Tập trung nguồn lực tạo "quả đấm thép" cho sự phát triển vùng Đồng bằng sông Cửu Long
(DNTO) - Trước bối cảnh, cơ hội và thách thức mới, đã đến lúc phải thay đổi mô hình phát triển theo hướng tập trung hơn, phát triển các trung tâm kinh tế, các đô thị động lực, tập trung nguồn lực để tạo các “quả đấm thép” cho sự phát triển của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Cơ hội mang tính “thiên thời”
Tại Hội nghị báo cáo và tham vấn về “Quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050”, tổ chức sáng nay 26/11, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, đây là bản quy hoạch vùng đầu tiên được triển khai thực hiện theo cách tiếp cận tích hợp đa ngành của Luật Quy hoạch.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, Đồng bằng sông Cửu Long là vùng lãnh thổ có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng trong phát triển đất nước, không chỉ là trụ đỡ, bảo đảm an toàn, an ninh lương thực, xuất khẩu nông sản, mà còn là một động lực thúc đẩy phát triển kinh tế của cả nước.
Năm 2019, tổng sản phẩm trên địa bàn đóng góp trên 12% cho GDP cả nước. Riêng nông nghiệp của vùng chiếm 34,6% GDP toàn ngành nông nghiệp, đóng góp 54% sản lượng lúa, 70% sản lượng nuôi trồng thủy sản và 60% lượng trái cây của cả nước.
Tuy nhiên theo Bộ trưởng Dũng, GDP bình quân đầu người của vùng vẫn thấp hơn 18% so với mức trung bình của cả nước. Đồng thời, vùng cũng đang đối mặt với nhiều thách thức do tác động của biến đối khí hậu, các hoạt động phát triển ở thượng nguồn châu thổ, mặt trái từ hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, khai thác sử dụng tài nguyên với cường độ cao, thiếu bền vững, gây ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái nghiêm trọng.
Thách thức có nhiều, nhưng cơ hội cũng không ít để phát triển vùng Đồng bằng sông Cửu Long, quan trọng là nhận thức được thách thức để quản lý rủi ro hiệu quả, nắm bắt cơ hội để tận dụng triệt để.
“Vùng Đồng bằng sông Cửu Long có vị trí địa lý chiến lược, nằm ở trung tâm khu vực ASEAN, là cửa ngõ kết nối của các hành lang kinh tế GMS, có nhiều lợi thế phát triển kinh tế biển, biên mậu, giao thương quốc tế…”, Bộ trưởng Dũng nói.
Ngoài ra, nguồn nhân lực của vùng còn rất nhiều dư địa để phát triển và cải thiện chất lượng. Nền nông nghiệp của vùng hiện vẫn đang nắm giữ rất nhiều sản phẩm ưa chuộng của thị trường thế giới với nhu cầu ngày càng tăng.
Vùng cũng có lợi thế đặc biệt về các nguồn năng lượng tái tạo và đang nắm giữ cơ hội lớn trong việc thu hút các nguồn lực đầu tư từ mọi thành phần kinh tế khi đang có sự dịch chuyển đầu tư mạnh mẽ từ nơi cạn kiệt cơ hội, từ nơi cạnh tranh quá khốc liệt và giá đầu vào đắt đỏ sang khu vực có nhiều tiềm năng chưa được khai thác.
“Đây thực sự là cơ hội mang tính “thiên thời”, đúng thời điểm chúng ta đang xây dựng quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh với cách tiếp cận mới, tầm nhìn chiến lược mới để sắp xếp lại không gian phát triển, xây dựng các cơ chế, chính sách nhằm mở toang cánh cửa để đón nhận các dòng đầu tư từ các thành phần kinh tế, trong nước và quốc tế để phát triển vùng Đồng bằng sông Cửu Long một cách nhanh, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu”, ông Dũng nói.
Chuẩn bị nguồn lực để tăng tốc và bứt phá
Quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được xây dựng dựa trên nguyên tắc: “Bảo vệ người dân, cải thiện sinh kế, phát triển cân bằng và bảo vệ môi trường”.
Về các quan điểm mang tính cốt lõi của quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Bộ trưởng Dũng cho biết, đầu tiên, phát triển bền vững trên cả 3 trụ cột kinh tế - xã hội – môi trường phải là quan điểm chủ đạo của cả quy hoạch vùng và quy hoạch các địa phương trong vùng, là quan điểm xuyên suốt trong cả giai đoạn tầm nhìn của quy hoạch, lấy yếu tố “con người” làm trung tâm, trở thành chìa khóa cho tăng trưởng và phát triển, lấy “thích ứng” với biến đổi khí hậu làm cách thức phát triển phổ biến.
Cùng với đó, thúc đẩy đổi mới, sáng tạo nhằm biến thách thức thành cơ hội. Đây là một quan điểm mang tầm nhìn tích cực, trong đó, không nhìn nhận vùng Đồng bằng sông Cửu Long là vùng khó khăn, toàn thách thức mà ngược lại cần coi biến đổi khí hậu, nước biển dâng là điều kiện không thể tránh khỏi, bắt nó phục vụ cho phát triển, điều quan trọng nhất là con người vận dụng, điều chỉnh và kiểm soát chúng thế nào để phát triển.
“Trước bối cảnh, cơ hội và thách thức mới, đã đến lúc phải thay đổi mô hình phát triển theo hướng tập trung hơn, phát triển các trung tâm kinh tế, các đô thị động lực, tập trung nguồn lực để tạo các “quả đấm thép” cho sự phát triển của vùng”, Bộ trưởng Dũng cho hay.
Theo Bộ trưởng Dũng, hiện có thể huy động 3 nguồn lực cho phát triển của Đồng bằng sông Cửu Long.
Nguồn lực thứ nhất là ngân sách Trung ương, trong đó Bộ Giao thông Vận tải sẽ tính toán hoàn thành các tuyến quốc lộ, đặc biệt là đường cao tốc Cà Mau - Bạc Liêu và Bạc Liêu - Cần Thơ, dự kiến hoàn thành trong giai đoạn đến năm 2025.
Ngoài ra, ngân sách Trung ương sẽ hỗ trợ các dự án trọng điểm có tính chất liên vùng, dự án động lực quan trọng nhất của tỉnh có tính liên vùng để có điều kiện phát triển trong thời gian tới…
Nguồn lực thứ hai là từ địa phương để thực hiện các dự án hạ tầng. Thứ ba là từ khu vực ngoài nhà nước, thông qua phương thức đầu tư hợp tác công - tư.