Thứ bảy, 19/07/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Các ngân hàng trung ương chực chờ tung ra tiền điện tử. Bài 2: Lo ngại về kiểm soát và quyền riêng tư

Xuân Hạo
- 07:00, 20/01/2023

(DNTO) - Ai cũng sẽ tự hỏi tại sao ta cần phải có một loại tiền điện tử quốc gia trong khi cư dân khắp nơi trên thế giới đã làm quen với việc sử dụng các dịch vụ giao dịch điện tử. Câu trả lời nằm ở động lực đằng sau các ngân hàng trung ương.

Bài 1:  Tìm định nghĩa tiền điện tử quốc gia

Đồng tiền điện tử Sand Dollar của Bahamas. Ảnh: Chính phủ Bahamas

Đồng tiền điện tử Sand Dollar của Bahamas. Ảnh: Chính phủ Bahamas

Quyền kiểm soát

Những chuyên gia kinh tế nghiên cứu chủ đề tiền tệ ảo cho biết, cuộc trỗi dậy của tiền tệ mã hoá (cryptocurrency) đang làm chính quyền các nước lo ngại.

Mục đích lớn nhất của cryptocurrency là tạo ra những đồng tiền hoàn toàn độc lập, thoát khỏi sự kiểm soát của chính phủ. Những đồng tiền “ảo” này sẽ có thể lấn át sức cạnh tranh của các loại tiền tệ truyền thống. Đây là một trong những động lực lớn nhất đằng sau việc thành lập các loại “tiền tệ điện tử ngân hàng trung ương” (Central-bank digital currency, viết tắt là CBDC).

Theo Megan Greene, nhà kinh tế toàn cầu của công ty tư vấn tài chính Kroll: “Có một lo ngại rằng nếu chúng ta không tung ra các đồng tiền điện tử tại Mỹ hay châu Âu, Trung Quốc sẽ đặt ra tất cả những tiêu chuẩn với đồng tiền của họ, và các nước khác sẽ ở thế bất lợi. Ngoài ra, các loại tiền tệ crypto thật sự đã khiến các ngân hàng trung ương vô cùng lo lắng”.

Một báo cáo hồi tháng 9 đã làm chính quyền Mỹ lo ngại, nó chỉ ra khả năng về sức mạnh của các đồng tiền ảo vượt qua khả năng in tiền của chính phủ, và thay thế hoàn toàn trong chi trả, khiến các ngân hàng trung ương không còn đủ tiền mặt để có thể lèo lái nền kinh tế.

Mối hiểm họa đó vẫn chỉ là giả thuyết, theo Eswar Prasad, một nhà kinh tế tại Đại học Cornell.

Trong cuốn sách “The Future of Money” (Tương lai của tiền tệ) của ông, Eswar Prasad liệt kê ra nhiều lý do khác khiến các ngân hàng trung ương tìm đến thể loại tiền tệ điện tử. Một trong những lý do “thiện ý” nhất là sự hoà nhập nền kinh tế.

Tại Mỹ, chỉ có 5% người dân nơi đây là không có tài khoản ngân hàng. Nhưng tại các quốc gia như Bahamas, một trong những nước đầu tiên ứng dụng đồng tiền ảo, con số đó lên đến 18%.

Điểm lợi của tiền tệ ảo là nó có thể giúp cư dân Bahamas hoà nhập vào nền kinh tế khu vực cũng như toàn cầu, nhờ vào việc họ có thể dễ dàng sử dụng tiền điện tử nằm trong một quỹ tài khoản được ngân hàng trung ương quốc gia kiểm soát, thoát khỏi quyền kiểm soát của các nhà băng.

 

Hệ thống điểm tín nhiệm xã hội của Trung Quốc có thể xếp hạng từng cư dân. Ảnh: Wired UK.

Hệ thống điểm tín nhiệm xã hội của Trung Quốc có thể xếp hạng từng cư dân. Ảnh: Wired UK.

Quyền riêng tư

Ở mặt khác, một nhược điểm vô cùng lớn của “tiền điện tử ngân hàng trung ương” lại là vấn đề về an ninh cho quyền riêng tư, tuy việc bảo vệ quyền riêng tư đã là mục tiêu chính của tiền tệ điện tử. Vấn đề này có thể dẫn đến các hệ quả khó lường, theo giáo sư Prasad.

Một đồng tiền điện tử được kiểm soát hoàn toàn bởi ngân hàng trung ương sẽ cho phép chính quyền theo dõi mọi giao dịch mà cư dân thực hiện, dù là nhỏ đến đâu.

Mức độ minh bạch của đồng tiền ảo là một “con dao hai lưỡi”, vừa cho phép khám phá tội phạm và lừa đảo, nhưng cũng là một công cụ điều khiển xã hội, đặc biệt là ở các quốc gia mà nhân quyền bị hạn chế.

Giáo sư Prasad lấy một ví dụ, chính phủ có thể ngăn cấm việc sử dụng đồng tiền điện tử của họ để mua bán các mặt hàng cấm, từ rượu, các chất gây nghiện cho đến nội dung khiêu dâm. Chính quyền cũng có thể khiến cuộc sống của một cư dân trở nên vô cùng khó khăn bằng cách điều khiển giao dịch điện tử.

Trung Quốc đã đặt ra một hệ thống điểm tín nhiệm xã hội, xếp hạng công dân theo thuật toán và có thể trừng phạt họ thông qua hệ thống chi trả tiền tệ ảo.

“Trong lịch sử, tôi nghĩ đã có nhiều ví dụ khi công nghệ dù lành tính, nhưng lại bị lợi dụng cho các mục đích xấu”, giáo sư Prasad nói.

