Tại hội nghị sơ kết giữa năm Hiệp hội Điều Việt Nam tổ chức ngày 26/7, theo báo cáo của VINACAS, trong 6 tháng đầu năm, ngành điều đã xuất khẩu được 279.000 tấn điều nhân các loại, kim ngạch đạt khoảng 1,6 tỉ USD, tăng 9,49% về lượng và tăng 7,65% về trị giá nhưng giá xuất khẩu nhân điều bình quân chỉ đạt khoảng 5.717 USD/tấn, giảm 1,73% so với cùng kỳ năm ngoái.

Về tình hình tiêu thụ, các thị trường chủ lực đều đang chủ động "thắt lưng buộc bụng", giảm chi tiêu đối với những mặt hàng tiêu dùng không thiết yếu. Trong khi đó, các nước châu Phi đang tiến dần đến việc tự sản xuất chế biến nhân điều, do đó nguồn nguyên liệu châu Phi nhập về Việt Nam thường là điều thô phẩm cấp thấp. Các doanh nghiệp nhập khẩu lưu trữ hàng trong kho với thời gian dài dẫn đến chất lượng điều nhân chế biến cũng giảm sút.

Ông Bạch Khánh Nhựt, Phó chủ tịch thường trực VINACAS, cảnh báo: Mới đây, VINACAS nhận được than phiền từ các nhà nhập khẩu châu Âu, phản ảnh chất lượng điều nhân của doanh nghiệp Việt Nam giảm đi và nhiều lô hàng có tồn dư côn trùng sống.

"Việc giữ được chất lượng sản phẩm là yếu tố sống còn của ngành điều Việt Nam, bởi nhiều lợi thế trước đây không còn nữa, và áp lực cạnh tranh từ các nước châu Phi đang mỗi ngày một lớn hơn. Theo phản ảnh của các doanh nghiệp, thủ tục kiểm dịch thực vật đối với những lô hàng điều thô nhập khẩu hiện nay còn mất nhiều thời gian, khiến thời gian lưu hàng tại bãi kéo dài làm tăng chi phí của doanh nghiệp...", Phó chủ tịch thường trực VINACAS cho hay.

Trước tình hình đó, VINACAS dự báo 2 kịch bản có thể xảy ra trong 6 tháng cuối năm.

Theo kịch bản tốt, việc kích cầu, đẩy nhanh tiêu thụ sẽ giúp giảm lượng tồn kho tại các thị trường tiêu thụ lớn gồm Mỹ, châu Âu. Qua đó đẩy nhu cầu mua hàng vào cuối năm; việc tăng cường kiểm soát chất lượng của các thị trường trọng điểm sẽ làm cho nhân điều giá thấp, chất lượng kém sẽ khó tiếp cận các thị trường này. 

Ở kịch bản không tốt, VINACAS đặt giả thiết về việc kinh tế toàn cầu tiếp tục suy thoái, hạt điều không phải là mặt hàng thiết yếu nên nhu cầu của “người tiêu dùng cuối cùng” sẽ tiếp tục giảm. Người mua ở các thị trường vẫn chưa vội mua điều nhân cho đến khi họ thấy sự gia tăng trở lại và đảm bảo lợi nhuận phù hợp.

Đánh giá các yếu tố của thị trường, VINACAS đã đề nghị điều chỉnh kim ngạch xuất khẩu nhân điều năm 2023 xuống còn 3,05 tỷ USD, giảm 50 triệu USD so với kế hoạch đã đề ra trước đó và thấp hơn 750 triệu USD so với kế hoạch của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã đề ra cho ngành điều từ đầu năm.

Để hỗ trợ hoạt động xuất khẩu của ngành điều, ông Phạm Văn Công, Chủ tịch VINACAS kiến nghị Nhà nước tăng cường các chương trình xúc tiến thương mại nhằm giúp doanh nghiệp tìm kiếm thị trường mới, nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu hạt điều Việt Nam; tăng cường quảng bá sản phẩm điều Việt Nam...