Thứ bảy, 19/07/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Đón tết thời 4.0 không 'phủi sạch' nét đẹp truyền thống

Lương Gia Cát Tường
- 12:25, 28/01/2024

(DNTO) - Xã hội phát triển hình thành một lối sinh hoạt mới trong ngày tết cổ truyền, phù hợp với cuộc sống hiện đại. Nhưng với những ai còn nặng lòng với tập tục truyền thống, không tránh khỏi một chút chạnh lòng. Làm sao để đón cái tết theo phong cách văn minh hiện đại mà vẫn không "phủi sạch" truyền thống, là trăn trở của không ít người khi tết đang đến kề bên.

Người Việt xưa ăn tết

Tính theo dân gian, tết bắt đầu từ ngày 20 tháng Chạp âm lịch (20 tết) và kết thúc vào hết ngày mồng 10 tháng Giêng âm lịch năm sau (mồng 10 Tết). Vị chi là 20 ngày. Rất nhiều người thắc mắc vậy tại sao lại có câu nói “ba ngày tết”. Hai cái này có mâu thuẫn gì với nhau?

Ba ở đây không phải từ chỉ đơn vị “số ba” mà ba là một từ phiếm chỉ theo kiểu: “Mới ăn ba hột cơm” hay “Ỷ có ba cái chữ” hoặc “Nói ba điều bốn chuyện”…

Gói bánh chưng, hình ảnh đặc trưng của tết xưa. Ảnh: Internet

Gói bánh chưng, hình ảnh đặc trưng của tết xưa. Ảnh: Internet

Vì sao người xưa ăn tết lâu như vậy? Bỏ qua sự tích bên Tàu, ở nước ta, nếu lấy sự tích "Bánh chưng bánh dày" làm bằng cớ, thì người Việt đã ăn Tết từ thời vua Hùng, tức là trước khi bị 1.000 năm Bắc thuộc. Mà tết đã có lâu đời như vậy thì phải đặt nó vào bối cảnh mà nó ra đời.

Việt Nam là đất nước nông nghiệp, người dân sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa. Nền văn minh nông nghiệp lúa nước, lối sống ngụ cư thành xóm ấp, làng xã cho ra đời những quan niệm, văn hóa sống và cả văn hóa ăn tết phù hợp với thực tế cuộc sống của người dân.

Quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời đã vất vả khó nhọc, cuộc sống sinh hoạt lại đơn điệu quanh quẩn trong lũy tre làng, người dân có nhu cầu nghỉ ngơi, vui chơi, xem tết là dịp gặp gỡ, thắt chặt tình cảm dòng tộc gia đình bà con lối xóm. Tết rơi vào thời điểm sau mùa gặt, trong nhà bồ đầy thóc mới, ngoài đồng những thửa ruộng đã được đốt rạ dọn sạch có chỗ đất trống, bằng phẳng làm chỗ vui chơi, tổ chức lễ hội.

Để có ba ngày tết vui vẻ đầm ấm sung túc, trước tết nhiều ngày, người ta đã phải chuẩn bị lo ươm vạn thọ, cúc vàng…, tỉa cành lặt lá cho mai, sắm sửa cành đào.  Rồi nào là giặt giũ, quét dọn nhà cửa, trang trí bàn thờ; nào là chuẩn bị quết bánh phồng, tráng bánh tráng, gói bánh tét, bánh chưng, làm giò chả, thịt đông, củ kiệu, dưa hành; nào là chuẩn bị cả “họ hàng” nhà mứt… Tất cả nhựng công việc trên đây đều chiếm rất nhiều thời gian chuẩn bị,.

Đi chợ tết truyền thống. Ảnh: Internet

Đi chợ tết truyền thống. Ảnh: Internet

Không kể, những lễ nghi “tiền ăn tết” như cúng chạp mã, đưa ông Táo, dựng cây nêu, rước ông bà, “tổ chức” bữa cơm đoàn viên, cúng giao thừa… rải rác từ ngày 20 Tết cho đến đến thời khắc giao thừa.

Tiếp theo là đến “chánh tết” gồm có mồng một Tết nhà nội, mồng hai Tết nhà ngoại, mồng ba tết Thầy giáo…

Sau đó là đến “hậu tết” với nhiều lễ hội đặc biệt là các trò chơi giải trí. Phụ nữ đi lễ ở đình, chùa; Đàn ông đánh tổ tôm, chơi cờ, đánh bài, đá gà… Nhiều địa phương tổ chức các trò chơi dân gian, các cuộc thi như đua thuyền, thả diều, chọi gà, chọi trâu, đua dê, ngựa...  

Trên “nguyên tắc” thì mồng 7 Tết đã làm lễ hạ nêu, nhưng Tết Nguyên đán dường như chưa kết thúc. Người ta vẫn cho phép nhau ăn chơi đến hết tháng Giêng. Bởi vì đến tháng ba mới “cày vỡ ruộng ra, tháng tư làm mạ mưa sa đầy đồng”. Đồng thời trong tháng giêng đang tiết mùa xuân, cảnh vật tươi tốt, con người thảnh thơi nên người dân đã tận dụng thành một kỳ nghỉ dài, chuẩn bị cho một năm lao động vất vả tiếp theo.  

