Thứ ba, 26/09/2023

TP HÀ NỘI _°C /_% weather

Doanh Nhân Trẻ
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Những giá trị và bài học của Cách mạng Tháng Mười

GS.TS Vũ Văn Hiền
- 09:30, 03/11/2022

(DNTO) - Kỷ niệm 105 năm kể từ thắng lợi của Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười vĩ đại là dịp chúng ta thấu hiểu sâu sắc hơn những giá trị to lớn và bài học từ cuộc cách mạng này.

Cách mạng Tháng Mười là niềm vinh quang của những người vô sản cùng với hàng trăm triệu người lao động thành thị và nông thôn nước Nga. Họ đã lật đổ sự thống trị của giai cấp tư sản và phong kiến, giành chính quyền làm chủ cuộc sống của mình. Đó là sự đột phá quan trọng vào một mắt xích là khâu yếu nhất trong dây truyền của chủ nghĩa đế quốc, đưa tới sự ra đời của một Nhà nước kiểu mới, một chế độ xã hội kiểu mới mà trước đó chưa hề có trong lịch sử xã hội loài người - chế độ Xã hội chủ nghĩa.

Lãnh tụ V.I.Lê-nin đã lãnh đạo thành công Cách mạng Tháng Mười Nga. Ảnh minh họa

Lãnh tụ V.I.Lê-nin đã lãnh đạo thành công Cách mạng Tháng Mười Nga. Ảnh minh họa

Vào "đêm trước cuộc cách mạng Tháng Mười", chế độ Nga hoàng là dinh lũy kiên cố của các thế lực phản động Nga và của cả giai cấp tư sản ở châu Âu. Nga hoàng không những đại diện cho giai cấp địa chủ, cho các tầng lớp quý tộc, mà còn đại diện cho giai cấp tư sản. Chính vì thế, giai cấp tư sản vẫn muốn duy trì nền quân chủ chuyên chế, giữ ngai vàng cho Mikhaiin. Nga hoàng có trong tay một đội quân khổng lồ mấy triệu binh lính. Ở nước Nga khi ấy còn tồn tại nhiều thế lực phản cách mạng trợ giúp Nga hoàng và giai cấp tư sản như: Trăm đen, phái "xã hội chủ nghĩa cách mạng"… Tất cả đều dựa vào quyền lực chính trị và bạo lực phản cách mạng của Nga hoàng. Đó cũng là "cái cột trụ trống trời" của chế độ phong kiến quan liệu tư sản hóa ở Nga. Trong khi đó, giai cấp vô sản và các dân tộc ở Nga không có gì ngoài "hai bàn tay trắng".

Xét tương quan chung trong nước và trên phạm vi quốc tế vào thời điểm đó là không có lợi cho các lực lượng cách mạng Nga. Các thế lực phản động, ưu thế về lực lượng đã thẳng tay đàn áp phong trào cách mạng. Bọn tướng, tá bạch vệ chủ trương mở rộng án tử hình không chỉ đối với binh lình ngoài mặt trận mà trong toàn nước Nga. Chúng nhân nhượng các đế quốc, đưa lực lượng quân đội từ tiền tuyến trở về các thành phố lớn để sẵn sàng nổ súng vào các cuộc biểu tình. Chúng âm mưu mở cửa thành Pêtơrôgrát cho quân Đức tràn vào đàn áp công nhân. Chúng vu cáo Lênin và các Đảng viên Bôn sê vích là "phản quốc". Nhưng những hoạt động của các thế lực phản động ở Nga không ngăn chặn được sự bùng nổ của cách mạng. Chúng không thể giữ vững chế độ phản dộng hà khắc chứa đựng những mâu thuẫn gay gắt chồng chéo, khủng hoảng và thối nát. Việc Nga hoàng dùng bạo lực để đàn áp nhân dân chứng tỏ sự suy yếu của nó, và đây chính là hành động tự sát.

