Thứ sáu, 29/03/2024

TP HÀ NỘI _°C /_% weather

Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Doanh nghiệp FDI ồ ạt vào Việt Nam nhưng lại ‘ki bo’ khi chuyển giao công nghệ

Huyền Trang
- 15:39, 03/06/2023

(DNTO) - Mục tiêu tận dụng làn sóng doanh nghiệp FDI vào Việt Nam để nhận chuyển giao công nghệ chưa thành công. Việt Nam cần tự mình xây dựng nhiều hơn những “sếu đầu đàn” từ khu vực kinh tế tư nhân để phát triển kinh tế.

Trong 35 năm qua, các doanh nghiệp FDI đóng góp không nhỏ vào tăng trưởng kinh tế Việt Nam, tuy nhiên kết quả nộp ngân sách, chuyển giao công nghệ chưa tương xứng với tiềm năng. Ảnh: T.L.

Trong 35 năm qua, các doanh nghiệp FDI đóng góp không nhỏ vào tăng trưởng kinh tế Việt Nam, tuy nhiên kết quả nộp ngân sách, chuyển giao công nghệ chưa tương xứng với tiềm năng. Ảnh: T.L.

FDI rầm rộ nhưng công nghệ chuyển giao èo uột

Sau hơn 35 năm (1986 – 2022), Việt Nam đã thu hút được khoảng 438,7 tỷ USD vốn đầu tư nước ngoài (FDI), trong đó 274 tỷ USD đã được giải ngân.

Tính riêng 4 tháng đầu năm 2023, Việt Nam đã thu hút gần 8,88 tỷ USD vốn FDI, bằng 82,1% so cùng kỳ; trong đó, vốn thực hiện khoảng 5,85 tỷ USD, giảm 1,2% so cùng kỳ năm ngoái (theo Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư).

Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ Tài Chính năm 2021, số doanh nghiệp FDI báo lỗ là 14.293, chiếm 55% tổng số doanh nghiệp FDI của cả nước, với giá trị lỗ 168.334 tỷ đồng, tăng 11% so với năm 2020.

Bên cạnh kết quả đạt được, hoạt động của các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam còn chưa tương xứng với tổng mức đầu tư, đặc biệt là trong lĩnh vực chuyển giao công nghệ. 

TS. Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho biết, những năm đầu thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thực lực và nội lực của doanh nghiệp Việt Nam còn yếu vì đa phần các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ.

Trong khi đó, hệ thống doanh nghiệp nhà nước có quy mô lớn hơn nhưng hoạt động trì trệ, kém hiệu quả. Lúc này, chính sách thu hút FDI được tung ra với mục đích kéo doanh nghiệp FDI để làm đầu kéo, chuyển giao công nghệ và kỹ thuật.

Tuy nhiên, theo TS. Nam, mục tiêu nhận chuyển giao công nghệ từ khối FDI trong nhiều năm qua chưa thành công. Bởi các doanh nghiệp FDI luôn có nguyên tắc quản lý và chuyển giao công nghệ.

“F1 (công nghệ nguồn) họ giữ tại quốc gia của họ, ta chỉ nhận được F2. Mà định hướng của ta là phải tăng tốc, tranh thủ thế của nước phát triển đi sau. Muốn làm được điều đó phải có công nghệ tốt và tài chính, nhưng các doanh nghiệp FDI không bao giờ chuyển giao cho ta F1. Vì thế nên phải có Nghị quyết Kinh tế Tư nhân để phát huy nội lực cũng như trong Nghị quyết của Đảng xác định từng bước tự chủ nền kinh tế. Chúng ta muốn giải quyết được thì phải tự lực bằng chính sách của ta”, TS Nam nhấn mạnh.

Cũng cho rằng mục tiêu chuyển giao công nghệ, mục tiêu phát triển từ khối FDI rất thấp so với kỳ vọng đặt ra, ông Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện nghiên cứu Chiến lược Chính sách Công thương, cho biết trong quá trình nghiên cứu quá trình phát triển của nhiều nước, dù trải qua bất kì thời kỳ nào, bao giờ cũng phải dựa vào khu vực kinh tế tư nhân để hình thành “sếu đầu đàn”.

Việc dựa vào “sếu đầu đàn” FDI không khả thi. Bởi thực tế, con số xuất nhập khẩu năm 2022 đạt kỷ lục hơn 732 tỷ USD, nhưng khối FDI chiếm hơn 73% (theo Bộ Công thương). Giá trị gia tăng, tham gia vào chuỗi cung ứng xuất khẩu của doanh nghiệp nội địa còn thấp. Các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài trong cam kết và hoạt động đầu tư tại Việt Nam có hỗ trợ nhưng tỷ lệ rất thấp.

