Thứ hai, 08/09/2025
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Vì sao 'sửa chữa' nền kinh tế Trung Quốc lại gặp khó?

Xuân Hạo
- 17:11, 25/08/2023

(DNTO) - Chính quyền Trung Quốc đang tìm mọi cách để cứu chữa nền kinh tế nhưng lại bị cản trở bởi chính đường lối của mình.

Ảnh: Bloomberg

Ảnh: Bloomberg

Sau khi Trung Quốc mở cửa hội nhập nền kinh tế thế giới vào 1978, quốc gia này đã trỗi dậy với sức tăng trưởng cao chưa từng thấy trong lịch sử. Đổi mới nông nghiệp, công nghiệp hóa và mức thu nhập vượt lên cao đã đẩy 800 triệu dân thoát khỏi cảnh đói nghèo. Sản lượng sản xuất của Trung Quốc chỉ đạt 1/10 so với Mỹ trong 1980, nhưng nay con số đó đã là 3/4.

Thực trạng đáng báo động

Thế nhưng, dù quay trở lại mạnh mẽ sau khi từ bỏ chính sách Zero-Covid vào cuối 2022, nền kinh tế Trung Quốc liên tục vấp phải nhiều trở ngại, khi chỉ tăng trưởng 3,2% trong quý 2 vừa qua, một thực trạng vô cùng đáng thất vọng nếu so sánh với đối thủ Mỹ, vốn đang tăng trưởng ở mức 6%. 

Ngành bất động sản Trung Quốc trông như đã đâm sầm vào một bức tường đá, với giá nhà tăng cao và các nhà phát triển bất động sản không thể tìm người mua. Các con số từ chỉ số tiêu dùng, đầu tư doanh nghiệp và xuất khẩu đều thua thiệt so với mong đợi.

Trong khi cả thế giới đang đối đầu với lạm phát tăng cao, thì Trung Quốc lại phải đối mặt với vấn đề trái ngược: Giá cả tiêu dùng thóai lui từ đầu năm đến tháng 7 vừa qua. Nhiều chuyên gia kinh tế cảnh báo Trung Quốc đang đi vào “cái bẫy” giảm phát tương tự như những gì Nhật Bản đã nếm trải trong những năm 1990.

Nhưng so sánh tương đương với Nhật Bản không đủ để miêu tả “căn bệnh” của Trung Quốc. Một nền kinh tế đi xuống sẽ ảnh hưởng nặng nề hơn đối với người dân Trung Quốc, vốn không giàu có như người dân Nhật Bản. Mức sống của người dân Nhật Bản đã ngang ngửa 60% mức sống của người dân Mỹ trong thời kỳ 1990, nhưng mức sống của người dân Trung Quốc ngày nay chỉ bằng 20%.

Hầu hết các vấn đề của nước này đến từ đường lối chính sách kinh tế của chính quyền Trung Quốc.

Quá khứ hoàng kim

Một thập kỷ trước, các nhà kỹ trị (technocrat), những bậc thầy giàu kiến thức và kinh nghiệm, đã lèo lái chính quyền Trung Quốc, đem đến cuộc cải cách kinh tế “thần kỳ”. Khi khủng hoảng kinh tế 2007-2009 diễn ra, duy nhất Trung Quốc đã đưa ra những ứng biến kịp thời và hiệu quả. Một số lời bình còn cho rằng Trung Quốc đã cứu cả nền kinh tế thế giới bằng nỗ lực của riêng họ. Đến những năm 2010, cứ mỗi khi nền kinh tế có vẻ lung lay, các nhà chức trách vượt qua sóng gió bằng cách giảm nhẹ tín dụng, xây dựng cơ sở hạ tầng hay kích thích ngành bất động sản.

Nhưng cứ mỗi lần Trung Quốc “vượt ải”, nợ công và tư lại tiếp tục chồng chất. Thêm vào đó, niềm tin vào ngành bất động sản chuyển dần sang nỗi lo sợ cho một cuộc “vỡ bong bóng” chực chờ.

Nay các nhà lập chính sách đang ở tình thế tiến thoái lưỡng nan. Họ không thể chồng thêm gánh nặng, cũng như không thể “thổi lửa” vào ngành bất động sản một lần nữa. Ngược lại, họ cũng không muốn sử dụng các biện pháp trợ cấp xã hội để kích thích kinh tế, bởi chính quyền Tập Cận Bình đã từ chối “chủ nghĩa phúc lợi”, và nhắm đến thâm hụt ngân sách chỉ 3% GDP.

