Thứ hai, 08/09/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Các ngân hàng trung ương chực chờ tung ra tiền điện tử. Bài 2: Lo ngại về kiểm soát và quyền riêng tư

Xuân Hạo
- 07:00, 20/01/2023

(DNTO) - Ai cũng sẽ tự hỏi tại sao ta cần phải có một loại tiền điện tử quốc gia trong khi cư dân khắp nơi trên thế giới đã làm quen với việc sử dụng các dịch vụ giao dịch điện tử. Câu trả lời nằm ở động lực đằng sau các ngân hàng trung ương.

Bài 1:  Tìm định nghĩa tiền điện tử quốc gia

Đồng tiền điện tử Sand Dollar của Bahamas. Ảnh: Chính phủ Bahamas

Đồng tiền điện tử Sand Dollar của Bahamas. Ảnh: Chính phủ Bahamas

Quyền kiểm soát

Những chuyên gia kinh tế nghiên cứu chủ đề tiền tệ ảo cho biết, cuộc trỗi dậy của tiền tệ mã hoá (cryptocurrency) đang làm chính quyền các nước lo ngại.

Mục đích lớn nhất của cryptocurrency là tạo ra những đồng tiền hoàn toàn độc lập, thoát khỏi sự kiểm soát của chính phủ. Những đồng tiền “ảo” này sẽ có thể lấn át sức cạnh tranh của các loại tiền tệ truyền thống. Đây là một trong những động lực lớn nhất đằng sau việc thành lập các loại “tiền tệ điện tử ngân hàng trung ương” (Central-bank digital currency, viết tắt là CBDC).

Theo Megan Greene, nhà kinh tế toàn cầu của công ty tư vấn tài chính Kroll: “Có một lo ngại rằng nếu chúng ta không tung ra các đồng tiền điện tử tại Mỹ hay châu Âu, Trung Quốc sẽ đặt ra tất cả những tiêu chuẩn với đồng tiền của họ, và các nước khác sẽ ở thế bất lợi. Ngoài ra, các loại tiền tệ crypto thật sự đã khiến các ngân hàng trung ương vô cùng lo lắng”.

Một báo cáo hồi tháng 9 đã làm chính quyền Mỹ lo ngại, nó chỉ ra khả năng về sức mạnh của các đồng tiền ảo vượt qua khả năng in tiền của chính phủ, và thay thế hoàn toàn trong chi trả, khiến các ngân hàng trung ương không còn đủ tiền mặt để có thể lèo lái nền kinh tế.

Mối hiểm họa đó vẫn chỉ là giả thuyết, theo Eswar Prasad, một nhà kinh tế tại Đại học Cornell.

Trong cuốn sách “The Future of Money” (Tương lai của tiền tệ) của ông, Eswar Prasad liệt kê ra nhiều lý do khác khiến các ngân hàng trung ương tìm đến thể loại tiền tệ điện tử. Một trong những lý do “thiện ý” nhất là sự hoà nhập nền kinh tế.

Tại Mỹ, chỉ có 5% người dân nơi đây là không có tài khoản ngân hàng. Nhưng tại các quốc gia như Bahamas, một trong những nước đầu tiên ứng dụng đồng tiền ảo, con số đó lên đến 18%.

Điểm lợi của tiền tệ ảo là nó có thể giúp cư dân Bahamas hoà nhập vào nền kinh tế khu vực cũng như toàn cầu, nhờ vào việc họ có thể dễ dàng sử dụng tiền điện tử nằm trong một quỹ tài khoản được ngân hàng trung ương quốc gia kiểm soát, thoát khỏi quyền kiểm soát của các nhà băng.

 

Hệ thống điểm tín nhiệm xã hội của Trung Quốc có thể xếp hạng từng cư dân. Ảnh: Wired UK.

Hệ thống điểm tín nhiệm xã hội của Trung Quốc có thể xếp hạng từng cư dân. Ảnh: Wired UK.

Quyền riêng tư

Ở mặt khác, một nhược điểm vô cùng lớn của “tiền điện tử ngân hàng trung ương” lại là vấn đề về an ninh cho quyền riêng tư, tuy việc bảo vệ quyền riêng tư đã là mục tiêu chính của tiền tệ điện tử. Vấn đề này có thể dẫn đến các hệ quả khó lường, theo giáo sư Prasad.

Một đồng tiền điện tử được kiểm soát hoàn toàn bởi ngân hàng trung ương sẽ cho phép chính quyền theo dõi mọi giao dịch mà cư dân thực hiện, dù là nhỏ đến đâu.

Mức độ minh bạch của đồng tiền ảo là một “con dao hai lưỡi”, vừa cho phép khám phá tội phạm và lừa đảo, nhưng cũng là một công cụ điều khiển xã hội, đặc biệt là ở các quốc gia mà nhân quyền bị hạn chế.

Giáo sư Prasad lấy một ví dụ, chính phủ có thể ngăn cấm việc sử dụng đồng tiền điện tử của họ để mua bán các mặt hàng cấm, từ rượu, các chất gây nghiện cho đến nội dung khiêu dâm. Chính quyền cũng có thể khiến cuộc sống của một cư dân trở nên vô cùng khó khăn bằng cách điều khiển giao dịch điện tử.

Trung Quốc đã đặt ra một hệ thống điểm tín nhiệm xã hội, xếp hạng công dân theo thuật toán và có thể trừng phạt họ thông qua hệ thống chi trả tiền tệ ảo.

