Với các nhà đầu tư chứng khoán, báo cáo tài chính qua các kỳ kinh doanh của doanh nghiệp là một trong những yếu tố quan trọng chi phối quyết định đầu tư của họ. Tuy nhiên, sự không trùng khớp, thậm chí lệch nhau lớn của kết quả kinh doanh do chính doanh nghiệp công bố và của công ty kiểm toán đã khiến nhiều nhà đầu tư "quay xe", thị trường chứng khoán trở nên bất an hơn.

Có thể kể đến một vài doanh nghiệp điển hình khi kết quả kinh doanh xoay chiều sau kiểm toán như Công ty cổ phần Tập đoàn Lộc Trời (mã chứng khoán: LTG), lợi nhuận sau thuế giảm hơn 94% từ 265 tỷ đồng xuống còn gần 17 tỷ đồng; Công ty cổ phần Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình (mã chứng khoán: HBC) ghi nhận khoản lỗ ròng tăng thêm hơn 330 tỷ đồng, từ hơn 780 tỷ đồng lên 1.111 tỷ đồng so với báo cáo tự lập; CTCP Tập đoàn Đầu tư địa ốc No Va (Novaland, mã chứng khoán: NVL) cũng giảm 199 tỷ đồng lợi nhuận sau kiểm toán...

CTCP Tập đoàn Kỹ nghệ Gỗ Trường Thành (mã chứng khoán TTF) cũng ghi nhận lỗ sau thuế cổ đông công ty mẹ 134 tỷ đồng, trong khi ở báo cáo tự lập có lãi 11 tỷ đồng.

Khá nhiều ngân hàng cũng bị bốc hơi lợi nhuận hàng trăm tỷ đồng như Ngân hàng Phương Đông (mã chứng khoán: OCB) mất hơn 870 tỉ đồng; VPBank là 146 tỉ đồng hay Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (mã chứng khoán: SHB) giảm hơn 145 tỉ đồng...

Cũng có không ít doanh nghiệp bị nghi ngờ khả năng hoạt động liên tục như HAG của Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai, hay đối mặt với diện bị cảnh báo như CRE của Công ty cổ phần Bất động sản Thế Kỷ (CenLand).

Do đâu?

Việc các kết quả kinh doanh được doanh nghiệp tính toán chênh lệch so với kiểm toán không phải chuyện hiếm xưa nay. Vấn đề chủ yếu thường nằm ở hoạt động trích lập/hoàn nhập dự phòng đối với các tài sản như nợ phải thu, tồn kho, khoản đầu tư tài chính...

Như tại Lộc Trời, công ty này đã tính thêm khoản lãi 315 tỷ đồng sau khi mua cổ phần từ một công ty khác, tuy nhiên phía kiểm toán đã không chấp nhận do chưa được phản ánh phù hợp trong báo cáo tự lập và chưa thực hiện phát sinh từ các giao dịch trong nội bộ tập đoàn.

Hay với HBC, một trong những nguyên nhân được đưa ra là do phải trích lập thêm dự phòng phải thu khó đòi trên báo cáo riêng nên chi phí quản lý tăng thêm hơn 287 tỷ đồng so với báo cáo tự lập.

Tại NVL, phát sinh chênh lệch lợi nhuận chủ yếu do khoản lỗ đến từ việc trích lập dự phòng giảm giá trị hàng tồn kho tại công ty liên kết theo yêu cầu từ đơn vị kiểm toán trên quan điểm thận trọng. 

Trong khi đó, CenLand cho biết, bối cảnh nền kinh tế khó khăn đã ảnh hưởng đến các chủ đầu tư. Tuy nhiên, theo Cenland, khó khăn chỉ là tạm thời, chủ đầu tư cũng cam kết sẽ nỗ lực hết sức để nộp dần các khoản nợ.

Dù muôn vàn lý do được đưa ra nhưng thực tế, cổ phiếu của các doanh nghiệp đều bị ảnh hưởng khá nặng.

Nhiều cổ phiếu lao dốc

Thời điểm doanh nghiệp công bố báo cáo tài chính tự lập đến lúc có báo cáo sau kiểm toán thường là vài tháng. Những thay đổi từ kết quả kinh doanh của doanh nghiệp đôi khi có thể khiến nhà đầu tư nghi ngờ về giá trị cổ phiếu mình tham gia, dẫn đến tình trạng thoát hàng, bán tháo.

Tính trung bình 5 phiên giao dịch gần đây, thị giá LTG mất gần 7%; CRE giảm gần 10%; HBC giảm gần 6%; TTF giảm gần 6%; OCB và SHB đều mất khoảng 3%... Chuyện mất mát với nhiều nhà đầu tư thật khó tránh khỏi. Và những cổ phiếu này sẽ cần thêm nhiều thời gian mới có thể quay trở lại,

Riêng NVL, khoản trích lập được cho sẽ hoàn nhập khi dự án tiếp tục triển khai nên gần như không ảnh hưởng đến cổ phiếu, nhất là khi công ty này cho biết đã xong nhiệm vụ tái cơ cấu nợ. 

Với thị trường chứng khoán, niềm tin của nhà đầu tư là quan trọng nhất. Một khi niềm tin mất đi, tâm lý đầu tư sẽ bị ảnh hưởng đáng kể nhất là khi những giải trình từ doanh nghiệp chưa thực sự thuyết phục họ. 

Thị trường chứng khoán kể từ đầu tháng 4 đến nay đã mất hơn 30 điểm, với lực bán khá mạnh. Kết phiên hôm nay, ngày 7/4, chỉ số VN-Index chỉ còn 1.250 điểm, cũng là phiên thứ 4 giảm điểm liên tiếp.