Thứ năm, 26/06/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Đưa ông Táo về trời, một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt  

Lương Gia Cát Tường
- 12:52, 24/01/2022

(DNTO) - Theo thông lệ, ngày 20 tháng Chạp âm lịch đã được người Việt gọi là 20 Tết. Nó như một sự khởi động, “bắt trớn”… Nhưng  phải đến ngày 23 thì Tết mới thật sự gõ cửa từng nhà, mở ra bằng sự kiện đưa ông Táo về trời.

 Ngày nay, hầu như không mấy nhà còn sử dụng “ông Táo” để đun nấu nhưng tục đưa ông Táo về trời thì vẫn còn được gìn giữ như một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam, là một trong rất nhiều sự kiện quan trọng và có giá trị thiêng liêng trong chuỗi ăn Tết cổ truyền của dân tộc.

Câu chuyện lưu truyền về sự tích "2 ông 1 bà" - thần Đất, thần Nhà, thần Bếp mà người dân vẫn quen gọi chung là Táo Quân hoặc ông Táo là một câu chuyện dân gian rất quen thuộc.

Chuyện kể, ngày xa xưa có một đôi vợ chồng đang sống với nhau mặn nồng tha thiết thì người vợ do nóng giận uất ức mà bỏ đi. Đi mãi đến một ngôi làng nọ, người vợ gặp và và kết duyên vợ chồng với một người đàn ông khác.

Ngày nay,không mấy nhà còn sử dụng “ông Táo” để đun nấu nhưng tục đưa ông Táo về trời thì vẫn còn được gìn giữ. Ảnh: TL

Ngày nay,không mấy nhà còn sử dụng “ông Táo” để đun nấu nhưng tục đưa ông Táo về trời thì vẫn còn được gìn giữ. Ảnh: TL

Người chồng sau đó nhớ thương vợ lang thang đi tìm, lâm vào cảnh ăn xin. Năm đó vào ngày 23 tháng Chạp, vô tình ghé vào nhà vợ xin ăn. Nhận ra chồng cũ của mình, người vợ ân cần thăm hỏi và dọn thức ăn cho ăn. Chồng mới về bắt gặp tỏ lòng nghi ngờ trách móc. Người vợ xấu hổ nhảy vào đống lửa tự vẫn. Hai anh chồng cũng lao vào lửa mà chết theo hóa thành ba ông đầu rau. Ngọc Hoàng cảm kích phong họ là Táo Quân,  giúp Ngọc Hoàng trông coi việc bếp núc, đất đai, chợ búa của nhân gian. Mỗi năm vào ngày 23 tháng Chạp, Táo Quân sẽ lên trời bẩm báo Ngọc Hoàng kết quả những công việc có liên quan đến phạm vi phụ trách của mình.

Từ đó cứ đến ngày 23 tháng Chạp, nhà nhà đều cúng đưa tiễn ông Táo về chầu trời mong muốn Táo Quân sẽ tâu với Ngọc Hoàng những điều tốt đẹp của năm qua để từ đó Ngọc Hoàng sẽ ban phước lành cho gia đình mình trong năm tới.

Tục lệ cúng Táo Quân giữa các vùng miền tuy có khác nhau nhưng cơ bản vẫn có những điểm chung.  Về thời gian, có thể khác nhau về giờ giấc nhưng nhất định phải là ngày 23 tháng Chạp. Về phương tiện để Táo về trời phổ biến là cá chép. Về lễ vật, theo ghi chép của nhà giáo, nhà báo Phan Kế Bính vào đầu thế kỉ XX, thì… “đến ngày ấy, thì mua hai mũ ông, một mũ bà và mua con cá chép để làm ngựa cho táo quân lên chầu trời".

Theo thời gian, cuộc sống có nhiều thay đổi theo chiều hướng sung túc ấm no, lễ cúng Táo Quân cũng đa dạng hơn, không chỉ mũ mà còn có áo quần, có vàng mã kèm theo mâm cỗ. Về mâm cỗ, tùy theo hoàn cảnh của từng gia đình mà có nhà chỉ đơn giản món “thèo lèo cứt chuột” (kẹo lạc, kẹo vừng đen), có nhà thì cầu kỳ, thịnh soạn với đủ thức món ngon. Với giới thương nhân, tư duy kinh tế lan sang lễ nghi khiến cho mâm cỗ càng rườm rà tốn kém.   