Biết như thế để hiểu vì sao, người Việt xưa ăn tết và nghỉ tết lâu như vậy.

Mua hàng online là sự lựa chọn của các chị em nội trợ trong việc mua sắm tết. Ảnh Internet

Mua hàng online là sự lựa chọn của các chị em nội trợ trong việc mua sắm tết. Ảnh Internet

Đón tết hiện đại nhưng không quá xa rời truyền thống

Xã hội ngày càng phát triển theo chiều hướng tiến lên công nghiệp hóa. Sự phát triển kéo theo nhiều người từ các vùng nông thôn tập trung về các khu đô thị nơi có nhiều khu công nghiệp để làm ăn sinh sống. Mô hình đại gia đình với tam tứ ngũ đồng đường cũng dần mai một, gia đình hạt nhân phát triển… các lễ nghi ngày tết trở nên đơn giản gọn nhẹ hơn.

Thu nhập tăng, đời sống người dân được nâng lên, món ăn ngày tết không còn chiếm lĩnh độc quyền khi tết đến mà hầu như có sẵn quanh năm. Nó khiến cho “ăn” ngày càng không còn là một đặc trưng của tết. Người dân nhất là các bạn trẻ có nhu cầu “chơi tết” hơn “ăn tết”.  

Ngày nay, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang diễn ra mạnh mẽ trên quy mô toàn cầu đã và đang tác động mạnh mẽ tới mọi khía cạnh cuộc sống con người. Nước ta cũng không nằm ngoài quỹ đạo chung. Bây giờ, chỉ cần ngồi tại chỗ clik chuột máy tính hay quẹt màn hình smatphone là có nhân viên ship đến tận nhà đủ các món ăn ba miền ngày Tết. Các dịch vụ dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa, cho thuê cây cảnh… với nhiều hạng mục, giá cả phù hợp dễ dàng cho sự lựa chọn của nhiều gia đình.

Điều này hình thành một lối sinh hoạt mới trong ngày tết. Nó đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân. Nhưng cũng làm chạnh lòng không ít những ai còn nặng lòng với tập tục truyền thống trong ngày tết cổ truyền.

Đón tết thời 4.0 không 'phủi sạch' nét đẹp truyền thống Ảnh: Internet

Đón tết thời 4.0 không 'phủi sạch' nét đẹp truyền thống Ảnh: Internet

Mong rằng, xã hội có phát triển, có thay đổi đến đâu thì mỗi người dân vẫn xem Tết cổ truyền là nét đẹp trong văn hóa tâm linh người Việt. Ngày tết là thời khắc thiêng liêng nhất trong năm để tưởng nhớ tổ tiên, ông bà; gắn kết tình cảm gia đình, dòng tộc, tình làng nghĩa xóm; là dịp để mọi người mở lòng bỏ qua cho nhau những vướng mắc, hiểu lầm, cùng khép lại quá khứ, hướng tới một năm mới tốt đẹp hơn.

Tùy theo hoàn cảnh điều kiện và truyền thống của từng gia đình, mỗi người cần cân nhắc sao để đón “ba ngày tết” vừa văn minh hiện đại nhưng cũng không quá lạnh lùng xa rời truyền thống, cội nguồn.

