Theo báo cáo của Bộ Y tế, trong 2 tháng đầu năm 2024, cả nước đã ghi nhận 20 ca tử vong do bệnh dại. Chỉ riêng Đồng Nai đã có 3 ổ dịch mới phát sinh. Với số ca tử vong trong tháng 02/2024 tăng gần 10 ca so với cùng kỳ năm ngoái.

Còn kết quả thống kê từ Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC thì cho thấy chỉ trong 2 tuần từ ngày 13/2 đến ngày 26/2/2024, hệ thống trung tâm đã ghi nhận số lượng người tiêm ngừa vắc xin phòng bệnh dại tăng vượt hơn 300% so với thời điểm trước Tết.

Vì sao bệnh dại ngày càng có xu hướng tăng nhanh và trở nên phức tạp?

Thói quen nuôi chó thả rông: Nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh dại

Ngày nay, chó mèo được xem là thú cưng, người có sở thích nuôi thú cưng ngày càng nhiều, họ xem thú cưng - đặc biệt là chó - như là một thành viên trong gia đình. Thú cưng được nuôi nấng, chăm sóc kỹ lưỡng, chu đáo, được thương yêu như con người.

Tuy nhiên, không phải ai cũng có hiểu biết, có ý thức, có kỹ năng và chấp hành các quy định của luật pháp liên quan đến việc nuôi thú cưng.

Hằng ngày ra đường chúng ta vẫn thường dễ dàng bắt gặp cảnh chó thả rông không rọ mõm xuất hiện khắp nơi, bất cứ lúc nào, với lý do gì. Dắt chó theo đi tập thể dục buổi sáng, dắt chó theo đi uống cà phê buổi tối, dắt chó đi bách bộ buổi chiều, đặc biệt thường bắt gặp và cực kỳ gây bức xúc cho người dân là cái cảnh dắt chó ra công viên thả rông cho chó đi tiểu tiện… rồi dắt về.

Ngoài việc nói lên cái tầm văn hóa thấp kém của người nuôi, thả rông chó không rọ mõm, dẫn đến việc chó cắn người là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh dại.  

Tử vong do bệnh dại vì chủ quan không tiêm phòng

Tiêm phòng bệnh dại gồm có tiêm phòng dại cho chó và tiêm phòng dại cho người bị chó cắn.

Chó tấn công người gây thương tật, tử vong do vết thương quá sâu, nhiễm trùng, mất máu… cũng từng xảy ra nhưng hầu hết nạn nhân khi bị chó dại cắn dẫn đến mắc bệnh dại tử vong là do chủ quan không đi tiêm ngừa.

Do đó, người dân được khuyến cáo khi bị chó cắn, trước hết cần rửa kỹ vết thương bằng nước và xà phòng liên tục trong 15 phút, sau đó tiếp tục rửa lại bằng cồn 70%, cồn Iod hoặc Povidone, Iodine. Không làm giập, không băng kín vết thương. Ngay lập tức đến trung tâm y tế gần nhất để được tư vấn, tiêm ngừa dại kịp thời. Tuyệt đối không nên tốn thời gian chữa trị theo cách dân gian.

Việc tiêm vắc xin cho chó là cách tốt nhất phòng ngừa không để chúng mắc bệnh, trong đó có bệnh dại, là một căn bệnh chưa có thuốc chữa, lây nhiễm và rất nguy hiểm. Vì khi bệnh dại lưu hành ở chó, nó sẽ dễ dàng lây sang người thông qua các vết thương do chó cắn. Bệnh hiện không có thuốc đặc trị, hầu như luôn gây tử vong sau khi xuất hiện các triệu chứng lâm sàng ở người mắc bệnh dại.  

Cần nghiêm chỉnh chấp hành các quy định do nhà nước ban hành

Liên quan đến phòng bệnh động vật, điểm a khoản 2 Điều 7 Nghị định 90/2017/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 1.000.000 - 2.000.000 đồng đối với hành vi Không tiêm phòng vắc xin phòng bệnh dại cho động vật bắt buộc phải tiêm phòng. Không đeo rọ mõm cho chó hoặc không xích giữ chó, không có người dắt khi đưa chó ra nơi công cộng.

Nghị định 144/2021/NĐ-CP ban hành ngày 31/12/2021 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội cũng quy định: Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 300.000 – 500.000 đồng đối với hành vi thả rông động vật nuôi trong đô thị hoặc nơi công cộng. Thậm chí nếu chó cắn chết người, thì người nuôi chó còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Vô ý làm chết người”.

Rõ ràng, Nhà nước đã ban hành pháp luật rất chặt chẽ, nhưng một mặt các tổ chức, cá nhân thực hiện chưa đầy đủ, việc kiểm tra giám sát còn lỏng lẻo, xử lý chưa nghiêm; Một mặt do người nuôi chó không có ý thức, thậm chí không biết, không quan tâm, không chấp hành các quy định pháp lý đã ban ra.  

Quy định đã có, việc nhắc nhở, tuyên truyền cũng đã diễn ra nhiều năm. Đã đến lúc nhà chức trách cần tăng cường quản lý, mạnh tay xử phạt nhằm làm chuyển biến ý thức của người nuôi chó, mới mong kéo giảm tình trạng nạn nhân tử vong vì bệnh dại ở Việt Nam.