Thứ bảy, 28/06/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Dấu ấn trên con đường vượt qua thời gian

Lê Minh Quốc
- 07:00, 22/01/2023

(DNTO) - Trong ký ức nhiều người sinh ra và lớn lên tại Sài Gòn - TP.HCM, hoặc với ai chỉ ghé qua nơi này, có lẽ hai con đường mà họ nhớ nhất vẫn là Nguyễn Huệ và Lê Lợi. Vì sao? Tùy mỗi người mà có cách lý giải khác nhau, tất nhiên bên cạnh đó còn có những con đường khác nữa.

Nhà hát lớn nhìn từ đường Bonard - Ảnh tư liệu.

Nhà hát lớn nhìn từ đường Bonard - Ảnh tư liệu.

1. Con đường nào ở một đô thị sầm uất bậc nhất Việt Nam lại không tạo cho ta cảm giác như nhà thơ Diệp Minh Tuyền từng nhắc đến với tình cảm trìu mến:

Con đường có lá me bay

Chiều chiều ta lại cầm tay nhau về

Âm hưởng nhịp nhàng của câu thơ gợi lên sự yên ả lạ thường. Bạn đã từng nhìn thấy? Tất nhiên là thấy cảm giác bình yên ấy ngay trong tâm hồn sâu lắng của mình. Tôi cũng thế, bởi nơi này luôn ngược xuôi xe cộ, có thể minh họa bằng câu thơ trong Truyện Kiều: “Dập dìu tài tử giai nhân/Ngựa xe như nước, áo quần như nêm”. Còn nhớ, lần đầu trong đời được đến Sài Gòn vào năm 1974, khi đi ngang qua đường Lê Lợi ở đoạn gần Nhà sách Khai Trí, tôi đã thấy trên lề đường bày rất nhiều sách “bán xôn”. Sách còn mới toanh mà bán “đại hạ giá”. Tôi - một cậu bé miền Trung, lấy làm ngạc nhiên ghê gớm và ấn tượng mãi đến bây giờ. 

Đại lộ Bonard, đoạn gần chợ Bến Thành thập niên 50 - Ảnh tư liệu.

Đại lộ Bonard, đoạn gần chợ Bến Thành thập niên 50 - Ảnh tư liệu.

Đường Lê Lợi ngày nay. Ảnh: Trần Linh

Đường Lê Lợi ngày nay. Ảnh: Trần Linh

Con đường Lê Lợi thuộc loại xưa nhất Sài Gòn, thời Pháp thuộc mang số 13, từ năm 1985 đổi thành tên đường Bonard, từ năm 1955 đổi thành Lê Lợi cho đến nay. Ai cũng thừa biết rằng, theo năm tháng thì “vật đổi sao dời”, kể cả cách gọi sự vật, sự việc cũng khác đi, vì thế, tôi nghĩ sẽ là một hữu ích khi nhắc lại nơi này còn có một vị trí gọi là “Bồn Kèn”, nay vẫn còn đó, là vị trí giao nhau giữa hai đại lộ lớn Charner (Nguyễn Huệ) và Bonard (Lê Lợi, quận 1) - nơi có nhiều khách sạn, cửa hàng kinh doanh thương hiệu lớn của một thời. Nơi ấy, có lần hai thi sĩ nổi tiếng của miền Nam là Huỳnh Mẫn Đạt và Tôn Thọ Tường đã chạm mặt nhau và làm thơ xướng họa rất hay. 

Khi Pháp sang, ông Đạt không công tác với “tân trào” mắt xanh mũi lõ, vì thế ông bộc bạch ở câu kết: 

Sự đời thấy vậy thời hay vậy,

Thà ẩn non cao chẳng biết nghe.

Ông Tường đã ra làm quan cho Pháp nên vội vàng chống chế:

Hăm hở nhạc Tây hơi trỗi mạnh.

