Cùng với nhiều nước trên thế giới, Việt Nam đang ra sức nỗ lực tìm kiếm những giải pháp hữu hiệu để giải quyết vấn đề già hóa dân số và mức sinh thay thế đang giảm mạnh. Đây không chỉ là vấn đề sinh sản mà còn liên quan đến kế hoạch phát triển chung của đất nước, trong đó có sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Trong bối cảnh đó, thông tin TP.HCM miễn học phí cho trẻ mầm non đến lớp 12 từ năm học 2025-2026 cùng với quy định không kỷ luật cán bộ công chức viên chức là đảng viên sinh con thứ ba trở lên có liên quan gì đến viễn cảnh già hóa dân số và mức sinh thay thế giảm nhanh của nước ta hiện nay?

TP.HCM miễn học phí cho trẻ mầm non đến lớp 12 từ năm học 2025-2026.

Cụ thể, trẻ mầm non dưới 5 tuổi và học sinh THPT công lập sẽ không phải đóng học phí. Còn học sinh các trường ngoài công lập (trừ trường có vốn đầu tư nước ngoài) sẽ nhận mức hỗ trợ bằng mức học phí các trường công lập.

Tương tự một số nước trên thế giới, ngày nay, nhiều cặp vợ chồng trẻ người Việt có xu hướng ngại sinh con. Họ đưa ra nhiều nguyên nhân: Do muốn tập trung vào phát triển sự nghiệp, do điều kiện kinh tế, áp lực công việc, cuộc sống, thời gian chăm sóc con cái... Chi phí bỏ ra cho việc mang thai sinh đẻ, nuôi con, học phí, chủng ngừa, khám điều trị bệnh cho trẻ là quá lớn.  

Việc đối mặt với tình trạng mức sinh thấp dẫn đến nguy cơ già hóa dân số là bài toán khó với mỗi quốc gia trong việc đạt mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững. 

TP.HCM là nơi thu hút một lực lượng lớn giới trẻ đến sinh sống học tập, làm việc và  chọn nơi này làm nơi định cư, lập nghiệp cũng nằm trong tình trạng đó. Trước tình hình mức sinh thay thế giảm mạnh do các cặp vợ chồng trẻ ngày càng ngại sinh con mà nguyên nhân chính là bài toán về kinh tế, về chi phí nuôi con... thì thông tin TP.HCM miễn học phí cho trẻ mầm non đến lớp 12 từ năm học 2025-2026 là một lời giải thiết thực. Tuy chưa phải là tất cả nhưng cùng với những nỗ lực về chế độ thai sản, an sinh… đây được xem là chính sách kịp thời, một tín hiệu xã hội tích cực.

Không cấm sinh con thứ ba

Bộ Chính trị vừa đồng ý chủ trương không kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3 trở lên. Chủ trương này giải quyết được sự bất cập giữa một bên là chủ trương nâng mức sinh thay thế, một bên là không cho sinh con thứ ba trong một bộ phận người dân có điều kiện sinh và nuôi nhiều hơn hai con.  

Theo Bộ Y tế, mức sinh thay thế đang giảm sâu nhất trong 12 năm trở lại đây và dự báo sẽ tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo. Do đó, chủ trương không kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3 trở lên mang tính đột phá trong chính sách, góp phần cải thiện, ngăn đà giảm sinh hiện nay, mở đường cho việc sửa đổi các quy định khác. Đây là một bước đi đột phá trong chính sách dân số, giúp tác động tích cực đến việc khuyến sinh.

Tất nhiên chính sách dân số là một vấn đề mang tầm quốc gia nếu không muốn nói đang là vấn đề toàn cầu. Chống già hóa dân số và nâng cao hiệu quả khuyến sinh ở nước ta hiện nay là một vấn đề lớn, cần có các giải pháp căn cơ, dài hạn, toàn diện, đồng bộ. Đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục, y tế và nhà ở.

Việc TP.HCM miễn học phí cho trẻ mầm non đến lớp 12 từ năm học 2025 -2026 cùng với quy định không kỷ luật cán bộ công chức viên chức là đảng viên sinh con thứ ba trở lên chỉ là một dấu chấm phá trong toàn cảnh bức tranh dân số. Ngoài miễn học phí, sắp tới đây còn phải có thêm các chính sách khác như chế độ hỗ trợ chi phí thai sản, sinh con, khám điều trị bệnh… để nâng cao tỷ suất sinh, khuyến sinh, nhằm chống già hóa dân số. 

Tuy nhiên, từ các chủ trương trên, chúng ta thấy được sự quan tâm của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, các địa phương và sự đồng tình ủng hộ của nhân dân về việc nâng cao tỷ suất sinh, làm chậm quá trình già hóa dân số, đưa chính sách dân số phát triển đi vào thực tiễn cuộc sống.