Bài 1: Một môi trường không còn thân thiện

YMTC là một công ty sản xuất chip máy tính Trung Quốc, vốn trước kia ít được biết đến. Công ty này được thành lập năm 2016 với vốn đầu tư 2.9 tỉ USD từ chính phủ Trung Quốc, một nỗ lực tìm cách giảm sự lệ thuộc của nước này vào các hãng sản xuất chip nước ngoài. Chip bộ nhớ NAND Flash, được sử dụng để lưu trữ dữ liệu trên các thiết bị di động, là chuyên ngành của YMTC. Trước kia, lượng sản phẩm chip bộ nhớ YMTC chỉ chiếm khoảng 5% trên thị trường, nhưng trong năm qua, con số đó đã tăng gấp đôi.

Chip bộ nhớ là một trong những bộ phận đắt tiền nhất trong iPhone, chiếm đến 25% chi phí sản xuất - theo Công ty Tài chính Susquehanna International Group. Chiến thuật của YMTC là cung ứng chip bộ nhớ cho Apple với giá thành thấp, chỉ để dành thị phần, và rồi gây áp lực lên các đối thủ phương Tây, buộc họ phải giảm giá để cạnh tranh - Walter Coon, nhà phân tích công nghệ bán dẫn thuộc Công ty Nghiên cứu thị trường Yole Group cho biết. 

“Sẽ rất nguy hiểm khi (Apple) dồn toàn bộ dây chuyền cung ứng trong một đất nước được xem là mối hiểm hoạ an ninh mạng lớn nhất đối với Mỹ.” - James Mulvenon, nhà ngôn ngữ học tiếng Trung và chuyên gia của Hãng An ninh SOS International, nói.

Tầm quan trọng của YMTC khiến hãng này trở thành đối tượng cho các nhà nghiên cứu an ninh quốc gia của Mỹ. Vào cuối năm 2020, một đội ngũ được dẫn đầu bởi James Mulvenon, một nhà ngôn ngữ học tiếng Trung và chuyên gia của Hãng An ninh SOS International đã tung ra một bản báo cáo 17 trang, phanh phui các mối quan hệ của YMTC, thông qua công ty mẹ Tsinghua Unigroup, đến với các tổ chức chuyên sản xuất sản phẩm cho quân đội Trung Quốc.

Vào tháng 2/2021, bản báo cáo này được ông Mulvenon tường trình trước các thành viên đảng Cộng hoà và đảng Dân chủ ở Capitol Hill. Ông chỉ ra các hiểm hoạ đến từ YMTC, chủ yếu là đến từ sự hỗ trợ của chính phủ Trung Quốc, giúp hãng này phá giá các đối thủ cạnh tranh.

Hơn thế nữa, “Sẽ rất nguy hiểm khi (Apple) dồn toàn bộ dây chuyền cung ứng trong một đất nước được xem là mối hiểm họa an ninh công nghệ lớn nhất đối với Mỹ” - Mulvenon nói.

Bản báo cáo còn nhắc đến việc YMTC cung cấp linh kiện cho Huawei, một công ty đã bị cấm vận hoàn toàn khỏi thị trường Mỹ, vì nghi ngại thiết bị của Huawei có thể đe doạ đến an ninh công nghệ nước này.

Khi Apple chuẩn bị tung ra mẫu iPhone mới nhất, các nhà phân tích Phố Wall của Hãng Credit Suisse tung tin hãng công nghệ này có thể sẽ sử dụng chip được cung cấp bởi YMTC. Tuy Apple và YMTC không chính thức bác bỏ hay công nhận tin này, nó cũng đã khiến các nhà làm luật Mỹ lo ngại. Một liên minh lưỡng đảng, trong đó có Thượng nghị sĩ Chuck Schumer - lãnh đạo đa số của đảng Dân chủ, Marco Rubio - chính trị gia của đảng Cộng hoà và thành viên Ủy ban Tình báo Thượng viện, cùng nhau gửi thư hối thúc chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden tiến hành điều tra kế hoạch của Apple.

Nhiều quan chức trong ngành sản xuất linh kiện bán dẫn cũng đã lên tiếng cảnh báo giới cầm quyền về việc Apple hỗ trợ YMTC tuyển dụng kỹ sư từ các hãng phương Tây.

Sau đó, Apple tìm cách trấn an rằng, chip bộ nhớ của YMTC sẽ chỉ hiện diện trong các sản phẩm iPhone được bán tại thị trường Trung Quốc. Nhưng điều đó đã không giải quyết được quan ngại của các nhà lãnh đạo Quốc hội Mỹ và tính cạnh tranh không công bằng của YMTC trên thị trường chip bộ nhớ.

Các nhà làm luật đã hối thúc Gina Raimondo, Thư ký Bộ Thương mại đưa YMTC vào danh sách các thực thể bị cấm vận, ngăn cản công ty này mua dụng cụ và linh kiện công nghệ từ Mỹ. Vào ngày 7/10, Bộ Thương mại Mỹ đã đưa ra một danh sách hạn chế YMTC và 30 hãng khác có liên quan đến quân đội Trung Quốc. Nhưng lệnh này cũng sẽ không cho phép YMTC trang bị các máy móc quan trọng cho một nhà máy mới ở Vũ Hán, loại bỏ khả năng hãng này có thể cung ứng cho Apple.