Nghe qua thời nhớ giọng tiêu thiều

Lịch sử của một con đường không chỉ ở chiều dài của nó, mà còn cần phải biết những gì đã từng xảy ra ở đó nữa. Giai thoại văn chương này là một ví dụ, và cũng khiến ta gắn kết từ quá khứ đến hiện tại như một cách tìm hiểu về lai lịch của con đường đó. Và, chúng ta không thể không nhắc tới Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn - gắn liền với lịch sử của nền y tế tại đây, dành cho người không đủ tài chánh, không phải là nhân viên của chính quyền. Cũng tại con đường này, lần đầu tiên người Sài Gòn có cơ hội xem phim, xem kịch tại Casino Sài Gòn ở địa chỉ số 30, sau chuyển sang số 28 - góc đường Bonard và Pellerin (Pasteur hiện nay), nhà nghiên cứu Nguyễn Đức Hiệp cho biết, đặc biệt vào mùa mưa, đây “là nơi tổ chức đánh Quyền Anh (boxe hay võ tay)” hấp dẫn đến nỗi ban tổ chức phải hạn chế số lượng người xem.

2. Bước sang thế kỷ XXI, ta thấy con đường Lê Lợi đã thay da đổi thịt với làn đường thông thoáng cùng những cao ốc, nhà hàng, cửa hiệu… cực kỳ sang trọng và hiện đại. Đáng chú ý và có tầm phát triển lâu dài nhất, có thể kể đến việc hoàn thành Tuyến Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên, thuộc hệ thống Đường sắt đô thị TP.HCM, được đông đảo nhân dân đồng tình.

Từ các cơ quan chức năng, chúng ta vui mừng khi được biết thông tin mới nhất: Do kết nối với chợ Bến Thành và Phố đi bộ Nguyễn Huệ nên đường Lê Lợi là địa điểm rất thích hợp để du khách đi bộ, ăn uống và mua sắm khi đến TP.HCM du lịch. Mới đây, chính quyền quận 1 cũng đề xuất với UBND TP.HCM phát triển đường Lê Lợi thành phố đi bộ, giống như Phố đi bộ Nguyễn Huệ để thu hút thêm khách du lịch, đặc biệt phát triển kinh tế đêm. Những chủ trương trên đã “hé lộ” diện mạo con đường Lê Lợi trong tương lai gần.

Đại lộ Charner thập niên 50 (ảnh trái) và đại lộ Nguyễn Huệ ngày nay.

Đại lộ Charner thập niên 50 (ảnh trái) và đại lộ Nguyễn Huệ ngày nay.

Ngày xưa, từ đường Bonard (Lê Lợi) chỉ thả vài bước chân, ta sang con đường Charner (Nguyễn Huệ), nay vẫn thế. Nhà nghiên cứu Nguyễn Đức Hiệp đã nhận định chính xác: “Nguyễn Huệ là con đường chứng kiến nhiều sự thay đổi lớn lao trong lịch sử hình thành đô thị trung tâm Sài Gòn, từ khởi thủy là một con kinh di chuyển theo đường sông, sau khi bị lấp có đường hỏa xa, tramway rồi đến xe hơi đường bô đầu thế kỷ XX”. 

Bùng binh Bồn Kèn những năm 60 (ảnh trái), ngày nay là đài phun nước hiện đại.

Bùng binh Bồn Kèn những năm 60 (ảnh trái), ngày nay là đài phun nước hiện đại.

Không gì lý thú hơn nếu ta biết được sự sôi động của các con đường cận kề Bonard, Charner, Catinat phồn hoa đô hội từ thuở xa xưa ấy. Từ thập niên 1930, nhà văn hóa Phạm Quỳnh đã miêu tả như những thước phim quay chậm về các cửa hàng Tây, ta, nhà chớp chớp, nhà hát Tây: “Những trai thanh gái lịch đất Sài Gòn lấy đấy làm chốn cực phẩm phong lưu. Trên đường thì xe hơi không biết mấy trăm mấy chục mà kể, tiến lên êm như ru, như vô số làn sóng tự ngoài xa đưa lại… Đàn ông, đàn bà, con trai, con gái, người Tây, người Nam, ăn bận rạt lịch sự, ở nhà thờ ra đi dạo qua các cửa hàng, lũ lượt như ngày hội”. Chỉ đôi dòng miêu tả đã vẽ ra được nét sầm uất thi vị.

