Ngày 3/4, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố danh sách hàng trăm sản phẩm được miễn thuế đối ứng, một động thái có tác động lớn đến thương mại toàn cầu. Danh sách này bao gồm các sản phẩm năng lượng, khoáng sản, hóa chất sử dụng trong lĩnh vực sản xuất, vaccine và một số kim loại như vàng và đồng.

Theo ước tính, tổng giá trị hàng hóa được miễn thuế lên tới 644 tỷ USD, trong đó 185 tỷ USD đến từ Canada và Mexico, còn 459 tỷ USD từ các đối tác thương mại khác.

Đáng chú ý, thép và nhôm nhập khẩu từ Việt Nam cũng nằm trong danh sách miễn thuế đối ứng, mở ra cơ hội nhưng cũng đặt ra thách thức không nhỏ đối với ngành xuất khẩu của Việt Nam.

Bối cảnh chính sách thuế quan mới

Trước đó, Mỹ đã ban hành mức thuế tối thiểu 10% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu, đồng thời áp mức thuế cao hơn với các quốc gia có thặng dư thương mại lớn với Mỹ. Theo đó, Trung Quốc bị áp thuế 34%, EU 20%, và Việt Nam 46%. Chính quyền Mỹ lý giải rằng các biện pháp này nhằm thu hẹp thâm hụt thương mại và thúc đẩy sản xuất nội địa.

Tuy nhiên, danh sách miễn thuế đối ứng cho thấy Mỹ vẫn giữ một số ngoại lệ nhằm duy trì chuỗi cung ứng và đảm bảo sự cân bằng trong nền kinh tế.

Việc miễn thuế đối ứng cho một số mặt hàng phản ánh chiến lược thương mại có chọn lọc của Mỹ. Các sản phẩm được miễn thuế chủ yếu là những mặt hàng thiết yếu đối với nền kinh tế Mỹ, giúp duy trì chuỗi cung ứng và tránh tác động tiêu cực đến các ngành công nghiệp nội địa.

Đáng chú ý, dầu khí và các sản phẩm bán dẫn cũng nằm trong danh sách miễn thuế, cho thấy Mỹ đang ưu tiên bảo vệ các lĩnh vực công nghệ cao và năng lượng.

Mặt khác, mức thuế cao áp dụng với nhiều quốc gia, đặc biệt là Việt Nam, có thể gây ra những thách thức lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Các ngành như dệt may, điện tử, chế biến gỗ sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề, buộc doanh nghiệp phải tìm cách thích ứng. Một số công ty có thể chuyển hướng sản xuất sang các thị trường khác để giảm thiểu tác động của thuế quan.

Chính sách thuế mới của Mỹ có thể dẫn đến sự điều chỉnh trong dòng chảy thương mại toàn cầu. Các quốc gia bị áp thuế cao sẽ phải tìm cách đàm phán hoặc điều chỉnh chiến lược xuất khẩu để duy trì lợi thế cạnh tranh. Trong khi đó, các doanh nghiệp Mỹ có thể hưởng lợi từ việc bảo hộ thị trường nội địa, nhưng cũng đối mặt với nguy cơ giá cả tăng cao và phản ứng tiêu cực từ các đối tác thương mại.

Ngành thép, nhôm Việt Nam: Cơ hội từ quyết định miễn thuế

Việc miễn thuế đối ứng giúp các doanh nghiệp thép và nhôm Việt Nam tránh được cú sốc lớn từ chính sách thuế mới của Mỹ. Nếu bị áp thuế 46%, giá thành sản phẩm sẽ tăng mạnh, làm giảm sức cạnh tranh và có thể khiến nhiều doanh nghiệp mất thị trường. Tuy nhiên, với mức thuế duy trì ở 25% đối với thép và 10% đối với nhôm, các doanh nghiệp vẫn có thể tiếp tục xuất khẩu mà không phải chịu thêm áp lực tài chính.

Ngoài ra, quyết định này cũng giúp ổn định dòng vốn đầu tư vào ngành thép và nhôm. Các nhà đầu tư nước ngoài có thể yên tâm hơn khi đầu tư vào sản xuất tại Việt Nam, vì sản phẩm vẫn có thể tiếp cận thị trường Mỹ mà không bị ảnh hưởng bởi thuế đối ứng.

Mặc dù được miễn thuế đối ứng, ngành thép và nhôm Việt Nam vẫn phải đối mặt với một số thách thức. Thứ nhất, mức thuế 25% đối với thép và 10% đối với nhôm vẫn là một rào cản đáng kể, khiến giá thành sản phẩm cao hơn so với các đối thủ từ các quốc gia không bị áp thuế. Thứ hai, Mỹ có thể tiếp tục điều chỉnh chính sách thuế trong tương lai, và không có gì đảm bảo rằng thép và nhôm sẽ tiếp tục được miễn thuế đối ứng trong các đợt điều chỉnh tiếp theo.

Ngoài ra, các doanh nghiệp Việt Nam cần chú trọng hơn đến chất lượng sản phẩm và nguồn gốc nguyên liệu. Mỹ đang siết chặt các quy định về xuất xứ hàng hóa, đặc biệt là đối với các sản phẩm có linh kiện hoặc nguyên liệu từ Trung Quốc. Nếu không đáp ứng được các tiêu chuẩn này, thép và nhôm Việt Nam có thể bị áp thêm các biện pháp hạn chế khác.

Trong ngắn hạn, việc miễn thuế đối ứng sẽ giúp ngành thép và nhôm Việt Nam duy trì xuất khẩu sang Mỹ mà không bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tuy nhiên, để đảm bảo sự phát triển bền vững, các doanh nghiệp cần: Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tránh phụ thuộc quá nhiều vào Mỹ; Tăng cường đầu tư vào công nghệ sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm để cạnh tranh tốt hơn; Theo dõi chặt chẽ chính sách thương mại của Mỹ, chuẩn bị sẵn sàng cho các thay đổi có thể xảy ra.

Nhìn chung, quyết định miễn thuế đối ứng của Mỹ là một tín hiệu tích cực đối với ngành thép và nhôm Việt Nam. Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn cần chủ động thích ứng với những thách thức mới để duy trì lợi thế cạnh tranh.