Trả lời bằng hành động

Ngày 20/7, tỷ phú Jeff Bezos đã bay vào vũ trụ trên chiếc Blue Origin, với hàng triệu người theo dõi trên toàn thế giới. Hôm đó, Michael Dell, nhà sáng lập và Giám đốc điều hành hãng máy tính nổi tiếng Dell, chia sẻ: "Tôi cảm thấy thật đúng đắn khi ở lại Trái Đất".

Vào trước đó, tỷ phú Richard Branson đã mở ra cuộc đua bay vào không gian của những tỷ phú. Một số thì thấy sự đổi mới và tham vọng, số khác thì thấy rủi ro, còn Dell thì thấy cơ hội.

Dell chia sẻ: “Chúng tôi đang bán rất nhiều sản phẩm cho các công ty vũ trụ, bạn không thể làm tất cả những công trình kỹ thuật đầy kỳ công mà không cần đến công nghệ, dữ liệu và trí tuệ nhân tạo”.

Dell đã im hơi lặng tiếng trong suốt thời gian qua.Thay vào đó, ông trả lời bằng cách kinh doanh thay cho việc chỉ nói mồm.

Cách đây 9 năm, thung lũng Silicon và nhiều kẻ thù ở phố Wall đều muốn loại bỏ Dell. Thế nhưng, cũng chính từ lý do này mà Dell đã nhìn thấy cơ hội. Ông đã thuê công ty cổ phần tư nhân Silver Lake, và tỷ phú kiêm Giám đốc Egon Durban cùng vào cuộc hành động để vuợt qua sự hoài nghi của công chúng, đưa công ty của mình thành công ty tư nhân với giá trị 24,9 tỷ USD vào năm 2013.

3 năm sau, ông và Durban huy động được 67 tỷ USD để mua lại cơ sở hạ tầng EMC Corporation. Dell đã dồn khoản đòn bẩy tài chính lên tới 70 tỷ USD vào đống nợ, việc chưa từng có tại các công ty của Mỹ.

Kết quả thật đáng kinh ngạc, tất cả các lĩnh vực như ôtô, viễn thông, mạng lưới năng lượng, bệnh viện, mạng lưới hậu cần…, đều trở thành các doanh nghiệp kỹ thuật số, và Dell hiện đang nắm quyền lãnh đạo nhà cung cấp cơ sở hạ tầng lớn nhất thế giới cho hoạt động này.

Dell Technologies hiện trị giá 75 tỷ USD, đáng giá gấp 4 lần so với trước khi chuyển sang chế độ tư nhân. Theo tính toán của Forbes, Dell, Durban’s Silver Lake và các nhà đồng đầu tư đã thu về hơn 40 tỷ USD từ thương vụ thế kỷ đó. Giá trị tài sản ròng của riêng Dell đã là 50 tỷ USD.

Vị CEO Dell chia sẻ, khi dồn toàn bộ vốn liếng để đầu tư, ông không cảm thấy rủi ro. “Những người hoài nghi thương vụ này đã bỏ lỡ cơ hội lớn”, ông cho hay. 

“Michael rất sành sỏi về tài chính. Ông ấy mua lại công ty vào thời điểm chính xác. Với sự hiểu biết của mình, việc căn thời gian của ông ấy là hoàn hảo đối với tôi”, tỷ phú kiêm nhà đồng sáng lập của công ty đầu tư toàn cầu KKR, George Roberts bày tỏ.

Trong khi các tỷ phú công nghệ khác như Bill Gates, Larry Ellison hay Steve Ballmer đã chuyển sang những lĩnh vực như từ thiện hoặc tài sản danh hiệu như đảo Hawaii, hay các team từ NBA. Còn Dell, hiện vẫn đang tự tay điều hành “đứa con tinh thần” của mình. Không lâu nữa, Dell sẽ lãnh đạo hai công ty đại chúng riêng biệt: Dell Technologies và VMware…

Tỷ phú Marc Benioff, nhà đồng sáng lập của Salesforce và là người bạn của Dell chia sẻ: “Phần đông mọi người đều hướng mắt về các doanh nghiệp lớn như Amazon, Google hay Microsoft, mà quên rằng Dell vẫn đang âm thầm thâu tóm thị phần trong lĩnh vực kinh doanh công nghệ”.

Con đường khởi nghiệp

Vào năm 1983, tại ký túc xá trường đại học Texa, Michael Dell đã thành lập công ty cung cấp máy tính cá nhân cho hàng triệu công dân Mỹ, với phương châm “nhanh hơn, tốt hơn, rẻ hơn”.  

Năm 13 tuổi, ông bắt đầu kinh doanh tại nhà ở Houston bằng cách xuất bản danh sách tem mà ông đấu giá được, thu về 2.000 USD mà không cần nhiều vốn khởi đầu. Những năm thiếu niên, ông chăm chỉ làm việc, cho tới năm 16 tuổi, Dell đủ tiền mua một chiếc Apple II mới toanh rồi tháo rời nó để có thể nghiên cứu cơ chế của nó.