Thế là các giải pháp từ chính quyền Trung Quốc đã rất kém hiệu quả. Thậm chí họ không dám cắt giảm lãi suất cho vay. Ngày 21/8 vừa qua, chính quyền nước này làm giới đầu tư thất vọng khi chỉ cắt 0,1% cho lãi suất vay mượn kỳ hạn 1 năm.

Đường lối sai lầm

Phản ứng yếu ớt này là nước đi mới nhất trong một loạt các sai lầm về hoạch định chính sách của chính quyền Trung Quốc. Trước đó, các chính sách đối ngoại của nước này đã đẩy họ vào thế đối đầu với Mỹ. Ở trong nước, họ không khuyến khích đúng mức cho thị trường nhà đất, vốn dựa dẫm vào các động thái của chính phủ.

Bắt đầu vào 2020, các nhà cầm quyền đã kìm hãm thị trường bằng cách “trừng trị” các công ty công nghệ tiêu dùng lớn được xem là “hỗn ngược” và độc quyền. Chính quyền Trung Quốc kìm hãm dịch Covid-19 bằng chính sách khắt khe nhưng thất bại trong tiêm chủng để đối phó với biến thể Omicron.

Tại sao chính quyền Trung Quốc liên tiếp mắc lỗi như thế? Một lý do là vì cải thiện ngắn hạn không còn là trọng tâm của Trung Quốc. Chính quyền Tập Cận Bình tin rằng, Trung Quốc cần phải chuẩn bị cho một cuộc chiến kinh tế và thậm chí là một cuộc chiến quân sự với Mỹ. Để làm được điều đó, chính quyền Trung Quốc chủ trương theo đuổi sự vĩ đại của đất nước, an ninh quân sự và tính bền bỉ. Họ sẵn sàng hy sinh lợi ích ngắn hạn để tìm kiếm tăng trưởng “chất lượng cao”.

Nhưng dù có theo những tiêu chí đó, những quyết định kinh tế vừa qua cũng đã thất bại. Sự sụp đổ của chính sách Zero-Covid làm lu mờ hình ảnh Trung Quốc. Các cuộc “tấn công” vào các hãng công nghệ đã làm các chủ doanh nghiệp e sợ. Nếu Trung Quốc rơi vào tình cảnh giảm phát lâu dài, số nợ khổng lồ của họ sẽ còn tiếp tục đè nặng hơn lên nền kinh tế. 

Những thất bại chồng chất này trùng khớp với thời điểm cải cách tổ chức chính phủ của Trung Quốc, khiến họ tập trung hơn và thay thế thế hệ kỹ trị bằng những thành viên trung thành với đường lối của Chủ tịch Tập Cận Bình.

Chính vì tính chất đường lối chính trị được hệ thống chính quyền thấm nhuần, nên sẽ vô cùng khó để Trung Quốc có thể xóa bỏ được các vấn đề hiện tại. Thậm chí tình hình sẽ còn trở nên tồi tệ hơn.

Trong khi các nhà cầm quyền Trung Quốc chậm chạp đối phó với các vấn đề kinh tế, thì dân số quốc gia này đang già đi nhanh chóng, áp lực cạnh tranh từ Mỹ ngày càng tăng. Ví dụ của Trung Quốc cho thấy thể chế quyền lực kiểm soát kinh tế tập trung làm tốt cho việc mô phỏng nhưng thất bại trong sáng tạo.