Mặc dù giai cấp vô sản và các dân tộc Nga như Mác nói, họ không hề có quyền hành pháp nào cả, nhưng trong xu thế phát triển của thời đại, họ đã dùng sức mạnh của sự đoàn kết cộng đồng với tinh thần dũng cảm vô song để lật đổ các cột trụ của xã hội tư sản. Nga hoàng và giai cấp tư sản, địa chủ đã không thể chống lại sự nổi dậy của hàng triệu công nhân và binh lính ở pêtơrograt và Mátcơva, của nông dân nghèo ở các tỉnh nước Nga. Nga hoàng và chính phủ tư sản lâm thời hoàn toàn thất bại. Bằng thực tiễn của mình, Cách mạng Tháng Mười đã làm sáng tỏ chân lý của thời đại. Những thế lực phản động không thể ngăn chặn được phong trào của giai cấp công nhân và các dân tộc bị áp bức.

Mặc dù chủ nghĩa tư bản hiện đại đang cố gắng làm dịu bớt những vấn đề nảy sinh trong lòng nó, nhưng không thể xóa bỏ được mâu thuẫn gay gắt giữa chế độ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất với lực lượng sản xuất ngày càng được xã hội hóa. Chừng nào còn tồn tại mâu thuẫn đó, tất yếu sẽ xuất hiện những cuộc bùng nổ xã hội mang tính cách mạng. Do đó, những kẻ cho rằng Cách mạng Tháng Mười đã thuộc về dĩ vãng là hoàn toàn sai lầm. Họ không thể đảo ngược, cũng như không thể xóa bỏ quy luật phép của lịch sử.

Với sức sống bất diệt, Cách mạng Tháng Mười đã khai sinh hệ thống xã hội chủ nghĩa từng tồn tại trong nhiều năm, đã đưa đất nước Xô Viết tiến lên với những giai cấp phát triển thần kỳ mà chính chủ nghĩa tư bản đã phải run sợ và thừa nhận. Sự phát triển hợp quy luật lịch sử của Cách mạng Tháng Mười đã tạo điều kiện cho Liên Xô đánh bại chủ nghĩa phát xít, kẻ thù hung bạo nhất của nhân loại trong thế kỷ XX.

Cách mạng Tháng Mười vẫn đang và mãi còn cổ vũ nhân loại tiến lên chủ nghĩa xã hội. Ảnh minh họa

Cách mạng Tháng Mười vẫn đang và mãi còn cổ vũ nhân loại tiến lên chủ nghĩa xã hội. Ảnh minh họa

Bài học lớn mang tính thời đại rút ra thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười và từ sự đổ vỡ của chủ nghĩa xã hội hiện thực ở một số nước chính là: Phải không ngừng sáng tạo.

Sáng tạo là đặc trưng quan trọng, là yêu cầu bức thiết đối với mọi cuộc cách mạng trong thời đại. Cách mạng Tháng Mười là một điển hình trong lĩnh vực này.

Trước đây Mác đã dự kiến về khả năng thành công của cuộc cách mạng vô sản. Người cho rằng: Cách mạng vô sản muốn thắng lợi phải nổ ra đồng loạt ở các nước tư bản, hoặc ít nhất cũng phải nổ ra ở một số nước tư bản tiên tiến như ở Anh, Pháp, Đức…

Kết luận trên của Mác rút ra từ thực tiễn, vào lúc chủ nghĩa tư bản đã trở thành một hệ thống chính trị quốc tế. Một cuộc tiến công của giai cấp vô sản vào bất cứ một mắt xích nào trong hệ thống đó cũng có ý nghĩa là đánh vào toàn bộ hệ thống đế quốc. Vì vậy, chủ nghĩa tư bản phải tạm dẹp các mâu thuẫn nội bộ để đàn áp các cuộc trỗi dậy của giai cấp vô sản. Do đó, cách mạng vô sản giành thắng lợi không thể nổ ra ở một nước mà phải nổ ra đồng loạt ở nhiều nước tư bản.

