Chủ nhật, 06/07/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Đưa ông Táo về trời, một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt  

Lương Gia Cát Tường
- 12:52, 24/01/2022

(DNTO) - Theo thông lệ, ngày 20 tháng Chạp âm lịch đã được người Việt gọi là 20 Tết. Nó như một sự khởi động, “bắt trớn”… Nhưng  phải đến ngày 23 thì Tết mới thật sự gõ cửa từng nhà, mở ra bằng sự kiện đưa ông Táo về trời.

 Ngày nay, hầu như không mấy nhà còn sử dụng “ông Táo” để đun nấu nhưng tục đưa ông Táo về trời thì vẫn còn được gìn giữ như một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam, là một trong rất nhiều sự kiện quan trọng và có giá trị thiêng liêng trong chuỗi ăn Tết cổ truyền của dân tộc.

Câu chuyện lưu truyền về sự tích "2 ông 1 bà" - thần Đất, thần Nhà, thần Bếp mà người dân vẫn quen gọi chung là Táo Quân hoặc ông Táo là một câu chuyện dân gian rất quen thuộc.

Chuyện kể, ngày xa xưa có một đôi vợ chồng đang sống với nhau mặn nồng tha thiết thì người vợ do nóng giận uất ức mà bỏ đi. Đi mãi đến một ngôi làng nọ, người vợ gặp và và kết duyên vợ chồng với một người đàn ông khác.

Ngày nay,không mấy nhà còn sử dụng “ông Táo” để đun nấu nhưng tục đưa ông Táo về trời thì vẫn còn được gìn giữ. Ảnh: TL

Ngày nay,không mấy nhà còn sử dụng “ông Táo” để đun nấu nhưng tục đưa ông Táo về trời thì vẫn còn được gìn giữ. Ảnh: TL

Người chồng sau đó nhớ thương vợ lang thang đi tìm, lâm vào cảnh ăn xin. Năm đó vào ngày 23 tháng Chạp, vô tình ghé vào nhà vợ xin ăn. Nhận ra chồng cũ của mình, người vợ ân cần thăm hỏi và dọn thức ăn cho ăn. Chồng mới về bắt gặp tỏ lòng nghi ngờ trách móc. Người vợ xấu hổ nhảy vào đống lửa tự vẫn. Hai anh chồng cũng lao vào lửa mà chết theo hóa thành ba ông đầu rau. Ngọc Hoàng cảm kích phong họ là Táo Quân,  giúp Ngọc Hoàng trông coi việc bếp núc, đất đai, chợ búa của nhân gian. Mỗi năm vào ngày 23 tháng Chạp, Táo Quân sẽ lên trời bẩm báo Ngọc Hoàng kết quả những công việc có liên quan đến phạm vi phụ trách của mình.

Từ đó cứ đến ngày 23 tháng Chạp, nhà nhà đều cúng đưa tiễn ông Táo về chầu trời mong muốn Táo Quân sẽ tâu với Ngọc Hoàng những điều tốt đẹp của năm qua để từ đó Ngọc Hoàng sẽ ban phước lành cho gia đình mình trong năm tới.

Tục lệ cúng Táo Quân giữa các vùng miền tuy có khác nhau nhưng cơ bản vẫn có những điểm chung.  Về thời gian, có thể khác nhau về giờ giấc nhưng nhất định phải là ngày 23 tháng Chạp. Về phương tiện để Táo về trời phổ biến là cá chép. Về lễ vật, theo ghi chép của nhà giáo, nhà báo Phan Kế Bính vào đầu thế kỉ XX, thì… “đến ngày ấy, thì mua hai mũ ông, một mũ bà và mua con cá chép để làm ngựa cho táo quân lên chầu trời".

Theo thời gian, cuộc sống có nhiều thay đổi theo chiều hướng sung túc ấm no, lễ cúng Táo Quân cũng đa dạng hơn, không chỉ mũ mà còn có áo quần, có vàng mã kèm theo mâm cỗ. Về mâm cỗ, tùy theo hoàn cảnh của từng gia đình mà có nhà chỉ đơn giản món “thèo lèo cứt chuột” (kẹo lạc, kẹo vừng đen), có nhà thì cầu kỳ, thịnh soạn với đủ thức món ngon. Với giới thương nhân, tư duy kinh tế lan sang lễ nghi khiến cho mâm cỗ càng rườm rà tốn kém.   

