Chủ nhật, 24/03/2024

TP HÀ NỘI _°C /_% weather

Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

Những trang viết sống động về Sài Gòn xưa

Giáng Ngọc
- 15:44, 18/11/2022

(DNTO) - “Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương” tập hợp những bài viết của nhà báo Cù Mai Công về thành phố Hồ Chí Minh trong hai thời kỳ: đô thành Sài Gòn phồn hoa trước năm 1975 và Gia Định thời “rừng rậm, đầm lầy, kinh rạch”, thu hút sự quan tâm của nhiều bạn đọc.

Mỗi bài viết trong “Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương” như một kết hợp nhuần nhị giữa tạp bút và biên khảo, khi kỷ niệm riêng của những cá nhân được đan xen với tư liệu lịch sử dày dặn, sắc nét.

Từng bài viết về đường phố, khu chợ, hàng cây… là một mảnh ghép ký ức sinh động, thấm đẫm hơi thở cũ xưa và cảm giác hoài niệm về Sài Gòn - Gia Định một thuở.

Bìa 1 tập sách của tác giả Cù Mai Công. Ảnh: HQ

Bìa 1 tập sách của tác giả Cù Mai Công. Ảnh: HQ

Trong phần 1, “Sài Gòn là thương”, tác giả kể về Sài Gòn trong giai đoạn Pháp thuộc cho đến trước năm 1975. “Sài Gòn đối với thế hệ trước 1975 là bánh mì Chợ Cũ, là hình ảnh tà áo dài thướt tha trên con đường Duy Tân ‘cây dài bóng mát’, là thanh âm của những bản nhạc bolero trên đài phát thanh hằng đêm, là giờ giới nghiêm khi thành phố chìm vào tĩnh lặng”, tác giả mở đầu cuốn sách.

Nhiều địa danh, nhân vật lịch sử và văn hoá của thành phố giai đoạn này được tác giả điểm qua thật sự sinh động và hấp dẫn. Đó là ngôi chợ Bến Thành bao lần long đong dời đổi, có lúc bị hủy diệt, là Chợ Cũ hơn một thế kỷ sầm uất trên… vỉa hè với thịt quay bánh mì, cơm thố và cà phê dĩa; đó là đường Catinat (nay là Đồng Khởi), Charner (nay là Nguyễn Huệ) - “đại lộ cà phê”, “phố bánh mì” đầu tiên của Sài Gòn, hay các trường Kiến trúc, Luật khoa cũ với “khung trời đại học” nổi tiếng trong thi ca…

Mỗi địa danh, tác già bày ra cho người đọc những thông tin, câu chuyện ly kỳ, đầy ngạc nhiên. Độc giả sẽ được giải đáp phần nào về gốc gác của cà phê vợt, tại sao gọi là Hồ Con Rùa nhưng lại không có… con rùa nào, hay sự ra đời của các công trình kiến trúc cũ độc đáo của thành phố.

Những trang ký ức sống động về Sài Gòn xưa . Ảnh; HQ

Những trang ký ức sống động về Sài Gòn xưa . Ảnh; HQ

Còn trong phần 2, “Gia Định là nhớ”, tác giả lùi mốc thời gian về xa hơn, thời điểm 300 năm trước, “một thời mà nơi đây vẫn còn là rừng rậm, đầm lầy, kinh rạch”. Để từ đây, bạn đọc như chiêm ngưỡng những thước phim lịch sử hấp dẫn về những biến động thuở vùng đất mới hình thành: những cơn binh lửa hồi thế kỷ 18; trận chiến bi tráng chống Pháp tại Thành Gia Định năm 1859…

Sách còn trình bày về công tác quy hoạch vùng Gia Định qua các thời kỳ: Từ những nét vẽ trục lộ đầu tiên của một người Việt; các thách thức quy hoạch mà người Pháp từng đối mặt; cho đến việc Sài Gòn đã không còn theo ý muốn của nhà quy hoạch từ giữa thập niên 1960 ra sao.  

Tại sao giữa khu trung tâm được người Pháp quy hoạch vuông vức lại có những con đường không theo trật tự nào? Từ khi nào mà những khu ổ chuột xuất hiện bên cạnh những công trình hoa lệ của “Hòn ngọc Viễn Đông”? Bạn đọc sẽ hiểu được phần nào nguồn cội lịch sử cho các vấn đề hạ tầng mà thành phố ngày nay phải đối diện.  

TCBC_GiadinhlanhoSaiGonlathuong (1)

Trong “Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương”, mặc dù trích dẫn tư liệu từ nhiều sử gia, học giả, nhà nghiên cứu, với nhiều hình ảnh tư liệu quý giá, tuy vậy, tác phẩm không khô cứng như… sách giáo khoa lịch sử, mà rất gần gũi, dễ “vào”, một phần nhờ giọng văn như kể - bình dân, mộc mạc, rất Sài Gòn của Cù Mai Công.  