“Cần xây dựng các quy định ràng buộc đối với các doanh nghiệp FDI hơn nữa trong việc chuyển giao công nghệ cũng như thực hiện các cam kết công nghệ. Trong các dự án đầu tư, cam kết chỉ ra rõ ràng nhưng không có ràng buộc gì cả. Cho đến thời điểm này đánh giá tỉ lệ chuyển giao công nghệ vô cùng thấp chứ không phải rất thấp”, ông Hội khuyến nghị.

Việt Nam ‘khát’ những ‘sếu đầu đàn’

Những doanh nghiệp nội có được công nghệ nguồn là cơ hội để kinh tế Việt Nam phát triển bền vững. Ảnh: T.L.

Những doanh nghiệp nội có được công nghệ nguồn là cơ hội để kinh tế Việt Nam phát triển bền vững. Ảnh: T.L.

Chia sẻ về lý do các quốc gia cần những doanh nghiệp đi đầu, TS Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế, lấy ví dụ về mô hình tăng trưởng thành công của các nước công nghiệp mới (NICs) – các nước chuyển đổi thành công từ phát triển trung bình sang phát triển cao. Đó là cơ cấu kinh tế 2 tầng, cả về kinh tế, cả về công nghiệp.

Tầng trên trụ cột là những doanh nghiệp, tập đoàn lớn nắm công nghệ cao, công nghệ nguồn với những chuỗi cung ứng xuyên quốc gia. Những công nghệ không còn là lợi thế sẽ được chuyển giao cho các doanh nghiệp khác, các nước khác lân cận và lan tỏa ra.

Tầng dưới là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, linh hoạt chuyển đổi, thích ứng nhanh để kết nối. Điều này tạo ra hệ thống chuỗi vừa là trục dọc, vừa là trục ngang, vừa trong nước vừa quốc tế dựa trên những cánh chim đầu đàn. Những doanh nghiệp lớn phải thử nghiệm và đi trước một bước, nắm bắt những mô hình mới.

Tuy nhiên, theo ông Phong, ở Việt Nam chưa có “sếu đầu đàn” vì chưa có doanh nghiệp nắm giữ công nghệ nguồn và thực lực tài chính đủ mạnh. Nếu thiếu 2 yếu tố này thì không gọi là thủ lĩnh.

Vị chuyên gia phân tích, quá trình hội nhập trải qua nhiều giai đoạn. Giai đoạn 1, là đại lý bán hàng cho doanh nghiệp lớn. Giai đoạn 2 là tham gia vào chuỗi sản xuất từ những công đoạn đơn giản, sau đó mua công nghệ của doanh nghiệp mẹ và tự sản xuất. Giai đoạn 3 là tự nghiên cứu và xây dựng thương hiệu sản phẩm.

Đa phần doanh nghiệp Việt Nam mới ở giai đoạn 2, tức chuyển từ đại lý bán buôn bán lẻ sang sản xuất ở những công đoạn đơn giản. Chúng ta chưa mua lại được nhiều công nghệ vì nó rất đắt và để sở hữu không phải dễ. Đây là khó khăn cho doanh nghiệp Việt với 98% là doanh nghiệp vừa và nhỏ, các doanh nghiệp lớn cũng rất nhỏ so với thế giới.

“Ví dụ Samsung, thời gian đầu vào Việt Nam với danh nghĩa là sếu đầu đàn ngoại. Họ kêu gọi doanh nghiệp hỗ trợ của Việt Nam sản xuất cung ứng cho họ. Thời gian đầu chỉ có vài doanh nghiệp đáp ứng được, nhưng giờ gần 300 doanh nghiệp tham gia trong chuỗi cung ứng của họ. Chuỗi sản xuất máy bay Boing đã có doanh nghiệp Việt tham gia sản xuất. Chúng ta tự tin rằng hàng nghìn linh kiện Việt Nam có thể tham gia vào chuỗi sản xuất của thế giới, nếu chúng ta có sự tham gia tốt và được tổ chức tốt”, ông Phong nói.