“Trong lịch sử, tôi nghĩ đã có nhiều ví dụ khi công nghệ dù lành tính, nhưng lại bị lợi dụng cho các mục đích xấu”, giáo sư Prasad nói.

 Bài 3: Hiểm họa không thể tránh khỏi

Tin khác

Tài chính - Thị Trường
VN-Index vượt ngưỡng kháng cự quan trọng 1.700 điểm vào sáng nay với lực đỡ lớn đến từ nhóm cổ phiếu ngân hàng, bất động sản.
2 ngày
Tài chính - Thị Trường
Việc các chỉ số nợ công của Việt Nam được giữ ở mức thấp kỷ lục, chỉ 34% GDP vào cuối năm 2024, đang tạo ra một dư địa chính sách tài khóa chưa từng có. Đây vừa là cơ hội vàng để thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, vừa là áp lực đòi hỏi hiệu quả sử dụng vốn phải được đặt lên hàng đầu trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất định.
3 ngày
Tài chính - Thị Trường
VinFast Evo Grand đang ghi điểm trong mắt người dùng với “cốp rộng miên man”, phạm vi hoạt động lên tới 262 km/lần sạc cùng giá bán mềm hơn hẳn xe xăng cùng cỡ.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Riêng tháng 8, giá trị bán ròng của nhà đầu tư ngoại trên cả 3 sàn đã đạt trên 30 ngàn tỷ đồng, con số này chiếm tới 48% tổng giá trị bán ròng của khối này kể từ đầu năm tới nay.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
PDD Holdings, gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc và là công ty mẹ của nền tảng đang gây bão toàn cầu Temu, vừa công bố kết quả kinh doanh quý II đầy ấn tượng.
1 tuần
Tài chính - Thị Trường
Đồng loạt nhiều cổ phiếu ngân hàng tăng đỉnh lịch sử, thu hút mạnh dòng tiền trên thị trường và trở thành trụ đỡ cho thị trường chinh phục các mốc kỳ lục mới.
2 tuần
Tài chính - Thị Trường
Xu thế chốt lời của thị trường trong phiên sáng nhanh chóng được dòng tiền đón nhận khiến thị trường bật tăng trở lại. Dù rung lắc mạnh mẽ, VN-Index từng mất gần 40 điểm trong phiên sáng, tuy nhiên kết phiên chỉ số vẫn chinh phục đỉnh cao mới 1.664 điểm trong phiên giao dịch ngày 20/8.
2 tuần
Tài chính - Thị Trường
Nvidia và các nhà cung cấp sản phẩm phần cứng AI dẫn đầu đợt tăng giá cổ phiếu khi lo ngại về thuế quan giảm bớt.
2 tuần
Tài chính - Thị Trường
Thị trường chứng khoán Mỹ vừa trải qua một phiên giao dịch đầy biến động vào thứ Ba (19/8), chứng kiến sự sụt giảm mạnh của nhóm cổ phiếu công nghệ, trong khi các nhà đầu tư trên toàn cầu đều đang dồn sự chú ý vào bài phát biểu sắp tới của Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), ông Jerome Powell.
2 tuần
Tài chính - Thị Trường
Tháng 7/2025 ghi dấu một bước tiến tích cực của Masan khi mảng bán lẻ WinCommerce tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ, củng cố kỳ vọng vào triển vọng kinh doanh nửa cuối năm. Kết quả này không chỉ khẳng định hiệu quả chiến lược mở rộng và tối ưu vận hành, mà còn trở thành động lực quan trọng hỗ trợ xu hướng tăng giá của cổ phiếu MSN, vốn vừa vượt đỉnh một năm và thu hút mạnh mẽ dòng tiền trên thị trường.
2 tuần
Tài chính - Thị Trường
Định giá của thị trường mới chỉ ở mức trung bình 5 năm, tương đương với thị trường tương tự Việt Nam. Dòng tiền vẫn chưa có dấu hiệu tăng trưởng nóng. Theo SSI Research, mức tăng điểm thị trường ở hiện tại vẫn chưa phản ánh hết câu chuyện tăng trưởng sắp tới của Việt Nam.
2 tuần
Tài chính - Thị Trường
Dù nhận định thị trường sẽ tích cực cho đến cuối năm nay, nhưng nhóm nghiên cứu của Agriseco Research vẫn lưu ý nhà đầu tư 3 yếu tố ảnh hưởng đến thị trường cần quan sát: tỷ giá, thuế quan Mỹ và bất ổn chính trị trên toàn cầu.
2 tuần
Tài chính - Thị Trường
Thị trường hàng hóa nguyên liệu thế giới vừa khép lại một tuần giao dịch (11-17/8) đầy biến động với những gam màu đối lập.
3 tuần
Tài chính - Thị Trường
Dù một lượng tiền lớn đổ vào thị trường, ghi nhận trên 65 ngàn tỷ đồng trên cả ba sàn, nhưng VN-Index vẫn mất hơn 10 điểm, với hơn 600 mã giảm giá trước lực bán chốt lời mạnh mẽ của nhà đầu tư.
3 tuần
Tài chính - Thị Trường
Dù có tới gần 400 cổ phiếu giảm sàn, hơn 780 mã đứng giá tuy nhiên thị trường vẫn tăng gần 30 điểm nhờ động lực đến từ nhóm cổ phiếu ngân hàng VCB, MBB, HDB, VPB.
3 tuần
Xem thêm