Không chỉ người Việt trong nước mà người Việt định cư ở nước ngoài, hầu hết cũng không bỏ quên phong tục cổ truyền này. Họ gìn giữ và truyền từ đời này sang đời khác như một cách giữ gìn truyền thống văn hóa của dân tộc, một cách để không quên nguồn cội và để cho con cháu biết mình có nguồn gốc là người Việt Nam, tha phương nhưng vẫn hướng về quê cha đất tổ.

Hôm nay là ngày đưa Ông táo về trời. Như một thói quen cố gìn giữ, tôi cũng sắm sửa nhang đèn, một bình bông vạn thọ và dĩa "thèo lèo cứt chuột" tiễn đưa ông. Nhà không có con nít để chầu chực chia “thèo lèo cứt chuột” . Đã buồn.

Gian bếp quạnh hiu không lửa khói càng buồn hơn. Chỉ có mấy sợi khói mỏng tang bay lên từ đốm lửa nhỏ xíu lập lòe trên đầu cây nhang. Nhìn nó, tôi đâm nhớ mùi khói bếp, nhớ ánh lửa bập bùng, nhớ tiếng củi reo tí tách… và nhớ chái bếp ngày xưa.

Không chỉ người Việt trong nước mà người Việt định cư ở nước ngoài, cũng không bỏ quên

Không chỉ người Việt trong nước mà người Việt định cư ở nước ngoài, cũng không bỏ quên "đưa Táo về trời" vào ngày hăm ba Tết. Ảnh: VOV

Giữa thời đại của bếp từ, bếp điện, đến một ngọn lửa bếp cũng chỉ là ký ức, chỉ là nỗi nhớ mông lung. Giữa thời đại của nhà cao tầng, của căn hộ chung cư không được phép khói nhang, không biết đến khi nào thì tục “đưa ông táo về trời” sẽ đi vào quá vãng.

Thôi thì, dẫu sao gìn giữ một nét văn hóa đặc trưng của dân tộc trong những ngày Tết cổ truyền cũng là một việc nên làm.

Có điều năm nay, mong rằng Táo hãy tâu với Ngọc Hoàng, nhân loại đang lao đao vì Covid-19 hoành hành, mong ngài ban cho toàn thể con người trên trái đất một sức mạnh, niềm tin và nghị lực để cùng nhau vượt qua và chiến thắng dịch bệnh hướng tới một thế giới hòa bình, an lạc, đoàn kết và thương yêu nhau.

