Trong thế kỷ 21 này, không còn nghi ngờ gì nữa, muốn biết một quốc gia phát triển hay không, hãy nhìn vào tầng lớp doanh nhân. Nhưng nói thế vẫn còn chưa đầy đủ. Thước đo chính xác nhất có lẽ là phải nhìn xem quốc gia đó có nhiều doanh nhân văn hóa hay không. Ví dụ như ai chả biết nước Mỹ hùng mạnh về máy bay, tên lửa, tàu chiến và cả... Coca-Cola. Nhưng điện ảnh Mỹ, ca nhạc Mỹ cũng thống trị thế giới, và Las Vegas không chỉ là “thủ đô” cờ bạc như nhiều người biết, nó còn là một trung tâm văn hóa đỉnh cao.

Khi nghèo khó, người ta chỉ muốn mua hay bán đồ ăn và đồ uống, giống như những cái Tết ngày xưa chỉ nghĩ tới rượu và thịt. Ngày nay thì nghĩ tới chơi xuân, và chơi quan trọng hơn ăn. Bây giờ chả kẻ nào gặp nhau hỏi thăm Tết đã ăn gì, mà chỉ quan tâm xem đã được đi đâu. Việt Nam là đất nước đang phát triển, số lượng rạp hát còn thua rất xa số lượng tiệm tạp hóa, ví dụ như thủ đô của Hàn Quốc có 700 rạp chiếu phim thì Sài Gòn mới có vài chục. Cho nên thị trường nước giải khát, thức ăn nhanh, mì ăn liền có lẽ sắp bão hòa, còn thị trường giải trí sẽ còn rất, rất và rất tiềm năng. Trẻ chơi, trung niên chơi và già cũng bắt đầu tập tễnh chơi.

Cơ hội của người lái buôn văn hóa thật là vô tận, từ thành thị tới nông thôn, từ hội chợ cho tới cuộc thi hoa hậu. Nếu bạn đang có một số tiền, hoặc không có mà sắp sửa đi vay, sắp sửa đi xin hoặc sắp sửa ăn cướp tiền để chuẩn bị trở thành doanh nhân, tham gia vào tầng lớp com lê cà vạt, hoặc ngồi trên máy bay với vé hạng thương gia (dù nợ đầy đầu!) tôi khuyên bạn đừng vội nghĩ tới hàng gia dụng, phân bón, thuốc trừ sâu hay kem trị mụn. Những thứ đó có cả rừng những đứa đã, đang và sẽ sắp làm. Bạn hãy suy nghĩ trở thành nhà sản xuất phim, ông bầu ca nhạc hoặc chủ đoàn kịch vì những lý do sau:

1 . Lợi nhuận trong kinh doanh văn hóa là vô tận và bất ngờ. Nếu như buôn cái gì, bán cái gì và sản xuất cái gì cũng có thể chỉ lời 15% là cao nhất thì văn hóa không thế. Một bộ phim làm 10 tỷ có thể thu về 100 tỷ (hoặc ngược lại) khiến cho việc kinh doanh ấy rất hồi hộp và hấp dẫn, chả khác gì đánh bạc, mà lại là đánh bạc hợp pháp. Một bộ phim Hollywood sản xuất 100 triệu đôla, khi ra rạp chiếu cũng có giá vé ngang với một bộ phim Việt sản xuất hết nửa triệu đô la, hỏi trên đời này còn gì ngon hơn thế!

2. Nếu chả ma nào biết mặt ông chủ của Coca-Cola. Honda hoặc thép Hòa Phát mặc dù tài sản của họ có cả tỷ đôla thì kinh doanh văn hóa không như vậy. Chủ phim luôn luôn được nhắc tên, được mời đi dự các liên hoan phim quốc tế, đi trên thảm đỏ và vênh mặt khi bước lên sân khấu nhận giải Oscar! Làm gì có giải Oscar cho nước giải khát, keo diệt chuột hay nước mắm tinh khiết, nhưng giải thưởng nghệ thuật thì đầy, kể cả giải tháng, giải năm hay giải thành tựu trọn đời. Cả nước Hàn Quốc tự hào về giải thưởng và danh hiệu cho phim Ký sinh trùng nhưng chả ai quan tâm và trao huy hiệu gì cho nhân sâm hoặc kim chi. Nói cách khác, làm doanh nhân văn hóa có thể được tiếng tăm muôn đời.

3. Kinh doanh quán cơm, kinh doanh quần áo, sản xuất bánh kẹo hoặc mở tiệm bún bò lỗ là lỗ, vắng khách là vắng khách, chả có thanh minh, chả có bào chữa gì hết, nhưng kinh doanh văn hóa hoàn toàn không phải bế tắc kiểu đó. Một số bộ phim tuy không bán được vé vẫn có thể mang danh hiệu “nghệ thuật”, một vở kịch kén khách, một bản nhạc giao hưởng ít người hiểu vẫn được đánh giá cao. Nghĩa là doanh nhân văn hóa dù không có tiền vẫn có thể có tiếng thậm chí tiếng lẫy lừng. Trong văn hóa, lợi nhuận không phải là tất cả, còn lâu mới là tất cả. Làm gì có bún bò dành cho người trí thức hay giày dép dành riêng cho người có học, nhưng điện ảnh, sân khấu và ca nhạc thì có. Cho nên ta có thể thua về tiền nhưng thắng về trí tuệ và đạo đức. Đó là điều không sản phẩm nào có được.

4. Nếu sản xuất nồi cơm điện hay máy cày chỉ suốt ngày ngồi với kỹ sư, với công nhân, với chủ cửa hàng, nếu xây nhà bán chỉ suốt đời cãi cọ với nhà thầu và gặp gỡ thợ thì kinh doanh văn hóa tiếp xúc liên miên với người mẫu, ca sĩ, diễn viên, đạo diễn lừng danh hay nhà văn nổi tiếng, toàn những nhân vật kỳ lạ, kỳ dị và kỳ quái được bà con tôn sùng. Nếu may mắn kinh doanh các cuộc thi hoa hậu còn được các em hoặc mẹ của các em săn đón, nịnh nọt và chăm sóc, hỏi còn vinh dự gì hơn?

5. Cuối cùng, lợi nhuận của kinh doanh văn hóa vô cùng mờ ảo. Một bộ phim hô là thắng chưa chắc thắng, một bộ phim than là lỗ chưa chắc lỗ, các chi phí về bản quyền, về thù lao nghệ sĩ, về cho thuê âm thanh ánh sáng nhiều khi đến âm binh cũng không hiểu hết được, cho nên các ông, các bà phòng thuế rất khó hiểu và rất khó sờ đến loại hình kinh doanh này, rất thuận lợi cho việc trốn tránh! Nói tóm lại, bạn còn chần chờ gì nữa, nếu có đồng tiền trong túi, hoặc túi mình hoặc túi cha mẹ mình mà muốn trở thành doanh nhân, hãy kinh doanh văn hóa khẩn cấp!