Kết luận đó của Mác đã được không ít người đương thời tiếp nhận như một công thức cứng nhắc, một định đề bất di bất dịch, mặc dù ngay cả khi hoàn cảnh lịch sử đã thay đổi. Vì thế, họ đưa ra khẩu hiệu "Liên bang châu Âu" . Theo họ, liên bang đó là kết quả thắng lợi của các cuộc cách mạng vô sản nổ ra đồng loạt trong nhiều nước. Họ không nhận thấy từ cuối thế kỷ XIX sang đầu thế kỷ XX, chủ nghĩa tư bản đã chuyển sang  chủ nghĩa đế quốc, và quy luật phát triển không đều đã làm hệ thống đế quốc rạn nứt, phân tán, tạo điều kiện thắng lợi cho cách mạng vô sản ở từng nước riêng biệt.

Ở Nga, những nhà "cách mạng đầu lưỡi" lúc đó cũng có cùng giọng điệu. Họ còn phủ nhận việc coi Nga hoàng là kẻ thù của các dân tộc và giai cấp vô sản toàn châu Âu. Mặt khác, họ không thể thấy hết sức mạnh to lớn của giai cấp vô sản liên minh các dân tộc Nga cũng như mối quan hệ tương tác của giai cấp vô sản và các dân tộc bị áp bức ở Nga.

Họ chờ đợi một cuộc cách mạng thuần túy và đương nhiên là họ không bao giờ thấy nó cả. Lênin đã cho rằng: Họ là người cách mạng nói suông, không hiểu một cuộc cách mạng thật sự.

Đảng Bôn sê vích Nga - đứng đầu là Lênin, cho rằng: Cần thấu triệt cái chân lý không thể chối cãi được là người mác xít phải chú ý đến cuộc sống sinh động đến những sự thật chính xác của hiện thực, chứ không phải bám lấy cái chân lý ngày hôm qua. Trên tinh thần đó, Lênin và Đảng bôn sê vích Nga vận dụng sáng tạo các luận điểm cảu Mác vào hoàn cảnh lịch sử cụ thể của nước Nga đầu thế kỷ XX.

Lênin chỉ ra, mặc dù các thế lực phản động có xu hướng câu kết với nhau, nhưng do sự phát triển không đều của chủ nghĩa đế quốc, mỗi tên lại có quyền lợi riêng. Vì quyền lợi riêng, trong nhiều trường hợp, chúng không điều hòa nổi mâu thuẫn nội bộ của hệ thống đế quốc. Người còn nhận thấy trong việc câu kết của chúng có tính chất lỏng lẻo, bấp bênh. Chúng sẵn sàng biến "bạn đồng minh trở thành chó sói". Chính vì thế, cách mạng có thể nổ ra thắng lợi ở một nước riêng rẽ. Sự thống trị của Nga hoàng đã làm nảy sinh trong lòng xã hội mắt xích yếu kém trong hệ thống dây truyền của chủ nghĩa đế quốc. Do đó, cách mạng có thể giành được thắng lợi. Thực tiễn đã khảo nghiệm sự phân tích đúng đắn của Lênin và Đảng Bôn sê vích Nga.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười và Nhà nước Xô Viết trong quá trình xây dựng và bảo vệ chủ nghĩa xã hội đã là minh chứng và là bài học hùng hồn về đường lối cách mạng sáng tạo. Bài học sáng tạo đó có ý nghĩa soi sáng cho việc phân tích những vấn đề nảy sinh hôm qua và cung cấp phương pháp luận cho hôm nay trên một số khía cạnh.