Tin khác

Thời sự - Chính trị
Sau báo cáo dữ liệu việc làm gây thất vọng vào tháng 8, Tổng thống Trump đã sa thải quan chức phụ trách thống kê dữ liệu. Tuy nhiên, dữ liệu tháng 9 lại tiếp tục cho thấy một kết quả đáng thất vọng không kém.
1 ngày
Thời sự - Chính trị
Ngày 2/9/2025, Hà Nội rực rỡ sắc cờ hoa trong không khí thiêng liêng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh. Hàng vạn bước chân diễu binh hùng dũng, triệu ánh mắt tự hào và những nụ cười rạng rỡ lan tỏa khắp thủ đô như viết tiếp câu chuyện hào hùng của dân tộc. Hòa chung nhịp đập tự hào ấy, Vinamilk hiện diện như một phần thân quen của mọi gia đình Việt, tiếp thêm năng lượng và tinh thần cho ngày hội lớn của non sông.
4 ngày
Tiếng nói doanh nhân
Khát vọng đưa Việt Nam hóa rồng vào năm 2045 không phải là một con đường trải hoa hồng. Nó đòi hỏi một thế hệ doanh nhân trẻ không chỉ có hoài bão, mà còn phải đủ bản lĩnh để gánh vác những sức ép thời đại, và ngược lại, họ cần một bệ đỡ đủ vững từ chính quốc gia.
6 ngày
Thời sự - Chính trị
Bất chấp phán quyết mang tính bước ngoặt từ Tòa Phúc thẩm Liên bang cho rằng phần lớn chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump là bất hợp pháp, chính quyền của ông vẫn đang tiếp tục các cuộc đàm phán thương mại với các đối tác quốc tế. Động thái này đẩy cuộc chiến pháp lý về quyền lực thương mại của tổng thống lên một tầm cao mới, tạo ra một làn sóng bất ổn lan rộng khắp các thị trường toàn cầu.
6 ngày
Thời sự - Chính trị
Một quy định thương mại tồn tại gần một thế kỷ vừa bị xóa bỏ, và ngay lập tức gây ra cơn địa chấn trên toàn chuỗi cung ứng toàn cầu.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Quyết định của Tổng thống Donald Trump về việc áp đặt mức thuế quan 50% lên hàng hóa Ấn Độ, với lý do New Delhi tiếp tục mua dầu của Nga, đã chính thức có hiệu lực, tạo ra một cú sốc lớn cho nền kinh tế lớn thứ năm thế giới và làm gia tăng căng thẳng trong quan hệ thương mại song phương Mỹ - Ấn.
1 tuần
Đồng hành cùng doanh nghiệp
Hội thảo khoa học với chủ đề “Thể chế kiến tạo – Khơi thông dòng chảy phát triển” được xem là phiên chuyên đề pháp lý trong khuôn khổ Vòng đối thoại địa phương thuộc Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 (VPSF 2025). Các vấn đề chính sách, pháp lý được các chuyên gia đặt ra với những góc nhìn thực tế, nhằm tạo cầu nối chính sách để cộng đồng doanh nhân an tâm kinh doanh và cống hiến.
1 tuần
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Làm sao để doanh nghiệp có thể tận dụng hiệu quả những nguồn lực sẵn có để thực hiện chuyển đổi số, tháo gỡ được các khó khăn hiện tại, những chiến lược và định hướng nào cần thiết cho giai đoạn mới, là một trong những chủ đề được các doanh nghiệp tham gia thảo luận và hiến kế tại Vòng đối thoại địa phương Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025, cụm Đông Nam bộ.
2 tuần
Thời sự - Chính trị
Washington và Brussels vừa công bố các chi tiết cuối cùng trong thỏa thuận thương mại khung, chính thức áp mức thuế trần 15% lên hầu hết hàng hóa từ Liên minh châu Âu (EU) vào Mỹ, bao gồm các lĩnh vực trọng yếu như ôtô, chất bán dẫn và gỗ.
2 tuần
Thời sự - Chính trị
Quyết định mới nhất của Washington về việc áp thuế bổ sung lên hơn 400 mặt hàng chứa nhôm và thép không chỉ là một động thái bảo hộ đơn thuần, mà là đòn tấn công tinh vi nhằm bịt các lỗ hổng gian lận thương mại, tạo ra thách thức trực tiếp cho các quốc gia đóng vai trò trung chuyển trong chuỗi cung ứng toàn cầu, trong đó có Việt Nam.
2 tuần
Tài chính - Thị Trường
Nvidia và các nhà cung cấp sản phẩm phần cứng AI dẫn đầu đợt tăng giá cổ phiếu khi lo ngại về thuế quan giảm bớt.
2 tuần
Thời sự - Chính trị
Sáng nay (19/8), 250 công trình, dự án trọng điểm tại 79 điểm cầu trên khắp các tỉnh, thành cả nước đã đồng loạt làm lễ khởi công, khánh thành nhằm chào mừng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
2 tuần
Thời sự - Chính trị
Sáng ngày 18/8/2025, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có buổi gặp mặt thân mật với các đồng chí lão thành cách mạng và nguyên lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước. Buổi gặp mặt được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh 2/9 (2/9/1945 - 2/9/2025).
2 tuần
Bất động sản
Tập đoàn bất động sản Trung Quốc Evergrande sẽ chính thức bị hủy niêm yết khỏi Sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông vào ngày 25/8 tới. Đây không chỉ là dấu chấm hết cho 16 năm huy hoàng trên thị trường mà còn là đỉnh điểm của vụ sụp đổ doanh nghiệp lớn nhất trong lịch sử Trung Quốc, phơi bày những con số khổng lồ và tác động sâu rộng đến nền kinh tế.
3 tuần
Thời sự - Chính trị
Sau 5 tháng triển khai Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị, bước đầu đã có những kết quả tích cực: Tư duy đã có sự đổi mới, hành động đã quyết liệt hơn.
3 tuần
Xem thêm