Theo năm tháng, ngày nay đường Nguyễn Huệ và những con đường ở khu trung tâm Sài Gòn đã có sự thay đổi lớn lao, hầu như toàn diện, theo chiều hướng ngày càng văn minh, tươi đẹp và hiện đại hơn. Trong sự thay đổi ấy, chúng ta không thể không nhắc đến Phố đi bộ Nguyễn Huệ, bắt đầu từ trụ sở UBND TP.HCM phóng tầm mắt đã có thể nhìn thấy mây trắng bay từ phía sông Sài Gòn lồng lộng gió mát. Nơi này đã trở thành một trong những điểm mà bất kỳ ai khi tới TP.HCM cũng muốn đặt chân đến. 

Có một điều lý thú nữa là chính tại con đường này, mỗi dịp Xuân về Tết đến là rực rỡ muôn sắc hoa tiêu biểu của vùng đất phương Nam. Sau năm 1975, dịp Tết Giáp Thân (2004), lần đầu tiên Đường hoa Nguyễn Huệ chính thức ra mắt với chủ đề: “Thành phố Hồ Chí Minh - Thành phố tôi yêu”. Không những thế, cũng tại các góc đường cận kề nơi này, vào dịp Tết còn có thêm Đường Sách. Thử hỏi, đã được ngắm hoa lại đọc sách nữa, còn gì lý thú hơn. Văn hóa tinh thần của người Sài Gòn-TP.HCM có thể nhìn thấy các hoạt động tích cực và sôi nổi này. Nhà thơ Chế Lan Viên có câu thơ mà nhiều người yêu thích:

Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở

Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn

Nhớ về câu thơ này, tôi mạo muội nghĩ rằng những con đường tại Sài Gòn, trong đó có đường Lê Lợi, Nguyễn Huệ, không chỉ là “nơi đất ở” mà bản thân nó đã hoà nhập vào tâm hồn chúng ta tự bao giờ rồi. Và, đã trở thành một sự gắn bó thân thiện, lâu dài trong tình cảm của đất và người. Nói như thế, vì tôi biết rằng vào dịp vui Xuân đón Tết, đã ở TP.HCM thì không ai bảo ai cũng phải tạt qua nơi này như một sự đón lấy và cảm nhận không khí tươi vui, hiếu khách vốn đặc trưng của vùng đất này.