Thứ nhất, ở Đông Âu và Liên Xô (trước đây), chủ nghĩa xã hội hiện thực không phải là kết quả của việc phủ định chủ nghĩa tư bản. Tiền đề vật chất để xây dựng chủ nghĩa xã hội ở các nước này chưa thật đầy đủ . Bởi vậy, để xây dựng thành công một phương thức sản xuất cao hơn chủ nghĩa tư bản, thì tất yếu phải là một công việc đầy khó khăn, đòi hỏi tính tự giác cao và không ngừng sáng tạo một cách có nguyên tắc. Nhưng chủ nghĩa xã hội hiện thực ở những nước này có lúc đã không thật sáng tạo, hoặc vô nguyên tắc, thậm chí, ở giai đoạn cuối cùng của nó, những nguyên tắc của chủ nghĩa Mác- Lênin lại bị phá vỡ. Thiếu sáng  tạo, hoặc nhân danh sách sáng tạo mà từ bỏ nguyên tắc, đều là nhiều nguyên nhân làm đổ vỡ chủ nghĩa xã hội hiện thực.

Thứ hai, cả trong lý luận và thực tiễn đều cho thấy, chủ nghĩa xã hội là có thực, có thể xây dựng được, bảo vệ được và phát triển được. Sự đổ vỡ của chủ nghĩa xã hội hiện thực không phải tự nó. Nếu biết tìm ra những phương pháp, cách thức, bước đi hợp lý, nhất định có thể khắc phục được những yếu kém của chủ nghĩa xã hội, đưa nó phát triển đi lên.

Thứ ba, trong khi bảo vệ, củng cố, phát triển chủ nghĩa xã hội hiện nay, cần nhận thức rõ thấy mấy khía cạnh. Một là, chủ nghĩa xã hội đang cùng tồn tại với chủ nghĩa tư bản, và hiện thời có phần kém lợi thế so với chủ nghĩa tư bản. Vì thế, phải nhận biết những thách thức và những chống phá của chủ nghĩa tư bản để có đối sách hợp lý, kịp thời.

Hai là, khung cảnh của thế giới hiện đại là những quan hệ chằng chịt. Nhiều hình thái kinh tế xã hội khác nhau, nhiều cách thức phát triển xã hội khác nhau đang cùng tồn tại. Quan hệ quốc tế ngày càng đa dạng, nhiều chiều, phức tạp. Giữa các nước và các chế độ xã hội có sự đấu tranh với nhau, có sự tác động phụ thuộc lẫn nhau, có cả chuyển hóa lẫn nhau. Vậy nên, thực hiện quá trình đa dạng hóa và da dạng phương hóa quan hệ quốc tế là phải biết giữ mình, không để méo mó đi hoặc bị hòa tan.

Ba là, công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở các nước khác nhau có thể được tiến hành bằng những con đường khác nhau, thể hiện dưới những hình thức khác nhau, tùy thuộc vào đặc điểm riêng của mỗi nước và mỗi dân tộc.