Tin khác

Doanh nhân - Doanh nghiệp
Ngày 28/3, tại Khánh Hòa, Hội Doanh nhân trẻ tỉnh phối hợp với Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, Câu lạc bộ Doanh nhân trẻ 1983 Việt Nam và Câu lạc bộ Doanh nhân trẻ Ninh Hòa, tổ chức lễ khởi công xây dựng nhà tình nghĩa cho 2 hộ gia đình khó khăn tại thị xã Ninh Hòa.
1 giờ
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Từ một Câu lạc bộ chỉ vài chục hội viên, đến nay Hội Doanh nhân trẻ Đồng Nai có gần 600 hội viên, với 8 chi hội, 5 CLB trực thuộc, tổng doanh thu do các doanh nghiệp hội viên tạo ra ước tính đạt hàng chục nghìn tỷ đồng, tạo công ăn việc làm ổn định cho hàng trăm nghìn lao động...
2 giờ
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Cuộc đời của mỗi doanh nhân được ví như “cuốn sách sống” truyền cảm hứng cho thế hệ kế tiếp. Có mất mát, khó khăn, nhưng cũng có rất nhiều thành tựu. Những kinh nghiệm thực chiến này không chỉ vô cùng quý giá mà còn là động lực mạnh mẽ cho bất kỳ ai.
14 giờ
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Chiều 27/3, Đoàn Hội Doanh nghiệp trẻ Hà Nội (HanoiBA) với 20 đại biểu do ông Trần Văn Minh - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội, dẫn đoàn đã có mặt tại Bắc Ninh, để tham dự hội nghị Xúc tiến kinh tế và Thương mại giữa Việt Nam - Trung Quốc (Thanh Hải) năm 2024.
19 giờ
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Mật độ trạm sạc dày đặc, nhiều lựa chọn nạp điện, chủ xe tại Việt Nam không phải bận tâm quá nhiều về nhu cầu sạc pin trong bối cảnh ô tô điện lên ngôi.
1 ngày
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội, cho rằng hiện nay cơ hội thu hút đầu tư công nghiệp bán dẫn rất lớn, Bắc Giang có thể nghiên cứu, phát triển lĩnh vực này và chuẩn bị các điều kiện đi kèm, tạo đà cho phát triển.
2 ngày
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Nền kinh tế Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt của sự chuyển đổi, việc doanh nghiệp cần làm là có chiến lược chuẩn bị kỹ càng, tận dụng cơ hội từ chính sách và cải cách để tăng nội lực cho hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư, thì những điểm sáng kinh tế sẽ được thúc đẩy.   
2 ngày
Thời sự - Chính trị
Ngày 25/3, tại Phủ Chủ tịch, bà Võ Thị Ánh Xuân, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, quyền Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã gặp mặt, động viên đoàn đại biểu Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam nhân dịp Tháng Thanh niên 2024.
3 ngày
Doanh nhân - Doanh nghiệp
“Một hiện tượng”, “hành trình mở rộng thần tốc”, “sự chấn động của ngành ô tô toàn cầu” là những gì truyền thông Thái Lan đang viết về VinFast, ngay trước thời điểm hãng xe Việt chính thức ra mắt thị trường Thái Lan tại Triển lãm Ô tô Quốc tế Bangkok. Nhiều đầu báo lớn nhận định, công thức thành công của VinFast nằm ở dải xe thuần điện thú vị, thông minh và các chính sách hậu mãi vượt trội.
3 ngày
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Sacombank vừa được tổ chức xếp hạng tín nhiệm hàng đầu thế giới Moody’s nâng bậc Xếp hạng tín nhiệm Nhà phát hành và Tiền gửi nội tệ, ngoại tệ dài hạn lên 1 bậc.
3 ngày
Doanh nhân - Doanh nghiệp
TS. Rafael Frankel, Giám đốc Meta khu vực châu Á - Thái Bình Dương, cho biết việc Việt Nam sẵn sàng mở cửa cho các ý tưởng sáng tạo sẽ là cơ hội để tìm ra những công nghệ có thể thay đổi bộ mặt của nền kinh tế.
4 ngày
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Tại Công ty Dịch vụ Khí (PV GAS SERVICES), Đảng ủy/Ban lãnh đạo công ty đã quán triệt với toàn thể cán bộ, công nhân viên (CBCNV) về nhận thức vai trò của văn hóa doanh nghiệp (VHDN); xác định đây cũng là lực lượng sản xuất trực tiếp của Công ty. VHDN góp phần giúp PV GAS SERVICES khơi gợi trách nhiệm mỗi cán bộ, người lao động, nâng cao hiệu suất lao động, giá trị sản phẩm - dịch vụ.
4 ngày
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Ông Hoàng Hữu Thắng, Chủ tịch tập đoàn Intech Group, Phó Chủ tịch CLB Đầu tư và Khởi nghiệp Việt Nam, cho rằng để khởi nghiệp thành công, cần rất nhiều yếu tố. Trong đó có yếu tố cực kỳ quan trọng, đó là dám dấn thân, không ngại khó, làm việc với một tinh thần quyết liệt, dám hy sinh...
4 ngày
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Pháp tiến tới sẽ trừng phạt các sản phẩm thời trang nhanh, trong khi EU cũng sẽ có những biện pháp ngăn chặn mạnh tay với rác thải từ dệt may. Điều này đặt ra nghĩa vụ mới với các nhà sản xuất.
6 ngày
Doanh nhân - Doanh nghiệp
Ông Phan Ngọc Thọ, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, thời gian qua, đội ngũ doanh nhân trẻ tỉnh đã không ngừng nỗ lực, sáng tạo, vượt qua mọi khó khăn, đưa doanh nghiệp phát triển, tạo ra nhiều sản phẩm, dịch vụ chất lượng; lan tỏa tinh thần khởi nghiệp trong giới trẻ...
1 tuần
Xem thêm