Chủ nhật, 29/06/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Đón tết thời 4.0 không 'phủi sạch' nét đẹp truyền thống

Lương Gia Cát Tường
- 12:25, 28/01/2024

(DNTO) - Xã hội phát triển hình thành một lối sinh hoạt mới trong ngày tết cổ truyền, phù hợp với cuộc sống hiện đại. Nhưng với những ai còn nặng lòng với tập tục truyền thống, không tránh khỏi một chút chạnh lòng. Làm sao để đón cái tết theo phong cách văn minh hiện đại mà vẫn không "phủi sạch" truyền thống, là trăn trở của không ít người khi tết đang đến kề bên.

Người Việt xưa ăn tết

Tính theo dân gian, tết bắt đầu từ ngày 20 tháng Chạp âm lịch (20 tết) và kết thúc vào hết ngày mồng 10 tháng Giêng âm lịch năm sau (mồng 10 Tết). Vị chi là 20 ngày. Rất nhiều người thắc mắc vậy tại sao lại có câu nói “ba ngày tết”. Hai cái này có mâu thuẫn gì với nhau?

Ba ở đây không phải từ chỉ đơn vị “số ba” mà ba là một từ phiếm chỉ theo kiểu: “Mới ăn ba hột cơm” hay “Ỷ có ba cái chữ” hoặc “Nói ba điều bốn chuyện”…

Gói bánh chưng, hình ảnh đặc trưng của tết xưa. Ảnh: Internet

Gói bánh chưng, hình ảnh đặc trưng của tết xưa. Ảnh: Internet

Vì sao người xưa ăn tết lâu như vậy? Bỏ qua sự tích bên Tàu, ở nước ta, nếu lấy sự tích "Bánh chưng bánh dày" làm bằng cớ, thì người Việt đã ăn Tết từ thời vua Hùng, tức là trước khi bị 1.000 năm Bắc thuộc. Mà tết đã có lâu đời như vậy thì phải đặt nó vào bối cảnh mà nó ra đời.

Việt Nam là đất nước nông nghiệp, người dân sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa. Nền văn minh nông nghiệp lúa nước, lối sống ngụ cư thành xóm ấp, làng xã cho ra đời những quan niệm, văn hóa sống và cả văn hóa ăn tết phù hợp với thực tế cuộc sống của người dân.

Quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời đã vất vả khó nhọc, cuộc sống sinh hoạt lại đơn điệu quanh quẩn trong lũy tre làng, người dân có nhu cầu nghỉ ngơi, vui chơi, xem tết là dịp gặp gỡ, thắt chặt tình cảm dòng tộc gia đình bà con lối xóm. Tết rơi vào thời điểm sau mùa gặt, trong nhà bồ đầy thóc mới, ngoài đồng những thửa ruộng đã được đốt rạ dọn sạch có chỗ đất trống, bằng phẳng làm chỗ vui chơi, tổ chức lễ hội.

Để có ba ngày tết vui vẻ đầm ấm sung túc, trước tết nhiều ngày, người ta đã phải chuẩn bị lo ươm vạn thọ, cúc vàng…, tỉa cành lặt lá cho mai, sắm sửa cành đào.  Rồi nào là giặt giũ, quét dọn nhà cửa, trang trí bàn thờ; nào là chuẩn bị quết bánh phồng, tráng bánh tráng, gói bánh tét, bánh chưng, làm giò chả, thịt đông, củ kiệu, dưa hành; nào là chuẩn bị cả “họ hàng” nhà mứt… Tất cả nhựng công việc trên đây đều chiếm rất nhiều thời gian chuẩn bị,.

Đi chợ tết truyền thống. Ảnh: Internet

Đi chợ tết truyền thống. Ảnh: Internet

Không kể, những lễ nghi “tiền ăn tết” như cúng chạp mã, đưa ông Táo, dựng cây nêu, rước ông bà, “tổ chức” bữa cơm đoàn viên, cúng giao thừa… rải rác từ ngày 20 Tết cho đến đến thời khắc giao thừa.

Tiếp theo là đến “chánh tết” gồm có mồng một Tết nhà nội, mồng hai Tết nhà ngoại, mồng ba tết Thầy giáo…

Sau đó là đến “hậu tết” với nhiều lễ hội đặc biệt là các trò chơi giải trí. Phụ nữ đi lễ ở đình, chùa; Đàn ông đánh tổ tôm, chơi cờ, đánh bài, đá gà… Nhiều địa phương tổ chức các trò chơi dân gian, các cuộc thi như đua thuyền, thả diều, chọi gà, chọi trâu, đua dê, ngựa...  