Tin khác

Thời sự - Chính trị
Thời gian qua, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân rất phấn chấn, tự hào, hởi lòng, hởi dạ với sự khẳng định trịnh trọng trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng: “Đất nước ta chưa bao giờ được cơ đồ, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.
3 tuần
Sự kiện - Bình Luận
Thành công hay thất bại trong cuộc đấu tranh chống tham nhũng có ý nghĩa quan trọng đối với thành công hay thất bại trong công cuộc đổi mới xây dựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Cho nên, đấu tranh đẩy lùi nguy cơ tham nhũng và tiêu cực là vấn đề hết sức quan trọng mà báo chí được giao trọng trách lớn.
3 tháng
Sự kiện - Bình Luận
Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay. Những yếu tố quan trọng có tính quyết định cho sự thành công đó chính là thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử của sự nghiệp đổi mới và của đường lối đối ngoại, mở cửa hội nhập quốc tế.
4 tháng
Sự kiện - Bình Luận
Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay. Những yếu tố quan trọng có tính quyết định cho sự thành công đó chính là thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử của sự nghiệp đổi mới và của đường lối đối ngoại, mở cửa hội nhập quốc tế.
4 tháng
Sự kiện - Bình Luận
Có những sự kiện lịch sử diễn ra như một tất yếu, như có sự sắp đặt của tạo hóa, càng thêm thời gian càng thấy rõ hơn và nhận thức sâu sắc hơn về ý nghĩa trọng đại và giá trị vững bền của sự kiện đó. Chiến thắng 30 tháng Tư năm 1975 là sự kiện chính trị đặc biệt như thế.
4 tháng
Sự kiện - Bình Luận
Trong 37 năm đổi mới vừa qua, cùng với việc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế đã được triển khai chủ động, tích cực, toàn diện, đồng bộ và đạt được những kết quả quan trọng trên nhiều mặt. Được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, hội nhập kinh tế quốc tế được đẩy mạnh toàn diện.
5 tháng
Thời sự - Chính trị
Trước tình hình mới, để giữ vững độc lập, tự chủ trong khi thúc đẩy, tạo điều kiện thuận lợi để hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hơn, vấn đề quan trọng hàng đầu là phải bảo vệ vững chắc lợi ích quốc gia, dân tộc, bảo vệ Đảng, bảo vệ Nhà nước và nhân dân, giữ vững ổn định chính trị, xã hội, tạo môi trường hòa bình và điều kiện thuận lợi để phát triển đất nước.
5 tháng
Sự kiện - Bình Luận
Mãi mãi giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta tiếp tục giành thắng lợi to lớn hơn nữa trong sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, đưa đất nước ta thành nước phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
5 tháng
Thời sự - Chính trị
Mãi mãi giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta tiếp tục giành thắng lợi to lớn hơn nữa trong sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, đưa đất nước ta thành nước phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
5 tháng
Thời sự - Chính trị
Trong cuốn sách “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh”, GS.TS, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ dẫn sâu sắc:
6 tháng
Sự kiện - Bình Luận
So với lịch sử dựng nước, giữ nước hàng nghìn năm của dân tộc, 93 năm qua chỉ là một giai đoạn ngắn, nhưng đó là những năm tháng hào hùng, đẹp đẽ nhất, đưa dân ta từ bóng tối ra ánh sáng, từ kiếp nô lệ thành người tự do, từ đói nghèo lạc hậu đến cuộc sống ngày càng hạnh phúc, ấm no.
7 tháng
Sự kiện - Bình Luận
Với ý chí quật cường, dũng cảm, trong 12 ngày đêm, quân và dân miền Bắc đã đánh bại bọn “giặc trời”, bắn rơi 81 máy bay các loại, trong đó có 34 máy bay B-52. Đây được coi là một kỳ tích vô cùng hiển hách, là bản hùng ca có ý nghĩa to lớn đối với lịch sử dân tộc Việt Nam.
9 tháng
Sự kiện - Bình Luận
Trong suốt hành trình lịch sử 92 năm qua, Đảng ta luôn kết hợp một cách nhuần nhuyễn những nhiệm vụ đối nội, phát triển đất nước với phục vụ đối ngoại. Những thành công trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là môi trường thuận lợi và là điều kiện, tiền đề vững chắc cho công tác đối ngoại.
9 tháng
Sự kiện - Bình Luận
“Tôn sư, trọng đạo” là một trong những truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam. Người Việt Nam từ già đến trẻ đều gọi các giáo viên là “Thầy”. “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”, một chữ cũng là Thầy và nửa chữ cũng là Thầy.
10 tháng
Sự kiện - Bình Luận
Kỷ niệm 105 năm kể từ thắng lợi của Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười vĩ đại là dịp chúng ta thấu hiểu sâu sắc hơn những giá trị to lớn và bài học từ cuộc cách mạng này.
10 tháng
Doanh Nhân Trẻ
Doanh Nhân Trẻ
Doanh Nhân Trẻ
Doanh Nhân Trẻ
Doanh Nhân Trẻ