến khích bà con nông dân cỡ nhỏ giảm việc sử dụng phân bón và trồng các loại cây khác theo mô hình xen canh, phát triển điều kiện đất trồng.

Vào 2018, IDH đã mở một chương trình thí điểm tại Di Linh, một huyện gần kề Bảo Lộc, đưa ra nhiều ưu đãi khuyến khích nông dân trồng cây bơ, sầu riêng và các loại cây ăn trái khác trong vườn của họ.

“Phải mất một thời gian dài chúng tôi mới thuyết phục được bà con”, ông Hảo cho biết. Thành quả là cho đến năm ngoái (2022), con số hộ nông dân tham gia xen canh đã tăng từ 7% lên thành 62%.

Từ vườn nhà ra đến thế giới
Trồng trọt theo phương thức hữu cơ không chỉ có lợi cho đất trồng mà còn có lợi cho hạt cà phê - theo lời ông Tới Nguyễn, một nhà nông ở Bảo Lộc. Trong vòng 5 năm qua, ông đã phục hồi một nông trại trồng cà phê, biến nó thành một nông trại tự nhiên hơn.

Ông Tới Nguyễn giữa nhà kho chứa cà phê Robusta đạt chuẩn chất lượng cao. Ảnh: Washington Post

Ông Tới Nguyễn giữa nhà kho chứa cà phê Robusta đạt chuẩn chất lượng cao. Ảnh: Washington Post

Trong vườn của ông Tới Nguyễn, các loại cây bản địa mọc xen kẽ, cỏ dại và dây leo chen lấn với các cây cà phê. Trồng trọt như thế hóa ra lại có lợi cho cây cà phê, giúp chúng mọc mạnh mẽ hơn và rồi sau đó cho ra hạt cà phê ngon hơn - theo ông Tới Nguyễn.

Tới Nguyễn là con út trong một gia đình nông dân trồng lúa, đã trải qua một tuổi thơ nghèo đói. Cách đây không lâu, ông đã phải kiếm sống bằng việc bán bắp bên vệ đường. Với ông, việc bước vào lĩnh vực cà phê cao cấp thật sự không thể ngờ tới.

Công nhân xử lý cà phê tại nhà máy thuộc vườn cà phê của Tới Nguyễn. Ảnh: Washington Post

Công nhân xử lý cà phê tại nhà máy thuộc vườn cà phê của Tới Nguyễn. Ảnh: Washington Post

Nhưng ông chỉ mới bắt đầu. “Tôi muốn đi sâu hơn, nâng chất lượng cao hơn”, Tới Nguyễn nói. “Tôi muốn biết mình có thể đi được đến đâu”.

Trong những ngày tới, Tới Nguyễn sẽ bay đến Portland, Oregon, tham gia vào hội chợ cà phê lớn nhất Bắc Mỹ. Ông khá lo lắng vì mình không biết một từ tiếng Anh nào, nhưng ông không mấy lo về chất lượng của cà phê.

Bởi vì, ông vừa khuấy ly cà phê mới pha vừa nói, “chất lượng tự kiểm chứng”.