Trên “nguyên tắc” thì mồng 7 Tết đã làm lễ hạ nêu, nhưng Tết Nguyên đán dường như chưa kết thúc. Người ta vẫn cho phép nhau ăn chơi đến hết tháng Giêng. Bởi vì đến tháng ba mới “cày vỡ ruộng ra, tháng tư làm mạ mưa sa đầy đồng”. Đồng thời trong tháng giêng đang tiết mùa xuân, cảnh vật tươi tốt, con người thảnh thơi nên người dân đã tận dụng thành một kỳ nghỉ dài, chuẩn bị cho một năm lao động vất vả tiếp theo.  

Biết như thế để hiểu vì sao, người Việt xưa ăn tết và nghỉ tết lâu như vậy.

Mua hàng online là sự lựa chọn của các chị em nội trợ trong việc mua sắm tết. Ảnh Internet

Mua hàng online là sự lựa chọn của các chị em nội trợ trong việc mua sắm tết. Ảnh Internet

Đón tết hiện đại nhưng không quá xa rời truyền thống

Xã hội ngày càng phát triển theo chiều hướng tiến lên công nghiệp hóa. Sự phát triển kéo theo nhiều người từ các vùng nông thôn tập trung về các khu đô thị nơi có nhiều khu công nghiệp để làm ăn sinh sống. Mô hình đại gia đình với tam tứ ngũ đồng đường cũng dần mai một, gia đình hạt nhân phát triển… các lễ nghi ngày tết trở nên đơn giản gọn nhẹ hơn.

Thu nhập tăng, đời sống người dân được nâng lên, món ăn ngày tết không còn chiếm lĩnh độc quyền khi tết đến mà hầu như có sẵn quanh năm. Nó khiến cho “ăn” ngày càng không còn là một đặc trưng của tết. Người dân nhất là các bạn trẻ có nhu cầu “chơi tết” hơn “ăn tết”.  

Ngày nay, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang diễn ra mạnh mẽ trên quy mô toàn cầu đã và đang tác động mạnh mẽ tới mọi khía cạnh cuộc sống con người. Nước ta cũng không nằm ngoài quỹ đạo chung. Bây giờ, chỉ cần ngồi tại chỗ clik chuột máy tính hay quẹt màn hình smatphone là có nhân viên ship đến tận nhà đủ các món ăn ba miền ngày Tết. Các dịch vụ dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa, cho thuê cây cảnh… với nhiều hạng mục, giá cả phù hợp dễ dàng cho sự lựa chọn của nhiều gia đình.

Điều này hình thành một lối sinh hoạt mới trong ngày tết. Nó đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân. Nhưng cũng làm chạnh lòng không ít những ai còn nặng lòng với tập tục truyền thống trong ngày tết cổ truyền.

Đón tết thời 4.0 không 'phủi sạch' nét đẹp truyền thống Ảnh: Internet

Đón tết thời 4.0 không 'phủi sạch' nét đẹp truyền thống Ảnh: Internet

Mong rằng, xã hội có phát triển, có thay đổi đến đâu thì mỗi người dân vẫn xem Tết cổ truyền là nét đẹp trong văn hóa tâm linh người Việt. Ngày tết là thời khắc thiêng liêng nhất trong năm để tưởng nhớ tổ tiên, ông bà; gắn kết tình cảm gia đình, dòng tộc, tình làng nghĩa xóm; là dịp để mọi người mở lòng bỏ qua cho nhau những vướng mắc, hiểu lầm, cùng khép lại quá khứ, hướng tới một năm mới tốt đẹp hơn.

Tùy theo hoàn cảnh điều kiện và truyền thống của từng gia đình, mỗi người cần cân nhắc sao để đón “ba ngày tết” vừa văn minh hiện đại nhưng cũng không quá lạnh lùng xa rời truyền thống, cội nguồn.