Năm 1983, ông bán ổ đĩa và chip bộ nhớ cho những người đam mê PC. Đến tháng 1/1984, các nhà phân phối máy tính IBM tại địa phương bị buộc phải mua quá nhiều hàng tồn kho, thế nên ông đã mua số lượng PC thừa với mức chiết khấu từ 10%-15%, rồi chuyển sang kiếm lời.

Cho tới tháng 4 cùng năm, mỗi tháng ông kiếm được 80.000 USD và bỏ dở việc học đại học.

Năm 1986, khi 21 tuổi, doanh thu của Dell đã cán mốc 34 triệu USD. Hai năm sau, ông niêm yết công ty của mình và trở thành triệu phú khi bán được 30 triệu USD cổ phiếu.

Vào năm 26 tuổi, ông được Forbes đưa vào danh sách 400 triệu người Mỹ giàu nhất, với tài sản ròng là 300 triệu USD. Người mua yêu thích khả năng tùy chỉnh, dịch vụ cũng như chi phí thấp của Dell.

Năm 2000, với doanh số bán hàng tăng vọt sau một thập kỷ, họ đã trở thành nhà bán máy tính cá nhân lớn nhất thế giới, và cổ phần của Dell là nền tảng của khối tài sản lên tới 16 tỷ USD.

Mọi thứ sau đó bắt đầu đi xuống, một phần do cuộc đua xuống đáy về lợi nhuận máy tính do chính Dell khởi xướng. Sau khi từ chức vào năm 2004, ông phải đối mặt khủng hoảng tài chính, công ty thì rơi vào cảnh hỗn loạn, bị ảnh hưởng bởi vụ bê bối liên quan đến kế toán. Sự ra đời của iPhone, iPad và Chromebook đã khiến cho thị trường coi mảng kinh doanh máy chủ và lưu trữ là lỗi thời. Dell bị thất bại, họ đã lỗ 14 tỷ USD cho các thương vụ mua lại.   

Đến năm 2012, doanh số bán máy tính bị giảm, khiến cho Michael cần có sự thay đổi. Dell bắt đầu tập hợp công ty của mình lại với những cách nhìn khác và làm cho công ty mình trở nên đáng giá một lần nữa.

Những thương vụ thế kỷ

Một trong những khoản đầu tư sớm nhất của Dell là vào quỹ Silver Lake vào năm 2012. Nhà giao dịch trẻ đầy tham vọng Egon Durban của Silver Lake luôn khao khát đầu tư lớn vào thương vụ thế kỷ. Durban đã theo dõi Dell tại một hội nghị năm đó ở Aspen, Colorado, và yêu cầu tổ chức một cuộc họp.

Sau cuộc gọi cho George Roberts, nhà đồng sáng lập của công ty đầu tư toàn cầu KKR, Dell quyết định thông báo cho hội đồng quản trị của mình về ý định sắp xếp đợt mua lại có đòn bẩy tài chính lớn về công nghệ, thương vụ nổi tiếng với việc không sử dụng tiền mặt và tiêu tiền một cách thiếu thận trọng - ngược lại với những gì LBO (mua lại cổ phần bằng vay nợ đầu cơ) yêu cầu.

Durban chia sẻ: “Michael là người đặc biệt, vì anh ấy là người sẵn sàng chấp nhận rủi ro, biết các làm đúng và biến nó trở nên thành thành công”.

Thương vụ Thế kỷ mua lại năm 2013 là một trong những trận chiến khốc liệt nhất của Phố Wall. Carl Icahn dẫn đầu một đội ngũ cổ đông nắm giữ có tiếng nói, nhưng thực tế là không ai ngoại trừ Dell và Durban muốn mua lại Dell, do đó đặt cược rằng PC vẫn chưa chết. Họ tin rằng có một biên độ an toàn trong các tài sản được định giá thấp của Dell. 

EMC, với phần mềm có giá trị và các công ty con điện toán đám mây và doanh nghiệp lưu trữ dữ liệu hàng đầu thế giới, đã bị “vào cuộc” bởi sự quan tâm tiếp quản từ đối thủ Hewlett-Packard. Dell từ lâu đã muốn được tiếp quản EMC, đây là lần đầu tiên họ cố gắng để mua công ty này trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, với hy vọng tăng quy mô của EMC bên trong các bộ phận công nghệ thông tin lớn và kho tàng phần mềm cũng như tài sản điện toán đám mây cho đế chế của mình.

Dell và Durban trong nhiều tháng đã nói chuyện với tất cả các giám đốc điều hành của EMC trên toàn thế giới, nhưng vẫn chưa đi đến thỏa thuận.