Tin khác

Thời sự - Chính trị
Ngày 7/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gửi thư tới 14 quốc gia, thông báo về mức thuế mới bắt đầu từ ngày 1/8, trừ khi đạt được các thỏa thuận thương mại với Mỹ. Trong đó, mức thấp nhất phải chịu thuế là 25% và cao nhất là 40%.
1 ngày
Thời sự - Chính trị
Washington đã chính thức lên tiếng, xác nhận sẽ áp đặt các mức thuế quan mới từ ngày 1/8, đẩy hàng loạt quốc gia vào một cuộc chạy đua ngoại giao nghẹt thở để thoát khỏi các mức phạt nặng nề.
1 ngày
Thời sự - Chính trị
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ và Hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương tháng 6/2025 - hội nghị đầu tiên sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các báo cáo cho thấy, tăng trưởng kinh tế 6 tháng đầu năm đạt mức cao nhất so với cùng kỳ trong gần 20 năm.
5 ngày
Thời sự - Chính trị
Nhiều nội dung được đề xuất bổ sung vào dự thảo Nghị định 15 sửa đổi để giải quyết ngay hạn chế, bất cập liên quan đến việc tự công bố, hậu kiểm, quảng cáo sản phẩm...
5 ngày
Tài chính - Thị Trường
Tổng thống Mỹ, Donald Trump, công bố một thỏa thuận thương mại bước đầu đã được thiết lập với Việt Nam, trong đó thuế xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam đến Mỹ sẽ vào khoảng 20%, trong khi hàng hóa từ Mỹ vào nước ta sẽ được miễn thuế hoàn toàn.
5 ngày
Thời sự - Chính trị
Trong dòng chảy đầy biến động của kinh tế thế giới, việc Việt Nam và Hoa Kỳ đạt được thỏa thuận thương mại mang tính bước ngoặt là sự kiện đáng chú ý trên bình diện song phương, mà còn đến vào đúng thời điểm đất nước vừa bước vào kỷ nguyên phát triển mới, và cộng đồng doanh nghiệp đang đứng trước những cơ hội chưa từng có để vươn ra toàn cầu.
6 ngày
Thời sự - Chính trị
Luật Công chứng 2024, có hiệu lực từ 1/7/2025, đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ trong lĩnh vực công chứng tại Việt Nam. Cùng với nhiều quy định tích cực khác, quy định bắt buộc phải chụp ảnh người ký với công chứng viên khi công chứng và triển khai công chứng trực tuyến… là những thay đổi được người dân hết sức quan tâm.  
6 ngày
Thời sự - Chính trị
Chính phủ ban hành Nghị định số 181/2025/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT), trong đó hướng dẫn cụ thể về các đối tượng không chịu thuế VAT.
6 ngày
Tài chính - Thị Trường
Ngày 30/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 174/2025/NĐ-CP quy định chính sách giảm thuế giá trị gia tăng theo Nghị quyết số 204/2025/QH15 ngày 17/6/2025 của Quốc hội. Nghị định có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 đến hết ngày 31/12/2026.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS) vừa công bố chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) chính thức của ngành sản xuất trong tháng 6 đạt 49,7 điểm. Mặc dù con số này cho thấy sự cải thiện nhẹ so với mức 49,5 của tháng 5 và 49,0 của tháng 4, đây vẫn là tháng thứ ba liên tiếp chỉ số này nằm dưới ngưỡng 50 điểm.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Bước ngoặt 1/7/2025 không chỉ là dấu mốc hành chính, đó là cột mốc đánh dấu bản lĩnh chính trị, đạo đức công vụ và sự kiên định vì nhân dân của cả hệ thống.
1 tuần
Trung ương hội
Chiều 30/6, tại Hà Nội, Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam tổ chức Họp báo công bố Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 (VPSF 2025), với sự tham dự của đại diện các đơn vị chỉ đạo, phối hợp tổ chức, các chuyên gia, thành viên Ban Tổ chức, Ban Cố vấn Diễn đàn và đông đảo các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Sau ngày 1/7, người dân có thể đăng ký xe tại bất kỳ công an xã nào trong tỉnh. Biển số xe sẽ được cấp theo danh sách mã số của các địa phương sáp nhập, ưu tiên từ số thấp đến cao.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Sáng 30/6, tại TP.HCM, Thành ủy – HĐND – UBND - Ủy ban MTTQ TP.HCM đã long trọng tổ chức Lễ công bố Nghị quyết, Quyết định của Trung ương và địa phương về việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, kết thúc hoạt động đơn vị hành chính cấp huyện, cũng như thành lập các tổ chức Đảng và chỉ định nhân sự cho các cấp chính quyền và đoàn thể mới.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Hôm nay (30/6), từ 8h sáng, trên cả nước sẽ đồng loạt diễn ra Lễ công bố các nghị quyết, quyết định của Trung ương và địa phương về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, thành lập tổ chức đảng, chỉ định cấp ủy, HĐND, UBND, MTTQ tỉnh, thành phố, xã, phường, đặc khu.
1 tuần
Xem thêm