Tin khác

Văn hoá - Xã hội
Từ ngày 1/7, các tỉnh thành trên cả nước thực hiện sáp nhập theo nghị quyết của Quốc hội sẽ chính thức đi vào hoạt động. Bên cạnh sự khẩn trương của các đơn vị hành chính, nhiều doanh nghiệp cũng băn khoăn vì nhiều thay đổi mới, trong đó có liên quan đến bao bì hàng hóa. Không biết có cần thay đổi bao bì với địa chỉ mới hay được tận dụng bao bì cũ sau sáp nhập?  
1 ngày
Văn hoá - Xã hội
Không chỉ những người làm trong công ty hay các doanh nghiệp lớn mà hàng triệu chủ hộ kinh doanh nhỏ lẻ và người lao động phi chính thức cũng bắt buộc phải tham gia bảo hiểm xã hội. Đó là điểm mới nổi bật có liên quan đến bảo hiểm xã hội bắt đầu có hiệu lực từ 1/7/2025.
3 ngày
Văn hoá - Xã hội
Cùng với những đổi mới quan trọng có hiệu lực từ 01/7/2025, những thay đổi về Bảo hiểm y tế là một trong những mối quan tâm hàng đầu của người dân. Đó là những điểm mới nào?
5 ngày
Văn hoá - Xã hội
Tác phẩm là tập hợp những bài viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh từ thuở thanh niên ra đi tìm đường cứu quốc và dấn thân trên lĩnh vực báo chí cách mạng để lan tỏa tinh thần yêu nước, đấu tranh vì độc lập dân tộc.
5 ngày
Văn hoá - Xã hội
Là một trong những hoạt động trọng điểm trong chuỗi sự kiện mùa hè 2025, chương trình 'Sự kiện Sách và Sản phẩm Nhật Bản' được Fahasa thiết kế dành riêng cho cộng đồng yêu thích văn hóa, truyện tranh Nhật Bản và các sản phẩm cao cấp đến từ xứ sở mặt trời mọc.
5 ngày
Văn hoá - Xã hội
Gia đình Hổ báo cáo chồn do đạo diễn Cang Nguyễn thực hiện, là series phim ngắn được xây dựng trên câu chuyện về gia đình thật đặc sắc cho thấy những giá trị của tình làng nghĩa xóm của người Việt luôn đáng yêu và mang nét văn hoá riêng.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Bà Huỳnh Tiên – Chủ tịch của The Smith Entertainment vừa công bố loạt dự án mới trong 2 năm 2025-2026 với nhiều hoạt động phim ảnh, âm nhạc, show thực tế… Các hoạt động này đã được chuẩn bị chu đáo, tâm huyết và sẽ được công ty đầu tư, đưa vào sản xuất, nhằm tạo nên những dấu ấn đầu tiên của The Smith trong làng giải trí.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
“Từ ngày 1/7, tất cả tiền chuyển vào tài khoản cá nhân đều sẽ bị đánh thuế”. Làn sóng thông tin này mấy ngày qua đã khiến dư luận hoang mang, thậm chí lo ngại, bức xúc. Thực hư ra sao?
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Sáng 19/6, Hội báo toàn quốc năm 2025 đã khai mạc trọng thể tại Trung tâm Hội nghị quốc gia (Hà Nội). Đây là ngày hội lớn của những người làm báo cả nước, có ý nghĩa quan trọng, trong khuôn khổ các hoạt động kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025).
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Qua 8 năm tổ chức, chương trình Caravan thiện nguyện Trở về tuổi thơ tôi 2025 vẫn sẽ tiếp tục hành trình thiện nguyện đầy ý nghĩa nhằm trao yêu thương đến với các em học sinh cùng các gia đình có hoàn cảnh khó khăn.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Trở lại với những đổi mới, cuộc thi Hoa hậu Đại Dương 2025 tiếp tục lan tỏa thông điệp về sắc đẹp gắn liền với môi trường biển, đại dương và trách nhiệm cộng đồng.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Do đối tượng cải cách lần này là hàng triệu hộ gia đình, cá nhân buôn bán nhỏ lẻ, với những thói quen đã tồn tại quá lâu, lại ít tiếp cận công nghệ nên xác định con đường ấy bước đầu sẽ rất gian nan. Tuy nhiên, đây là một hành trình không thể trì hoãn để Việt Nam hiện đại hóa hệ thống thuế và xây dựng một nền kinh tế số minh bạch, công bằng.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Tại đêm Gala Vietnam Beauty Fashion Awards 2025 diễn ra tại The Opera Wedding & Convention Center, Hải Phòng, người mẫu trẻ Vũ Nhật Lâm đã xuất sắc nhận giải “Người mẫu teen ân tượng của năm” – một trong những hạng mục nổi bật dành cho thế hệ người mẫu triển vọng.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Sau hơn hai thập kỷ ấp ủ và sáng tác, nhạc sĩ Hoài An đã phát hành album Hồn Việt, gồm 15 ca khúc mang đậm tinh thần dân tộc, lịch sử và văn hoá Việt Nam với sự tham gia của hơn 20 giọng ca và nhóm bè, hợp xướng hàng đầu trong nước.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Tối 14/6, không gian âm nhạc giữa vịnh Hạ Long thêm phần rực rỡ và lãng mạn với sự xuất hiện của Lương Bích Hữu – nữ ca sĩ gắn liền với thanh xuân của thế hệ 8x – 9x – trong minishow đặc biệt mang tên “Xem như là”, diễn ra trên sân khấu nổi Love in the Bay by Ambassador Cruise.
1 tuần
Xem thêm