Tin khác

Văn hoá - Xã hội
Với chất giọng truyền cảm cùng những bản tình ca gắn liền với cảm xúc, Vicky Nhung đã đưa khán giả qua một hành trình âm nhạc nhiều tầng bậc, trên sân khấu Love in the Bay by Ambassador Cruise.
5 giờ
Văn hoá - Xã hội
Tối 28/6, Hiệp hội Áo dài TP.HCM tổ chức Đêm Gala “Áo dài tri ân”. Đây là hoạt động nằm trong chuỗi sự kiện Ngày hội Văn hóa Áo dài TP.HCM 2025.
8 giờ
Văn hoá - Xã hội
Từ ngày 1/7, các tỉnh thành trên cả nước thực hiện sáp nhập theo nghị quyết của Quốc hội sẽ chính thức đi vào hoạt động. Bên cạnh sự khẩn trương của các đơn vị hành chính, nhiều doanh nghiệp cũng băn khoăn vì nhiều thay đổi mới, trong đó có liên quan đến bao bì hàng hóa. Không biết có cần thay đổi bao bì với địa chỉ mới hay được tận dụng bao bì cũ sau sáp nhập?  
2 ngày
Văn hoá - Xã hội
Không chỉ những người làm trong công ty hay các doanh nghiệp lớn mà hàng triệu chủ hộ kinh doanh nhỏ lẻ và người lao động phi chính thức cũng bắt buộc phải tham gia bảo hiểm xã hội. Đó là điểm mới nổi bật có liên quan đến bảo hiểm xã hội bắt đầu có hiệu lực từ 1/7/2025.
3 ngày
Văn hoá - Xã hội
Cùng với những đổi mới quan trọng có hiệu lực từ 01/7/2025, những thay đổi về Bảo hiểm y tế là một trong những mối quan tâm hàng đầu của người dân. Đó là những điểm mới nào?
6 ngày
Văn hoá - Xã hội
Tác phẩm là tập hợp những bài viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh từ thuở thanh niên ra đi tìm đường cứu quốc và dấn thân trên lĩnh vực báo chí cách mạng để lan tỏa tinh thần yêu nước, đấu tranh vì độc lập dân tộc.
6 ngày
Văn hoá - Xã hội
Là một trong những hoạt động trọng điểm trong chuỗi sự kiện mùa hè 2025, chương trình 'Sự kiện Sách và Sản phẩm Nhật Bản' được Fahasa thiết kế dành riêng cho cộng đồng yêu thích văn hóa, truyện tranh Nhật Bản và các sản phẩm cao cấp đến từ xứ sở mặt trời mọc.
6 ngày
Văn hoá - Xã hội
Gia đình Hổ báo cáo chồn do đạo diễn Cang Nguyễn thực hiện, là series phim ngắn được xây dựng trên câu chuyện về gia đình thật đặc sắc cho thấy những giá trị của tình làng nghĩa xóm của người Việt luôn đáng yêu và mang nét văn hoá riêng.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Bà Huỳnh Tiên – Chủ tịch của The Smith Entertainment vừa công bố loạt dự án mới trong 2 năm 2025-2026 với nhiều hoạt động phim ảnh, âm nhạc, show thực tế… Các hoạt động này đã được chuẩn bị chu đáo, tâm huyết và sẽ được công ty đầu tư, đưa vào sản xuất, nhằm tạo nên những dấu ấn đầu tiên của The Smith trong làng giải trí.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
“Từ ngày 1/7, tất cả tiền chuyển vào tài khoản cá nhân đều sẽ bị đánh thuế”. Làn sóng thông tin này mấy ngày qua đã khiến dư luận hoang mang, thậm chí lo ngại, bức xúc. Thực hư ra sao?
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Sáng 19/6, Hội báo toàn quốc năm 2025 đã khai mạc trọng thể tại Trung tâm Hội nghị quốc gia (Hà Nội). Đây là ngày hội lớn của những người làm báo cả nước, có ý nghĩa quan trọng, trong khuôn khổ các hoạt động kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025).
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Qua 8 năm tổ chức, chương trình Caravan thiện nguyện Trở về tuổi thơ tôi 2025 vẫn sẽ tiếp tục hành trình thiện nguyện đầy ý nghĩa nhằm trao yêu thương đến với các em học sinh cùng các gia đình có hoàn cảnh khó khăn.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Trở lại với những đổi mới, cuộc thi Hoa hậu Đại Dương 2025 tiếp tục lan tỏa thông điệp về sắc đẹp gắn liền với môi trường biển, đại dương và trách nhiệm cộng đồng.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Do đối tượng cải cách lần này là hàng triệu hộ gia đình, cá nhân buôn bán nhỏ lẻ, với những thói quen đã tồn tại quá lâu, lại ít tiếp cận công nghệ nên xác định con đường ấy bước đầu sẽ rất gian nan. Tuy nhiên, đây là một hành trình không thể trì hoãn để Việt Nam hiện đại hóa hệ thống thuế và xây dựng một nền kinh tế số minh bạch, công bằng.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Tại đêm Gala Vietnam Beauty Fashion Awards 2025 diễn ra tại The Opera Wedding & Convention Center, Hải Phòng, người mẫu trẻ Vũ Nhật Lâm đã xuất sắc nhận giải “Người mẫu teen ân tượng của năm” – một trong những hạng mục nổi bật dành cho thế hệ người mẫu triển vọng.
1 tuần
Xem thêm