Cạnh đó, màu sắc riêng của tác phẩm còn nằm ở những mẩu chuyện thị dân được các nhân vật trong sách kể lại, thu thập. Và cả nhiều ký ức riêng của chính tác giả: từ mùi cà phê nóng ở Chợ Cũ, con đường rợp cây lá thuở nhỏ cùng gia đình đi chơi Sở Thú, cho đến khung trời bình yên, mát rượi dưới những tàng cây sao dầu ở cơ quan cũ… 

Với bao kỷ niệm, hổi ức riêng đó, một thế hệ bạn đọc 6x, 7x sẽ được dẫn dắt để nhớ về từng hàng cây, con đường, khung trời cũ. Còn người trẻ ngày nay cũng bồi hồi nhận ra lịch sử thành phố này lẫn ký ức của những thế hệ trước thật mênh mông, nhiều lớp lang văn hoá và cảm xúc.

Chợ Bến Thành ngày xưa. Ảnh: TL

Chợ Bến Thành ngày xưa. Ảnh: TL

Trải qua hơn 300 năm, vùng đất Sài Gòn - Gia Định năm xưa giờ đã trở thành một “siêu đô thị” của hơn 10 triệu người sinh sống với nhiều thay đổi. “Đường Dưới - con đường nhỏ hẹp và ẩm ướt từ Sài Gòn vào Chợ Lớn xưa kia - nay đã trở thành đại lộ Đông Tây với hơn 10 làn xe”, Cù Mai Công dẫn chứng. Đáng tiếc thay, nhiều địa danh, công trình kiến trúc, câu chuyện và nề nếp văn hoá độc đáo được đề cập trong cuốn sách đã không còn dễ tìm ở hiện tại.

Khi đọc sách và nhìn vào biến chuyển không ngừng theo dòng thời gian, người đọc ắt sẽ đồng cảm với cái cảm giác ngậm ngùi, tiếc nhớ không thể che giấu của tác giả: “Dẫu biết rằng ‘cái cũ không đi sao cái mới lại’, nhưng chứng kiến một phần đời của mình mất đi, ai mà không cảm thấy tiếc nuối, huống chi đó là kỷ niệm của nhiều thế hệ”.

Nguyên bản đồ Gia Định - Sài Gòn - Chợ Lớn do Trần Văn Học vẽ năm 1815, việt hóa bởi Nguyễn Đình Đầu - Ảnh tư liệu

Nguyên bản đồ Gia Định - Sài Gòn - Chợ Lớn do Trần Văn Học vẽ năm 1815, việt hóa bởi Nguyễn Đình Đầu - Ảnh tư liệu

Cuốn sách nhẹ nhàng đặt ra nhiều suy ngẫm về những nét văn hoá, lịch sử vàng son - “những viên ngọc quý” của TP.HCM vẫn còn hiện diện - điều mà mọi thế hệ luôn cần thận trọng giữ gìn, ghi nhớ trên từng chặng đường phát triển, đô thị hoá.

“Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương” là tập sách đầu tiên của một serie sách mà First News – Trí Việt sẽ phối hợp với tác giả Cù Mai Công để thực hiện trong thời gian tới, gồm: Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó tập 2, Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó tập 3…

Đặc biệt, lần đầu tiên sau 25 năm, sáu tập “Sài Gòn by night” sẽ được tái bản. Đây là những tập sách best seller ra liên tục trong sáu năm 1997 – 2002 của tác giả Cù Mai Công, ít nhiều gây “chấn động” dư luận thời kỳ đó. Số lượng in mỗi lần 15.000 – 20.000 bản đã hết ngay trong một tuần.

Dù lúc ấy có nhiều đề nghị tái bản nhưng do nhiều lý do, tác giả đã không thực hiện được. Các tập sách này đã được đưa vào giảng dạy môn phóng sự ở nhiều trường đại học, cao đẳng ở Việt Nam và đại sứ Mỹ ở Việt Nam lúc ấy đã phải tìm mua. 

Lần tái bản đầu tiên này, không chỉ in lại những bài báo về một Sài Gòn về đêm của giới trẻ “ăn chơi” lúc đó mà cũng là lần đầu tiên, tác giả công khai “bí mật hậu trường” của những bài phóng sự ấy. 

 