Tin khác

Văn hoá - Xã hội
Không chỉ những người làm trong công ty hay các doanh nghiệp lớn mà hàng triệu chủ hộ kinh doanh nhỏ lẻ và người lao động phi chính thức cũng bắt buộc phải tham gia bảo hiểm xã hội. Đó là điểm mới nổi bật có liên quan đến bảo hiểm xã hội bắt đầu có hiệu lực từ 1/7/2025.
17 giờ
Văn hoá - Xã hội
Cùng với những đổi mới quan trọng có hiệu lực từ 01/7/2025, những thay đổi về Bảo hiểm y tế là một trong những mối quan tâm hàng đầu của người dân. Đó là những điểm mới nào?
2 ngày
Văn hoá - Xã hội
Tác phẩm là tập hợp những bài viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh từ thuở thanh niên ra đi tìm đường cứu quốc và dấn thân trên lĩnh vực báo chí cách mạng để lan tỏa tinh thần yêu nước, đấu tranh vì độc lập dân tộc.
3 ngày
Văn hoá - Xã hội
Là một trong những hoạt động trọng điểm trong chuỗi sự kiện mùa hè 2025, chương trình 'Sự kiện Sách và Sản phẩm Nhật Bản' được Fahasa thiết kế dành riêng cho cộng đồng yêu thích văn hóa, truyện tranh Nhật Bản và các sản phẩm cao cấp đến từ xứ sở mặt trời mọc.
3 ngày
Văn hoá - Xã hội
Gia đình Hổ báo cáo chồn do đạo diễn Cang Nguyễn thực hiện, là series phim ngắn được xây dựng trên câu chuyện về gia đình thật đặc sắc cho thấy những giá trị của tình làng nghĩa xóm của người Việt luôn đáng yêu và mang nét văn hoá riêng.
5 ngày
Văn hoá - Xã hội
Bà Huỳnh Tiên – Chủ tịch của The Smith Entertainment vừa công bố loạt dự án mới trong 2 năm 2025-2026 với nhiều hoạt động phim ảnh, âm nhạc, show thực tế… Các hoạt động này đã được chuẩn bị chu đáo, tâm huyết và sẽ được công ty đầu tư, đưa vào sản xuất, nhằm tạo nên những dấu ấn đầu tiên của The Smith trong làng giải trí.
5 ngày
Văn hoá - Xã hội
“Từ ngày 1/7, tất cả tiền chuyển vào tài khoản cá nhân đều sẽ bị đánh thuế”. Làn sóng thông tin này mấy ngày qua đã khiến dư luận hoang mang, thậm chí lo ngại, bức xúc. Thực hư ra sao?
6 ngày
Văn hoá - Xã hội
Sáng 19/6, Hội báo toàn quốc năm 2025 đã khai mạc trọng thể tại Trung tâm Hội nghị quốc gia (Hà Nội). Đây là ngày hội lớn của những người làm báo cả nước, có ý nghĩa quan trọng, trong khuôn khổ các hoạt động kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025).
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Qua 8 năm tổ chức, chương trình Caravan thiện nguyện Trở về tuổi thơ tôi 2025 vẫn sẽ tiếp tục hành trình thiện nguyện đầy ý nghĩa nhằm trao yêu thương đến với các em học sinh cùng các gia đình có hoàn cảnh khó khăn.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Trở lại với những đổi mới, cuộc thi Hoa hậu Đại Dương 2025 tiếp tục lan tỏa thông điệp về sắc đẹp gắn liền với môi trường biển, đại dương và trách nhiệm cộng đồng.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Do đối tượng cải cách lần này là hàng triệu hộ gia đình, cá nhân buôn bán nhỏ lẻ, với những thói quen đã tồn tại quá lâu, lại ít tiếp cận công nghệ nên xác định con đường ấy bước đầu sẽ rất gian nan. Tuy nhiên, đây là một hành trình không thể trì hoãn để Việt Nam hiện đại hóa hệ thống thuế và xây dựng một nền kinh tế số minh bạch, công bằng.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Tại đêm Gala Vietnam Beauty Fashion Awards 2025 diễn ra tại The Opera Wedding & Convention Center, Hải Phòng, người mẫu trẻ Vũ Nhật Lâm đã xuất sắc nhận giải “Người mẫu teen ân tượng của năm” – một trong những hạng mục nổi bật dành cho thế hệ người mẫu triển vọng.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Sau hơn hai thập kỷ ấp ủ và sáng tác, nhạc sĩ Hoài An đã phát hành album Hồn Việt, gồm 15 ca khúc mang đậm tinh thần dân tộc, lịch sử và văn hoá Việt Nam với sự tham gia của hơn 20 giọng ca và nhóm bè, hợp xướng hàng đầu trong nước.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Tối 14/6, không gian âm nhạc giữa vịnh Hạ Long thêm phần rực rỡ và lãng mạn với sự xuất hiện của Lương Bích Hữu – nữ ca sĩ gắn liền với thanh xuân của thế hệ 8x – 9x – trong minishow đặc biệt mang tên “Xem như là”, diễn ra trên sân khấu nổi Love in the Bay by Ambassador Cruise.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Khoảng 6.000 người, trong đó gần 1.000 vận động viên là nhà báo, phóng viên, biên tập viên đang làm việc tại các cơ quan báo chí đã tham gia Giải đi bộ - chạy bộ "Tự hào Thành phố tôi yêu" Cúp Agribank 2025 tại TP.HCM vào hôm nay, ngày 15/6.
1 tuần
Xem thêm