Bài 1: Cái bẫy 'ba đời"

Nền tảng giáo dục từ nước ngoài là một khác biệt lớn của thế hệ tài phiệt mới so với cha ông của họ, hầu hết còn không có bằng đại học. Thế hệ trẻ còn theo đuổi một chặng đường nghề nghiệp vững vàng trước khi tiếp quản công việc kinh doanh của gia đình.

Chặng đường nghề nghiệp quanh co

Theo bước người tiền nhiệm, ông Cheng, Riady và bà Ambani đều đã quay lại làm việc cho công ty gia đình mình. Ông Cheng điều hành New World Development, bộ phận bất động sản của tập đoàn sáng lập bởi bố ông. John Riady là Giám đốc điều hành của Lippo Karawaci, cũng là một phần của công ty gia đình. Bà Ambani đứng đầu hoạt động bán lẻ của Reliance, tập đoàn được sáng lập bởi người ông Dhirubhai Ambani. 

Nhưng giống như nhiều người thừa kế khác, họ đã trải qua một chặng đường khá quanh co để chuẩn bị cho việc kế thừa.

Với nhiều trường hợp, đó là kinh nghiệm làm việc trong ngành tài chính hay các dịch vụ chuyên nghiệp. Ông Cheng bắt đầu sự nghiệp của mình trong ngành ngân hàng đầu tư, trong đó có vị trí tại UBS, một hãng cho vay khổng lồ của Thụy Sỹ. Bà Ambani từng làm cố vấn tại McKinsey. Trong khi John Riady từng làm việc cho một hãng cổ phần tư nhân.

Đối với một số người thừa kế khác thì “cây cầu” sự nghiệp là ngành đầu tư mạo hiểm hay startup khởi nghiệp. Korawad Chearavanont, cháu chắt của người sáng lập CP Group, công ty tư nhân lớn nhất Thái Lan, đã thành lập một công ty khởi nghiệp công nghệ cung cấp các tính năng mạng xã hội cho các ứng dụng điện thoại. Kuok Meng Xiong, cháu trai của Robert Kuok, một tỷ phú hàng hóa, bất động sản và hậu cần ở Malaysia, điều hành K3 Ventures, một công ty đầu tư mạo hiểm có trụ sở tại Singapore.

Dưới góc nhìn của các hãng đầu tư mạo hiểm trong và ngoài nước, thế hệ tài phiệt mới, với khả năng thông thạo tiếng Anh, nền tảng du học, và mối quan hệ xã hội phương Tây, là một đối tượng lý tưởng. Thế là các nguồn vốn tiếp tục chảy vào: Trong vòng hai năm qua, vốn đầu tư mạo hiểm vào châu Á đạt trung bình 150 tỷ đô la, hơn một nửa so với mức 280 tỷ của thị trường Mỹ. Các thương vụ đầu tư mạo hiểm vào Mỹ đến từ châu Á cũng tăng cao, từ mức chỉ 10%, đã tăng thành khoảng 25% trong năm 2022 - theo dữ liệu của Dealroom.

Cho phép thế hệ con cháu có sự nghiệp ngoài “đế chế” của gia đình là một cách để cho họ có cơ hội mở mang tầm nhìn. “Thế hệ đầu tiên và thế hệ thứ hai của các gia đình tài phiệt thường rất truyền thống”, theo Kevin Au, Giám đốc Trung tâm Doanh nghiệp Gia đình tại Đại học Trung Hoa ở Hồng Kông. 

Trong vòng hai năm qua, vốn đầu tư mạo hiểm vào châu Á đạt trung bình 150 tỷ đô la, hơn một nửa so với mức 280 tỷ của thị trường Mỹ. Các thương vụ đầu tư mạo hiểm vào Mỹ đến từ châu Á cũng tăng cao, từ mức chỉ 10%, đã tăng thành khoảng 25% trong năm 2022.

Tuy nhiên, Kevin Au nói thêm, họ lại rất cởi mở với việc gửi con cái đi du học  nước ngoài, “...Đến với các xã hội có suy nghĩ khác biệt và hoạt động kinh doanh cũng khác biệt”, có lẽ thế hệ tài phiệt đi trước hiểu rằng không phải ai cũng muốn làm việc với cha mẹ mình.

Được trang bị những góc nhìn mới, những nhà tài phiệt thế hệ Gen Y đã nhạy bén tìm đến các hướng kinh doanh mới mẻ. Phổ biến nhất đã là các loại hình kinh doanh thân thiện với môi trường. Thay vì quay về làm việc ở Tập đoàn Hyundai, Chung Kyungsun, cháu trai của người sáng lập Chung Ju-yung, đã lập một công ty đầu tư riêng có tên là Sylvan Group, tập trung hỗ trợ các công ty theo đuổi Mục tiêu Phát triển Bền vững (Sustainable Development Goals) của Liên Hợp Quốc. 

