“Sung sướng quá, giờ cuối cùng đã hết/ Đoàn trai non hớn hở rủ nhau về/ Chín mươi ngày nhảy nhót ở miền quê/ Ôi tất cả mùa xuân trong mùa hạ!”(thơ Xuân Tâm). Với các cô cậu học trò, nghỉ hè chính là thời điểm mong đợi nhất của các em. Bởi đây là quãng thời gian các em được xả hơi, vui chơi sau một niên học vất vả, lấy trớn cho niên học mới.

Hè xưa

Tùy theo vùng miền, độ tuổi, hoàn cảnh gia đình… mà các em có những hoạt động ngày hè khác nhau. Nhưng chủ yếu là những hoạt động vui chơi tăng cường hoạt động thể chất và có tính cách giải trí vui vẻ.  

Trong ký ức của nhiều thế hệ, ngày hè thường gắn liền với các trò chơi. Trẻ em thành phố thì đi công viên chơi cầu tuột, bập bênh, đạp xe, bơi hồ, xem thú trong thảo cầm viên, cắm trại hay tập một môn thể thao, nghệ thuật nào đó… Với trẻ em nông thôn thì trò chơi phong phú, đa dạng và dân dã hơn.

Ngoài các trò chơi chung, mỗi vùng miền còn có các trò chơi phù hợp riêng. Miền Bắc có ô ăn quan, chồng nụ chồng hoa, đánh khăng, đánh đáo, bịt mắt bắt dê, đánh chắt…

Trẻ vùng cao có: Cù gỗ, xe gỗ, súng lốp, nhảy dây, phót cò, bắn bi, kéo co, đá bóng, chơi đu, hái sim, tắm suối… Ngoài ra đỡ đần cha mẹ cũng được xem là hoạt động vui chơi của các em ở đây, từ đi nương, kiếm củi, chăn trâu, thả bò, địu em, xách nước đi rừng lấy măng, hái nấm, hái quả...

Trong khi đó ở miền Tây con trai thì đá banh, thả diều, đá dế, tắm sông, câu cá, bắn chim, tạt lon, bắn cu ly, đánh trận giả… Con gái nhảy dây, chơi banh đũa, nhảy lò cò…Đặc biệt chơi nhà chòi được xem là trò chơi phổ biến có tính tập thể nhẹ nhàng ấm cúng nhất. Trong căn nhà chòi ấy thường diễn ra một gia đình giả định có ba má, con cái, anh chị em, có đám giỗ, đám cưới… Rảnh rỗi giúp cha mẹ quét nhà, đem cơm ra ruộng, chăn trâu, tát cá, mót củi…

Hè nay

Ngày nay, ở các thành phố, đại đa số gia đình được thiết kế theo mô hình gia đình hạt nhân (chỉ có bố mẹ và con cái, không có những thành viên khác như ông bà, chú bác, anh chị em họ… sống chung cùng trong một nhà như kiểu gia đình tam, tứ đại đồng đường). Thời gian nghỉ hè của trẻ kéo dài 3 tháng. Trong khi đó, các bậc phụ huynh vẫn phải đi làm cả ngày nên việc trẻ nghỉ hè ở nhà là một áp lực rất lớn với bố mẹ.

Nhiều bố mẹ thả con về quê nhờ ông bà chăm giúp. Còn lại nếu không cho trẻ đi học hè thì chỉ còn có nước chịu cho trẻ ôm điện thoại hoặc máy tính, chơi game, lướt web suốt ngày trong bốn bức tường. Đắm chìm trong thế giới ảo, hay tiếp tục căng thẳng với các môn học không phải là giải pháp tốt cho trẻ con ngày hè nếu không muốn nói là có hại. 

Vì vậy, tạo cho các em một sân chơi ngày hè giúp các em rèn luyện nâng cao thể chất, trang bị kỹ năng sống và đặc biệt là vui chơi giải trí không chỉ là mối quan tâm của phụ huynh mà còn là sự nỗ lực chung tay của cộng đồng xã hội.  

Theo TS Tâm lý Đào Lê Hòa An - Chủ tịch Hội đồng Khoa học tổ chức giáo dục Go Global: Việc tạo điều kiện cho trẻ tham gia vào các hoạt động bổ ích trong kỳ nghỉ hè sẽ mang lại rất nhiều lợi ích. Ngoài việc giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất, tinh thần trong hiện tại còn góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển của trẻ trong tương lai.

Ngày càng có nhiều trại hè, trung tâm đào tạo kỹ năng, các câu lạc bộ năng khiếu thậm chí các khoá tu mùa hè mở ra nhằm mang đến cho trẻ em một kỳ nghĩ hè an toàn, vui vẻ và bổ ích. Tùy theo cơ địa, sở thích và chương trình học của trẻ, bố mẹ có thể chọn cho con các hoạt động bổ trợ hay trải nghiệm, vui chơi… Và cho dù là bổ trợ hay vui chơi, cũng nên có một thời khóa biểu khoa học, để nghỉ hè thật sự là thời gian nghỉ ngơi, tránh mọi áp lực cho trẻ.

Cũng cần lưu ý, các hoạt động hè tập trung chỉ có thể giúp trẻ rèn luyện sức khỏe, học tập kỹ năng sống cần thiết, giúp tinh thần vui vẻ, thoải mái… nhưng không thể bù đắp thời gian và sự chăm sóc của bố mẹ mà các con thiếu thốn hằng ngày, cũng như sự lỏng lẻo trong mối quan hệ tình thân, họ hàng, dòng tộc.

Vì thế, trong kỳ nghỉ hè nhất thiết bố mẹ không nên bỏ qua việc cho các con đi thăm thú ông bà, cô bác, anh chị em họ… Và một chuyến du lịch hè thú vị. Du lịch hè giúp bố mẹ và các con có thời gian gần gũi, gắn kết nhau. Cũng để cho con được trải nghiệm nhiều điều mới mẻ mà thiên nhiên và cuộc sống mang lại. Thời gian qua là qua luôn. Tuổi thơ của các con chỉ có một lần. Những chuyến du lịch gia đình sẽ lưu dấu những kỷ niệm gắn kết tuyệt vời trên chặng đường các con trưởng thành.

Một mùa hè tươi đẹp, được trải nghiệm cuộc sống và có những kỷ niệm đẹp bên gia đình thay vì đắm chìm trong thế giới ảo qua màn hình điện thoại, máy tính là nhu cầu của trẻ con và là trách nhiệm của người lớn.