Tin khác

Văn hoá - Xã hội
Kết lại 'Sketch A Rose' in Saigon, ca sĩ Hà Anh Tuấn đã gửi lời hẹn đến khán giả vào ngày 18/10/2025: “Hãy cùng diện tà áo dài Việt Nam và hội ngộ tại thánh đường nghệ thuật vào mùa thu này”. Điểm đến của lời hẹn ấy chính là Dolby Theatre - “trái tim nghệ thuật” của Hollywood, Los Angeles.
10 giờ
Văn hoá - Xã hội
Vài năm trở lại đây, xu hướng tiêu dùng trong giới trẻ đã có sự thay đổi lớn. Đó là tiêu dùng dựa trên cảm xúc. Họ không chỉ quan tâm đến chức năng hay giá cả của sản phẩm như trước đây. Họ chọn mua những sản phẩm mang lại cho họ nhiều cảm xúc: Gọi là xu hướng “tiêu dùng cảm xúc”. Liệu đây có phải là thị trường tiềm năng nhắm tới của các doanh nghiệp?  
2 ngày
Văn hoá - Xã hội
Vòng Bán kết toàn quốc cuộc thi Hoa khôi Sinh viên Việt Nam 2024 kết hợp cùng đêm Gala trao giải Trẻ Concert mùa 1 đã phá vỡ mọi khuôn khổ về thời gian, chương trình đã thắp lên ngọn lửa nhiệt huyết của hàng ngàn sinh viên từ 6 giờ sáng, tạo nên một "buổi hòa nhạc bình minh" rực rỡ, tôn vinh vẻ đẹp toàn diện và tài năng âm nhạc của thế hệ trẻ Việt Nam.
2 ngày
Văn hoá - Xã hội
Vòng chung kết game show Kilowatt - Học sinh chung tay sử dụng điện an toàn, tiết kiệm Mùa 2 diễn ra gay cấn giữa 3 đội thi đến từ các trường: THCS Hòa Hưng, phường Hòa Hưng; THCS Nguyễn Văn Luông, phường Bình Phú và THCS Hiệp Phú, phường Tăng Nhơn Phú. Kết quả chung cuộc, Trường THCS Nguyễn Văn Luông giành chiến thắng áp đảo trở thành Quán quân mùa thứ 2.
2 ngày
Văn hoá - Xã hội
Thành công của ca phẫu thuật phức tạp không chỉ thể hiện năng lực chuyên môn vượt trội mà còn là minh chứng cho hiệu quả của mô hình điều trị đa chuyên khoa tại Vinmec - nơi mọi khâu từ chẩn đoán đến phẫu thuật đều được phối hợp chặt chẽ, xử lý toàn diện.
2 ngày
Văn hoá - Xã hội
Cuộc đua sản xuất Media24h, sân chơi làm phim ngắn dành cho sinh viên và các bạn trẻ yêu điện ảnh, chính thức bước vào giai đoạn cao trào với 45 đội thi lọt vào vòng sản xuất.
3 ngày
Văn hoá - Xã hội
Với hơn 400 cổ vật đồ gốm từ thời kỳ đầu với niên đại hàng ngàn năm, nam diễn viên Chi Bảo đã bất ngờ công bố sở hửu bảo tàng gốm thời dựng nước với cổ vật quốc gia và nhiều sưu tập độc bản, đặt  tại Phường An Khánh, TP.HCM.
3 ngày
Văn hoá - Xã hội
Mega Booming – Huế 2025 không chỉ “cháy vé' mà còn là cú hích mới cho tư duy làm du lịch gắn với âm nhạc tại Việt Nam. Người đứng sau dự án – ông Châu LE – hiện là CEO BamBoo Artists Agency.
3 ngày
Văn hoá - Xã hội
Để chuẩn bị cho sự kiện đặc biệt nhân ngày cưới của mình, nam rapper Đat G đã cùng ekip tung album phòng thu với tên gọi: 1 được 2.
4 ngày
Văn hoá - Xã hội
Chào Show là chương trình nghệ thuật âm nhạc dân tộc mới ra đời tại TP.HCM. Show do đạo diễn Tất My Loan dàn dựng, nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng sáng tác tổ khúc Giang sơn gấm vóc gồm 12 bài cho 16 nghệ sĩ trình diễn trên 30 nhạc cụ âm nhạc của 54 dân tộc Việt Nam.
6 ngày
Văn hoá - Xã hội
Nổi tiếng là ông vua lò sấy miền Tây với nhiều năm nghiên cứu thành công các loại máy sấy lúa tiết kiệm nhiên liệu và cho ra đời thành phẩm chất lượng, doanh nhân Dương Xuân Quả - Giám đốc Công ty THNH MTV Công nghệ Sau thu hoạch còn được biết đến với việc đưa tinh dầu macca vào chăm sóc sức khoẻ, làm đẹp cho nhiều người.
6 ngày
Văn hoá - Xã hội
Đạo diễn Trần Thành Trung - nhà sản xuất của dự án cộng đồng quy mô quốc gia 'Viet Nam Love' chia sẻ về hành trình ấp ủ và phát triển một dự án nghệ thuật mang tầm vóc và giá trị lâu dài, đánh dấu cột mốc quan trọng kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước và 80 năm thành lập nước CHXHCN Việt Nam.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Thời gian gần đây, dư luận hết sức hoang mang, lo lắng, thậm chí ám ảnh bởi các vụ hỏa hoạn đều đặn xảy ra hầu như liên tiếp mỗi ngày. Thiệt hại về người và của rất nặng nề khi đám cháy rơi vào những nơi tập trung đông người như chung cư, các địa điểm kinh doanh dịch vụ hoặc các nhà xưởng, kho bãi… Theo các chuyên gia, nguyên nhân hàng đầu cũa hỏa hoạn có liên quan đến sử dụng điện
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Trải qua những biến cố về sức khỏe, Hồng Nhung chọn âm nhạc là nơi tìm lại chính mình - không bi lụy mà hướng tới hy vọng và tương lai. MV "Tự hỏi" vừa khắc họa tinh thần mạnh mẽ, vừa là lời khẳng định bản lĩnh trở lại của nữ ca sĩ.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Ngày 9/7, tại Hà Nội đã diễn ra cuộc họp báo phát động Giải thưởng Quảng cáo sáng tạo Việt Nam - Vạn Xuân Awards 2025.
1 tuần
Xem thêm