Không chỉ người Việt trong nước mà người Việt định cư ở nước ngoài, hầu hết cũng không bỏ quên phong tục cổ truyền này. Họ gìn giữ và truyền từ đời này sang đời khác như một cách giữ gìn truyền thống văn hóa của dân tộc, một cách để không quên nguồn cội và để cho con cháu biết mình có nguồn gốc là người Việt Nam, tha phương nhưng vẫn hướng về quê cha đất tổ.

Hôm nay là ngày đưa Ông táo về trời. Như một thói quen cố gìn giữ, tôi cũng sắm sửa nhang đèn, một bình bông vạn thọ và dĩa "thèo lèo cứt chuột" tiễn đưa ông. Nhà không có con nít để chầu chực chia “thèo lèo cứt chuột” . Đã buồn.

Gian bếp quạnh hiu không lửa khói càng buồn hơn. Chỉ có mấy sợi khói mỏng tang bay lên từ đốm lửa nhỏ xíu lập lòe trên đầu cây nhang. Nhìn nó, tôi đâm nhớ mùi khói bếp, nhớ ánh lửa bập bùng, nhớ tiếng củi reo tí tách… và nhớ chái bếp ngày xưa.

Không chỉ người Việt trong nước mà người Việt định cư ở nước ngoài, cũng không bỏ quên

Không chỉ người Việt trong nước mà người Việt định cư ở nước ngoài, cũng không bỏ quên "đưa Táo về trời" vào ngày hăm ba Tết. Ảnh: VOV

Giữa thời đại của bếp từ, bếp điện, đến một ngọn lửa bếp cũng chỉ là ký ức, chỉ là nỗi nhớ mông lung. Giữa thời đại của nhà cao tầng, của căn hộ chung cư không được phép khói nhang, không biết đến khi nào thì tục “đưa ông táo về trời” sẽ đi vào quá vãng.

Thôi thì, dẫu sao gìn giữ một nét văn hóa đặc trưng của dân tộc trong những ngày Tết cổ truyền cũng là một việc nên làm.

Có điều năm nay, mong rằng Táo hãy tâu với Ngọc Hoàng, nhân loại đang lao đao vì Covid-19 hoành hành, mong ngài ban cho toàn thể con người trên trái đất một sức mạnh, niềm tin và nghị lực để cùng nhau vượt qua và chiến thắng dịch bệnh hướng tới một thế giới hòa bình, an lạc, đoàn kết và thương yêu nhau.