 Bài 3: Hiểm họa không thể tránh khỏi

Tin khác

Tài chính - Thị Trường
Thị trường chứng khoán châu Á, ngày 17/7, đã trải qua một phiên giao dịch đầy biến động và phân hóa, khi các nhà đầu tư phải cân bằng giữa đà tăng tích cực từ Phố Wall và những lo ngại sâu sắc về các yếu tố chính sách vĩ mô toàn cầu. Thay vì một xu hướng tăng đồng bộ, một bức tranh đa chiều đã phản ánh sự nhạy cảm của khu vực trước những tín hiệu từ Washington và các dữ liệu kinh tế quan trọng.
1 ngày
Tài chính - Thị Trường
Đó là nhận định của chuyên gia của VPBankS. Theo ông, việc VN-Index có thể vượt đỉnh lịch sử năm 2021-2022 chỉ còn là câu chuyện thời gian và kỳ vọng, mốc thời gian vượt qua có thể rơi vào tầm tháng 9 hoặc tháng 10 năm nay và trong điều kiện dòng tiền ngoại tiếp tục giải ngân mạnh mẽ như hiện nay, VN-Index có thể chạm vùng đỉnh tầm cuối tháng 7, đầu tháng 8 này.
4 ngày
Tài chính - Thị Trường
Việt Nam đang trải qua giai đoạn chuyển đổi dân số nhanh chóng. Sự già hóa dân số là cơ hội để phát triển thị trường hàng hóa phục vụ nhu cầu đặc thù cho người cao tuổi, giới chuyên môn gọi là nền kinh tế bạc. Hiện nay, tuy chưa được khai thác triệt để nhưng nhiều doanh nghiệp cũng đã nhận ra cơ hội kinh doanh hấp dẫn trong lĩnh vực này.
4 ngày
Tài chính - Thị Trường
Theo chuyên gia VinaCapital đánh giá, dù áp lực lên tỷ giá không hề nhỏ tuy nhiên sự biến động của tỷ giá nếu có cũng không đáng quan ngại bởi đang có nhiều yếu tố tích cực ủng hộ cho thị trường chứng khoán.
6 ngày
Thời sự - Chính trị
Theo quy định mới, hàng nhập khẩu có giá trị dưới 1 triệu đồng, sẽ áp dụng quy trình thu thuế giá trị gia tăng (VAT) tự động qua các đơn vị chuyển phát nhanh.
6 ngày
Tài chính - Thị Trường
Thị trường chứng khoán đã ghi nhận nhiều dấu ấn đặc biệt trong tuần qua như việc VN30 lập đỉnh, khối ngoại chi mạnh giải ngân cùng triển vọng VN-Index vượt đỉnh lịch sử trong tâm lý tích cực của nhà đầu tư.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Tâm điểm của bức tranh kinh tế thế giới hôm nay là một sự đối lập sâu sắc: trong khi những đòn thuế quan cứng rắn từ Hoa Kỳ phủ bóng đen lên triển vọng thương mại và tăng trưởng toàn cầu, thì một "ngọn hải đăng" công nghệ mang tên Nvidia vẫn rực sáng, xô đổ mọi kỷ lục để trở thành công ty đầu tiên trên thế giới được định giá 4 nghìn tỷ USD.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Một làn sóng chấn động đã lan khắp các thị trường châu Á vào phiên giao dịch ngày 8/7, nhưng không theo cách mà nhiều người vẫn dự đoán.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Tâm lý lo lắng của người dân đã lan ra tiêu dùng, cùng đó sự chậm lại của vòng quay tiền trong nền kinh tế dù cung tiền đẩy ra nhiều là nguyên nhân dẫn đến thực tế trên, theo TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Tác động thuế quan với các doanh nghiệp có thể xuất hiện trong quý 3 và quý 4 tới đây. Khi mức định giá của thị trường đã không còn rẻ, VN-Index được cho sẽ hướng tới vùng giá mục tiêu 1.420 điểm, khó vượt lên vùng đỉnh lịch sử năm 2022, SHS Research cho biết.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Dù còn phải chờ đợi thêm công bố chính thức về thuế quan từ Mỹ nhưng theo nhiều chuyên gia, hiện tại các yếu tố nội lực tích cực sẽ đóng vai trò then chốt hơn so với hoạt động xuất khẩu trong quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng của nền kinh tế.
2 tuần
Tài chính - Thị Trường
Chứng khoán bật tăng hơn 7 điểm trong phiên sáng, tuy nhiên phiên chiều có thời điểm chỉ số rơi xuống hơn 10 điểm, kết phiên VN-Index vẫn giảm so với phiên hôm qua khi thông tin thuế đối ứng Mỹ áp cho Việt Nam xuất hiện trên trang mạng xã hội của ông Donald Trump.
2 tuần
Tài chính - Thị Trường
Tổng thống Mỹ, Donald Trump, công bố một thỏa thuận thương mại bước đầu đã được thiết lập với Việt Nam, trong đó thuế xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam đến Mỹ sẽ vào khoảng 20%, trong khi hàng hóa từ Mỹ vào nước ta sẽ được miễn thuế hoàn toàn.
2 tuần
Tài chính - Thị Trường
Nhóm cổ phiếu chứng khoán đồng loạt bật tăng trong phiên giao dịch ngày 2/7 đã kéo thị trường đi lên. VN-Index kết phiên tăng 7 điểm vượt ngưỡng 1.380 điểm.
2 tuần
Tài chính - Thị Trường
Ngày 30/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 174/2025/NĐ-CP quy định chính sách giảm thuế giá trị gia tăng theo Nghị quyết số 204/2025/QH15 ngày 17/6/2025 của Quốc hội. Nghị định có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 đến hết ngày 31/12/2026.
2 tuần
Xem thêm