Cùng thời điểm này, CEO của EMC là Joe Tucci sắp nghỉ hưu, do đó, Dell quyết định tổ chức cuộc họp, các nhân sự gồm: CEO Joe Tucci; Giám đốc hội đồng quản trị của Bill Green, và Giám đốc điều hành của EMC là Harry You. Sau cuộc họp, giải pháp được đưa ra là Dell cần phải tiếp quản công ty với giá cao, cụ thể là 65 tỷ USD tiền mặt. Việc của Durban và Dell khi đó là cần tìm gấp 65 tỷ USD tiền mặt. 

Durban và Harry You đã quay trở lại thung lũng Silicon để bàn về việc giao dịch. Bên trong EMC, tài sản giá trị nhất của họ là 81% cổ phần của VMware, 19% còn lại được giao dịch trên sàn giao dịch Chứng khoán New York mang lại cho công ty 35 tỷ USD.

Dell biết được mình cần phải mua  toàn bộ EMC bằng tiền mặt, nhưng You tiết lộ EMC đã nghiên cứu để niêm yết cổ phần VMware của mình bằng cách sử dụng “cổ phiếu theo dõi” được giao dịch công khai.

Ông thậm chí đã nhờ thiên tài về tài chính cũng như là tỷ phú John Malone để đảm bảo rằng mình hiều chắc chắn về vấn đề này.

Vào đầu tháng 9, một thỏa thuận trị giá 60 tỷ USD đã được thực hiện. Dell và Durban bay tới New York City, chờ đợi ở công ty Skadden khi hội đồng của EMC đang họp. Đi cùng họ là tỷ phú kiêm CEO của ngân hàng lớn nhất nước Mỹ JPMorgan Chase, Jamie Dimon. Dell sẽ phải thuyết phục hội đồng quản trị của EMC rằng mình vẫn còn đủ khả năng để điều hành công ty với doanh thu hàng năm là 75 tỷ USD.

Sau cuộc họp hội đồng quản trị của EMC, Dell cùng với Durban và Dimon được mời đến để nói chuyện. Trong cư xử của người Texas, Dell đảm bảo chắc chắn sẽ bảo tồn nền văn hoá của EMC. Và rồi họ đã chốt thành công thương vụ đó. 

Ngay tháng sau, một thương vụ tiếp quản khổng lồ trị giá 67 tỷ USD được thoả thuận, trong đó có việc Dell nâng mức nợ lên 50 tỷ USD. Họ đã phát hành một loại cổ phiếu theo dõi đại diện cho 53% của VMware, giúp công ty tiết kiệm 12 tỷ USD tiền mặt.

VMware là một tài sản thế chấp có giá trị nhất mà JPMorgan và hơn 100 ngân hàng trên thế giới cho vay. Giá trị của nó tăng 50 tỷ USD trong những đợt mua lại của Dell, điều này đã giúp Dell và Durban biến nó trở thành một cây ATM trong thương vụ lần này.

Dự kiến kết thúc mùa thu này, cổ phiếu của Dell sẽ tăng gấp đôi. Về giá trị và thu về cho Dell 20 tỷ USD. Là một phần của thoả thuận, Dell sẽ rút thêm 9 tỷ USD từ Vmware để trả khoản nợ mua lại của mình, thu hồi hàng tỷ USD được đảm bảo bằng mọi thứ mà công ty sở hữu.

Trước LBO, Dell sở hữu 15,6% công ty của mình, số cổ phiếu trị giá chưa đến 4 tỷ USD. Nhờ vào kỹ thuật tài chính của mình, hiện ông đã sở hữu 52% cổ phần của Dell và 42% cổ phần của Vmware. Tổng giá trị của Dell là 40 tỷ USD. Doanh số bán PC đã tăng 20% lên 13,3 tỷ USD trong quý trước...

Với doanh thu 94 tỷ USD và dòng tiền lên tới 13 tỷ USD hoạt động cho tới khi kết thúc tháng 1/202, thương vụ Dell dự kiến sẽ tăng trưởng gấp đôi tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu trong những năm tới.

Dell có kế hoạch trả khoản nợ 16 tỷ USD trong năm nay và tìm kiếm xếp hạng đầu tư. Với việc này, công ty sẽ có thể quay trở lại thị trường thương phiếu và phát triển chi nhánh cho vay, thương vụ này cho phép công ty tài trợ nhiều khách hàng hơn và giành được thị phần từ các đối thủ khác như Hewlett Packard Enterprise.

Với nền tảng 1,8 tỷ USD (phân phối 2,25 tỷ USD) và 19 tỷ USD từ công ty đầu tư và văn phòng gia đình, Dell đã trở thành cố vấn thương vụ cho các tỷ phú công nghệ mới, những người đã sử dụng thị trường rầm rộ để đưa công ty mình ra mắt đại chúng.