Việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) là một bước quan trọng trong quá trình hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân mà Đảng và Nhà nước đã đề ra. Việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH giúp mọi người dân, đặc biệt là những người có thu nhập thấp và không ổn định, có cơ hội tiếp cận các chế độ an sinh xã hội, giảm thiểu rủi ro và bất ổn trong cuộc sống; Tạo ra sự gắn kết và trách nhiệm chung giữa người lao động và người sử dụng lao động;

Ngoài ra, khi người dân được đảm bảo an sinh, họ sẽ yên tâm lao động, sản xuất, kinh doanh, góp phần vào sự ổn định, phát triển chung của đất nước. Khi có nhiều người tham gia BHXH, quỹ BHXH sẽ có nguồn tài chính ổn định giúp người lao động, đặc biệt là những người làm việc trong khu vực phi chính thức hoặc có hợp đồng lao động không ổn định, được hưởng các quyền lợi khi rủi ro đau ốm, tai nạn, giảm bớt gánh nặng tài chính cho bản thân, bảo đảm chế độ hưu trí và tử tuất…

Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, ai là đối tượng chính bị tác động trực tiếp

Các đối tượng chính bị tác động trực tiếp đến quy định mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm:

- Các chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh;

- Người hoạt động không chuyên trách ở xã, thôn, tổ dân phố;

- Người lao động làm việc bán thời gian;

- Người mang các chức danh quản lý doanh nghiệp, quản lý điều hành hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không hưởng tiền lương.

- Người làm việc theo hợp đồng không mang tên hợp đồng lao động nhưng thực chất vẫn làm việc, nhận lương và chịu sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên.

Theo đó, hàng triệu hộ kinh doanh nhỏ lẻ như chủ quán cà phê, tạp quá, quán ăn, tiệm sửa xe và người lao động không chính thức như người giúp việc nhà, làm theo giờ, theo thời vụ… bắt buộc tham gia BHXH

Tuy nhiên trong thực tế, nhiều người dân, kể cả người làm nghề tự do, chủ hộ kinh doanh nhỏ lẻ cho đến nay vẫn không nhiều người biết, hoặc biết chưa rõ. Ngược lại, số người có nghe nói đến thì lại tỏ ra băn khoăn, không biết mình có thuộc diện đóng BHXH bắt buộc không? Mức đóng thấp nhất là bao nhiêu? Đóng thế nào, đóng ở đâu và đóng bằng cách nào? Nếu không đóng hoặc đóng trễ có bị phạt không?

Việc phải trích một phần tiền lương khiêm tốn trong tình hình vật giá leo thang như hiện nay để đóng bảo hiểm khiến nhiều người thật sự lo lắng vì cảm thấy quá sức.     

Để giải đáp băn khoăn, thắc mắc trên, ông Nguyễn Ngọc Cường - Phó trưởng ban Quản lý thu và phát triển người tham gia BHXHVN thông tin: Đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không trọn thời gian hoặc không làm việc theo hợp đồng lao động, nhưng có trả tiền lương, tiền công và chịu sự giám sát của chủ sở hữu lao động thì việc đăng ký tham gia là trách nhiệm của chủ sử dụng lao động. Chủ sử dụng lao động phải lập danh sách kê khai, nộp cho cơ quan BHXH. 

Tuy nhiên, việc này với nhiều người - đặc biệt là với những doanh nghiệp có mô hình sử dụng lao động thời vụ quy mô lớn là một bài toán khó.

Mức đóng BHXH bắt buộc của người lao động từ ngày 1/7/2025

Một trong những thay đổi quan trọng trong LBHXH từ ngày 1/7/2025 là việc thay thế mức lương cơ sở bằng mức tham chiếu để đóng BHXH cho người lao động

Mức tham chiếu là mức tiền do Chính phủ quyết định dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ BHXH quy định trong Luật Bảo hiểm xã hội 2024.

Theo đó, mức tham chiếu không thấp hơn mức lương cơ sở tức không thấp hơn 2.340.000 đồng.

Cụ thể, mức đóng BHXH bắt buộc tối thiểu theo mức tham chiếu là 2.340.000 đồng/tháng x 25% = 585.000 đồng/tháng. Mức đóng BHXH bắt buộc tối đa theo mức tham chiếu là 20 x 2.340.000 đồng/tháng x 25% = 11,7 triệu đồng/tháng.