Suy nghĩ thực dụng

Thế hệ các nhà tài phiệt mới tìm đến những quan điểm tiến bộ, nhưng lại với lý do suy nghĩ thực dụng. Lấy vấn đề bất bình đẳng xã hội làm ví dụ: “Trong những xã hội mà tăng trưởng kinh tế không được chia sẻ đồng đều, họ (chính quyền) sẽ tìm cách chia rẽ các doanh nghiệp, tăng thuế, kiểm soát luật... Họ sẽ luôn nhìn vào tình huống xấu nhất” - một người thừa kế cho biết.

Suy nghĩ thực dụng đó cũng là lý do mà các vị “trưởng lão” trong gia đình muốn cho con cái trải nghiệm kinh doanh ngoài công ty của gia đình. Một tư duy cởi mở là rất cần thiết khi những “đế chế” kinh doanh đang bắt đầu mở rộng ra các lĩnh vực hay thị trường mới mẻ.

Reliance, vốn tạo tên tuổi từ ngành hóa chất dầu hỏa, đang là hãng viễn thông và kỹ thuật số lớn nhất Ấn Độ. Lippo đã tiếp cận nhiều hơn với các hãng công nghệ non trẻ ở Đông Nam Á, thông qua nhánh đầu tư mạo hiểm, Venturra Capital. 

Thế hệ trẻ với vòng kết nối xã hội rộng hơn đóng vai trò vô cùng hữu ích cho các công ty gia đình. Khi giao tiếp với những nhà sáng lập startup đồng trang lứa, các nhà đầu tư mạo hiểm, cố vấn hay chuyên gia ngân hàng, các nhà tài phiệt trẻ tuổi có thể tìm kiếm những cơ hội làm ăn chỉ mới nhen nhóm.

Năm ngoái, hãng cố vấn Campden Wealth đã thực hiện một cuộc khảo sát 382 hộ doanh nghiệp trên toàn thế giới. Họ phát hiện hầu hết các “đế chế” kinh doanh đều muốn con cái có kinh nghiệm bên ngoài trước khi quay về tiếp quản công việc kinh doanh gia đình. Tính trên toàn thế giới, đã có 54% trả lời muốn người thừa hưởng có ít nhất 1 năm kinh nghiệm bên ngoài, con số này là 58% ở châu Á.

Có vẻ như kết luận chung là thế hệ thừa kế mới càng có tư tưởng cởi mở, càng quan hệ rộng rãi trên tầm quốc tế, thì tỷ lệ họ thoát cái bẫy “ba đời” càng cao. Nhưng dĩ nhiên vẫn còn có nhiều trở ngại khác.

Được trang bị những góc nhìn mới, những nhà tài phiệt thế hệ Gen Y đã nhạy bén tìm đến các hướng kinh doanh mới mẻ. Phổ biến nhất đã là các loại hình kinh doanh thân thiện với môi trường.

Bài học từ thế hệ trước

Nhiều “đế chế” thương mại từ các nước đang phát triển được xây dựng bằng cách kết hợp uyển chuyển sự nhạy bén trong kinh doanh và bản lĩnh chính trị. Raymond Fisman, thuộc Đại học Columbia, đã chỉ ra rằng trong thời kỳ những năm 1990, mỗi khi có tin đồn về sức khỏe suy yếu của nhà độc tài Indonesia, Suharto, thì thu nhập của các công ty gia đình không mấy thân cận với chính phủ cũng suy yếu đi.

Nhiều nghiên cứu tương tự cho thấy các công ty có quan hệ chặt chẽ với chính phủ Hàn Quốc đã hưởng lợi nhiều hơn, khi nước này chuyển đổi sang thể chế dân chủ và tự do hóa kinh tế vào những năm 1980.

Ở nhiều thị trường mới nổi, mối quan hệ nhạy cảm giữa các nhóm lợi ích và chính quyền địa phương vẫn là một phần quan trọng trong hoạt động kinh doanh. Nó có thể đảm bảo việc được đối xử ưu đãi, giúp tiếp cận với các hợp đồng của nhà nước hoặc giúp hiểu rõ hơn về bộ máy hành chính. Các trường đào tạo về quản lý kinh tế của Mỹ sẽ không thể dạy cho các doanh nhân trẻ châu Á những kỹ năng như vậy. 

Để bảo tồn “đế chế” kinh doanh của họ, vẫn còn nhiều điều giới trẻ cần phải học từ những người đi trước.

TRANSLATE with x

English

Arabic	Hebrew	Polish
Bulgarian	Hindi	Portuguese
Catalan	Hmong Daw	Romanian
Chinese Simplified	Hungarian	Russian
Chinese Traditional	Indonesian	Slovak
Czech	Italian	Slovenian
Danish	Japanese	Spanish
Dutch	Klingon	Swedish
English	Korean	Thai
Estonian	Latvian	Turkish
Finnish	Lithuanian	Ukrainian
French	Malay	Urdu
German	Maltese	Vietnamese
Greek	Norwegian	Welsh
Haitian Creole	Persian

 

TRANSLATE with

COPY THE URL BELOW

Back

EMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE

Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster Portal

Back