Tin khác

Văn hoá - Xã hội
Nguồn thu nhập từ vài chục đến hàng trăm, thậm chí cả tỷ đồng mỗi tháng đến từ tiếp thị liên kết đã trở thành hũ “mật ngọt” tạo nên trào lưu “bỏ việc trở thành Tiktoker”. Nhưng công việc này không phải hoàn toàn màu hồng.
3 giờ
Văn hoá - Xã hội
Nam ca sĩ Quốc Thiên mới đây đã quay trở lại đầy ấn tượng trên sân khấu âm nhạc “Love in the Bay” by Ambassador Cruise đầu tiên của năm 2024, chính thức khởi động chuỗi đêm nhạc hè trên vịnh Hạ Long.
1 ngày
Văn hoá - Xã hội
Đại diện Sen Vàng đã công bố thông tin về Hoa hậu Huỳnh Thị Thanh Thủy sẽ đại diện Việt Nam chinh chiến tại đấu trường sắc đẹp quốc tế Miss International 2024 và Huỳnh Trần Ý Nhi sẽ trở thành đại diện của Việt Nam tại cuộc thi Miss World lần thứ 72.
1 ngày
Văn hoá - Xã hội
Nhận được nhiều tình cảm từ bạn bè và khán giả chúc mừng nhân dịp ra mắt sản phẩm mới Mộc vol2, nữ ca sĩ Nguyễn Hồng Nhung còn được danh ca Tuấn Ngọc khen ngày càng hát hay. Ông bày tỏ niềm vui khi nhận thấy cô em gái đã luôn mạnh mẽ và thành công.
1 ngày
Văn hoá - Xã hội
Sau hơn 10 năm ngưng ca hát, dành thời gian để kinh doanh và tận hưởng cuộc sống, nữ ca sĩ Hồ Quỳnh Hương đã quyết định quay trở lại với âm nhạc. Với sự đầu tư lớn, tâm huyết, sản phẩm MV Cứ để cho em đã ra mắt, nhận được sự ủng hộ của bạn bè và khán giả.
1 ngày
Văn hoá - Xã hội
Nói đến bạo lực học đường người ta thường nghỉ ngay đến học sinh đánh nhau. Tuy nhiên ngày nay, đối tượng tham gia bạo lực học đường đang “mở rộng” và phức tạp hơn nhiều. Đã có không ít trường hợp thầy đánh trò, trò đánh thầy, phụ huynh đánh học sinh, phụ huynh đánh thầy giáo, thầy giáo đánh phụ huynh... Thậm chí “đỉnh cao” đã xảy ra thầy đánh thầy. Tiếng kêu cứu đang cần hồi đáp.
1 ngày
Văn hoá - Xã hội
Triển lãm thứ 6 của hoạ sĩ Bùi Chát lấy tên Vùng lụa, giới thiệu 19 tác phẩm sơn dầu, được sáng tác rải rác trong các năm 2021 và 2022 - những năm chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19.
3 ngày
Văn hoá - Xã hội
Những người nổi tiếng tham gia quảng cáo sẽ không còn “vô can” như luật cũ. Đó là một trong số nhiều nội dung mà dự thảo dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo đang lấy ý kiến người dân trên cổng thông tin của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang đề cập tới.
4 ngày
Văn hoá - Xã hội
Sau những giây phút thăng hoa trong nhan sắc và các phần trình diễn, người đẹp đến từ Việt Nam, Trần Huyền Trang xuất sắc được trao danh hiệu Hoa hậu Đại sứ của cuộc thi Mrs International Global 2024.
5 ngày
Văn hoá - Xã hội
Sau thành công của loạt Lật mặt về doanh thu cũng như chất lượng phim, Lý Hải và ê kíp đã công bố nội dung phần 7 sắp ra mắt, với sự thay đổi lớn. Theo đó, câu chuyện gia đình tưởng như bình dị nhưng mang đến cho người xem nhiều tò mò, xem cách giải quyết câu chuyện như thế nào.
6 ngày
Văn hoá - Xã hội
Sáng nay (17/3), gần 25.000 thí sinh trên khắp toàn quốc đã tham gia Kỳ thi Toán Quốc tế Kangaroo - IKMC 2024. Đây là năm thứ 9 IKMC được tổ chức tại Việt Nam.
6 ngày
Văn hoá - Xã hội
An toàn vệ sinh thực phẩm thường liên quan trực tiếp tới việc nuôi trồng, cung cấp, chế biến hay bảo quản thực phẩm. Ngộ độc thực phẩm không phải là thiên tai. Ngộ độc thực phẩm do con người gây ra. Chỉ khi nào lương tâm con người thức tỉnh thì ngộ độc thực phẩm mới thôi là một "thảm họa".
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Các bé của Mái ấm Tình Mẹ 1 ở quận Gò Vấp, TP.HCM đã có những phút giây hào hứng khi được thưởng thức kịch ca nhạc “Đại Náo Long Cung” và nhận các phần quà vui nhộn. Chương trình do nghệ sĩ Đức Tiến cùng NSND Mỹ Uyên và các doanh nghiệp, nhà hảo tâm tổ chức tại Nhà hát kịch Sân khấu nhỏ 5B, sáng 16/3.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Biển Đông đã mang đến nhiều nguồn lợi quý, đồng thời cũng không ít nỗi lo lắng cho ngư dân, tuy nhiên, James Borton cho rằng có một lo lắng còn lớn hơn đang hiện diện ở khu vực, đó là tình trạng suy thoái môi trường nghiêm trọng đã và đang diễn ra tại đây.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Trải qua 4 tháng lên ý tưởng và thực hiện, dự án thời trang The New Generation Of Model được ekip trình làng bằng Triển lãm sách ảnh, video thời trang diễn ra tại thành phố Hồ Chí Minh.
1 tuần
Xem thêm