Tin khác

Văn hoá - Xã hội
Nam ca sĩ Phan Đinh Tùng chính thức ra mắt MV lyrics cho ca khúc kinh điển 'Ngồi bên em"'- một món quà tinh thần đặc biệt mà anh muốn gửi tặng đến những khán giả đã luôn ủng hộ và đồng hành cùng anh trong suốt thời gian qua.
8 giờ
Văn hoá - Xã hội
Hội Phòng chống HIV/AIDS TP.HCM khởi động chiến dịch truyền thông kỷ niệm 35 năm ứng phó với đại dịch HIV tại Việt Nam. NSND Kim Xuân; NSND Trịnh Kim Chi; NSƯT Tuyết Thu; hoa hậu H’Hen Niê; hoa hậu Bùi Quỳnh Hoa; á hậu Kim Duyên; á hậu Thanh Ngân, cùng nhiều nghệ sĩ đã tham gia.
1 ngày
Văn hoá - Xã hội
Đoàn Thiên Ân hôm nay là hình ảnh của một người phụ nữ hiện đại: biết ước mơ, dám hành động, và luôn sống để lan tỏa giá trị tốt đẹp đến xã hội.
3 ngày
Văn hoá - Xã hội
MV Tự nhiên thất tình - phần tiếp theo dự án Tự Tâm của Nguyễn Trần Trung Quân và Denis Đặng đã ra mắt khán giả.
3 ngày
Văn hoá - Xã hội
Ngày 1/7, Công ty Cổ phần Vinpearl đã khai trương VinWonders Vũ Yên - Công viên giải trí và vườn thú lớn nhất miền Bắc. Với quy mô gần 20ha, dự án không chỉ mở ra hành trình vui chơi, khám phá bất tận, mà còn là mảnh ghép chiến lược, góp phần hoàn thiện hệ sinh thái sống – nghỉ dưỡng – giải trí đẳng cấp quốc tế tại Vinhomes Royal Island, đưa nơi đây thành điểm đến thượng lưu bậc nhất khu vực.
3 ngày
Văn hoá - Xã hội
Ca sĩ Hồ Ngọc Hà đã tạo nên một dấu ấn đặc biệt khi góp mặt liên tiếp tại 3 đêm chung kết lớn trong năm 2025 tại 3 thành phố khác nhau: Chung kết Hoa hậu Việt Nam 2024, diễn ra ngày 27/6 tại TP Huế; Chung kết Hoa hậu Trái đất Việt Nam 2025 tổ chức ngày 28/6 tại Hải Phòng, và đêm Chung kết Điểm hẹn tài năng ngày 29/6 tại Hà Nội.
4 ngày
Văn hoá - Xã hội
Nhà hát sân khấu nhỏ và NSND Mỹ Uyên vừa trình làng vở kịch ca nhạc thiếu nhi - ảo thuật mới nhất mùa hè 2025 Biệt đội gà vịt. Câu chuyện ngụ ngôn giàu tính giáo dục dựa trên ngòi bút sắc sảo và thú vị Vương Huyền Cơ - biên kịch đứng sau chuỗi tác phẩm sân khấu ăn khách dành cho thiếu nhi trong những năm qua.
4 ngày
Văn hoá - Xã hội
Giữa một thị trường giải trí thay đổi không ngừng và luôn đề cao yếu tố kịch tính trong kịch bản, “Gia Đình Haha – Những ngày trời bao la” nổi lên như một hiện tượng tương phản thú vị, một 'bộ phim không kịch bản'.
6 ngày
Văn hoá - Xã hội
Tối 28/6, chung kết Hoa hậu Biển Việt Nam Toàn cầu 2025 diễn ra tại Quảng Ninh với màn tranh tài của 30 ứng viên đến từ mọi miền của Tổ quốc. Với phần thi ứng xử thuyết phục , Nguyễn Hoài Phương Anh đã xuất sắc đăng quang Hoa hậu Biển Việt Nam toàn cầu 2025
6 ngày
Văn hoá - Xã hội
Với chất giọng truyền cảm cùng những bản tình ca gắn liền với cảm xúc, Vicky Nhung đã đưa khán giả qua một hành trình âm nhạc nhiều tầng bậc, trên sân khấu Love in the Bay by Ambassador Cruise.
6 ngày
Văn hoá - Xã hội
Tối 28/6, Hiệp hội Áo dài TP.HCM tổ chức Đêm Gala “Áo dài tri ân”. Đây là hoạt động nằm trong chuỗi sự kiện Ngày hội Văn hóa Áo dài TP.HCM 2025.
6 ngày
Văn hoá - Xã hội
Từ ngày 1/7, các tỉnh thành trên cả nước thực hiện sáp nhập theo nghị quyết của Quốc hội sẽ chính thức đi vào hoạt động. Bên cạnh sự khẩn trương của các đơn vị hành chính, nhiều doanh nghiệp cũng băn khoăn vì nhiều thay đổi mới, trong đó có liên quan đến bao bì hàng hóa. Không biết có cần thay đổi bao bì với địa chỉ mới hay được tận dụng bao bì cũ sau sáp nhập?  
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Không chỉ những người làm trong công ty hay các doanh nghiệp lớn mà hàng triệu chủ hộ kinh doanh nhỏ lẻ và người lao động phi chính thức cũng bắt buộc phải tham gia bảo hiểm xã hội. Đó là điểm mới nổi bật có liên quan đến bảo hiểm xã hội bắt đầu có hiệu lực từ 1/7/2025.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Cùng với những đổi mới quan trọng có hiệu lực từ 01/7/2025, những thay đổi về Bảo hiểm y tế là một trong những mối quan tâm hàng đầu của người dân. Đó là những điểm mới nào?
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Tác phẩm là tập hợp những bài viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh từ thuở thanh niên ra đi tìm đường cứu quốc và dấn thân trên lĩnh vực báo chí cách mạng để lan tỏa tinh thần yêu nước, đấu tranh vì độc lập dân tộc.
1 tuần
Xem thêm