Nguyên nhân khiến CPI và lạm phát cơ bản tháng 1/2025 tăng lần lượt 3.63% và 3.07%

(DNTO) - Một số địa phương điều chỉnh giá dịch vụ y tế, dịch vụ giao thông, nhu cầu đi lại và mua sắm của người dân tăng trong dịp tết Nguyên đán Ất Tỵ là những nguyên nhân khiến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 01/2025 tăng 0,98% so với tháng trước, và tăng 3.63% so với cùng kỳ.

Tốc độ tăng/giảm CPI tháng 01/2025 so với tháng trước. Nguồn: Tổng cục Thống kê.
Số liệu vừa được Tổng cục Thống kê chính thức công bố, CPI tháng 1/2025 đã tăng 0,98% so với tháng trước. Đây là mức tăng khá cao so với mức tăng hàng tháng của chỉ số CPI, nhưng lại là xu hướng chung vào các tháng Tết.
Việc một số địa phương thực hiện điều chỉnh giá dịch vụ y tế, cũng như việc giá dịch vụ giao thông, thực phẩm tăng do nhu cầu đi lại và mua sắm của người dân tăng trong dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ là những nguyên nhân chính làm CPI tháng 1 tăng xấp xỉ 1%.
Tuy nhiên, trong tháng Tết, cung cầu, giá cả hàng hóa ổn định, không có hiện tượng tăng giá đột biến, lợi dụng khan hiếm hàng hóa giả tạo để thu lợi bất chính. Có 9 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng, 2 nhóm hàng có chỉ số giá giảm. Trong đó, nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng cao nhất, với mức tăng lên tới 9,43% so với tháng trước, làm CPI chung tăng 0,51 điểm phần trăm. Nhóm giao thông tăng 0,95%, một phần do nhu cầu đi lại trong dịp Tết tăng cao.
Nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,74%; nhóm đồ uống và thuốc lá tăng 0,69%; nhóm hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,51%; nhóm may mặc, mũ nón, giày dép tăng 0,38%. Các nhóm hàng có chỉ số giá tăng còn lại bao gồm nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng (tăng 0,35%); nhóm thiết bị và đồ dùng gia đình (tăng 0,31%); nhóm văn hóa, giải trí và du lịch (tăng 0,27%).
Ngược lại, có hai nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá giảm, bao gồm nhóm giáo dục (giảm nhẹ 0,04%) và nhóm bưu chính, viễn thông (giảm 0,12%).
Dự báo về thời gian tới, Tổng cục Thống kê cho rằng, áp lực lạm phát toàn cầu tuy được đánh giá sẽ chậm lại nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Trong bối cảnh đó, ổn định kinh tế vĩ mô trong nước cũng tiềm ẩn những rủi ro. Cụ thể, sức ép điều hành về tỷ giá, lãi suất, lạm phát còn lớn, nhất là trước những tác động bất lợi từ bên ngoài. Do đó, cần theo dõi sát để có giải pháp điều hành chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả.
Theo nhận định của TS. Hoàng Trung Đức (Học viện Tài chính), lạm phát năm 2025 có thể diễn biến theo hai kịch bản: Kịch bản cơ sở: Nếu tình hình kinh tế vĩ mô ổn định, không có cú sốc lớn từ bên ngoài và chính sách điều hành hiệu quả, lạm phát sẽ được kiểm soát dưới 4%, phù hợp với mục tiêu Chính phủ đề ra.
Kịch bản rủi ro: Nếu nền kinh tế đối mặt với những cú sốc mạnh từ giá năng lượng, đứt gãy chuỗi cung ứng hoặc các yếu tố ngoài dự báo, lạm phát có thể vượt mức 4%, tác động tiêu cực đến kinh tế vĩ mô và đời sống người dân.
Về tổng thể, lạm phát trung bình năm 2025 được dự báo sẽ xoay quanh mức 3,0% (+/- 0,5%) và năm 2025 sẽ là năm thứ 11 liên tiếp lạm phát được kiểm soát ở mức dưới 4%.
Theo ông Vũ Vinh Phú, Chuyên gia kinh tế, nguyên Phó Giám đốc Sở Thương mại Hà Nội, năm 2025 điều kiện sản xuất kinh doanh và phân phối hàng hoá vẫn còn những khó khăn. Nguyên nhân do sự biến động của địa chính trị thế giới, cung cầu hàng hóa thiết yếu cho sản xuất, cung cấp các mặt hàng năng lượng luôn có những biến động mà chúng ta còn phải phụ thuộc lâu dài.
Trong khi đó sức mua ở trong nước chưa phục hồi, cộng với những yếu tố bất lợi do thiên tai thời tiết, biến đổi khí hậu gây ra, đi đôi với các chi phí sản xuất kinh doanh còn cao, hệ thống phân phối và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp còn hạn chế...
"Để kiểm soát lạm phát trong năm 2025, Chính phủ cần tiếp tục điều phối chặt chẽ giữa chính sách tiền tệ và tài khóa, vừa hỗ trợ tăng trưởng, vừa đảm bảo ổn định vĩ mô. Bên cạnh đó, kiểm soát chặt chẽ nguồn cung tiền, tránh tình trạng bơm tín dụng quá mức gây áp lực lên mặt bằng giá. Làm được như vậy, chắc chắn các nhiệm vụ chỉ tiêu đề ra trong năm 2025 như tăng trưởng GDP, lạm phát sẽ đạt được trong thời gian tới", ông Phú nhận định.