PV: 15 năm qua đâu là điều chị thấy chương trình đã làm tốt nhất và đâu là điều mà chương trình cảm thấy tiếc nhất?

Nhà báo Thu Uyên: Chúng tôi không coi mình là một “Chương trình”, mà là một “Hoạt động thiện nguyện”. Hoạt động NCHCCCL gồm có 2 phần tương đương: Tìm kiếm và đoàn tụ; Kể chuyện nhân ái bằng hình.

15 năm qua, chúng tôi thực hiện hai nhiệm vụ này khá tốt, vì chúng tôi rất cố gắng. Điều đáng tự hào là đội ngũ giữ gìn tinh thần thiện nguyện NCHCCCL, luôn hết lòng, say mê việc tìm kiếm và giúp đỡ. Điều đáng tiếc nhất là vì hạn hẹp kinh phí, nên NCHCCCL vẫn chỉ là một nhóm nhỏ, không thể đáp ứng với việc tìm ra nhanh hơn, nhiều hơn trong cùng một khoảng thời gian

Điều gì khiến mọi người gắn bó với chương trình suốt 15 năm, dù không mang lại lợi ích cho bản thân, thưa chị?

Điều này phải hỏi các thành viên trong đội ngũ NCHCCCL, có bạn đã gắn bó từ ngày đầu, có bạn đã ra đi khi NCHCCCL phải dừng do hết kinh phí, nhưng vẫn luôn có mặt khi NCHCCCL cần tới khả năng của mình. Đa số trong số 14 thành viên của NCHCCCL hiện nay mới 22-23 tuổi.

Các bạn không biết nhiều về ly tán, lịch sử, bối cảnh xã hội của 30,40,50 thậm chí 60 năm trước, nhưng các bạn đều có trái tim giàu trắc ẩn. Nhiều bạn đã lựa chọn tham gia đội ngũ NCHCCCL dù có nhiều cơ hội khác khá hơn về đãi ngộ. Tôi tin rằng các bạn đã chọn một môi trường làm việc luôn bị thử thách, luôn mới mẻ, luôn đầy áp sự chân tình dành cho những người thất lạc, và cho nhau. 

Có khi nào chị muốn bỏ cuộc không?

NCHCCCL không phải là 1 cuộc chơi để nói rằng bỏ. NCHCCCL thực sự là một hoạt động thiện nguyện được xã hội quan tâm và ủng hộ. Có thể nhắc tới thời điểm tháng 7/ 2020, khi NCHCCCL nói ra khó khăn của mình và dự định dừng hoạt động, dư luận báo chí và công chúng đã lên tiếng mạnh mẽ, nhiều mạnh thường quân, trong đó có Ca sỹ Hà Anh Tuấn đã ra tay hỗ trợ để NCHCCCL tiếp tục.

Vấn đề nhiều năm nay của cá nhân tôi là tìm người thay thế dần, để chương trình vẫn được tiếp tục khi sức của tôi ngày càng hạn chế đi. Trách nhiệm của tôi, như người đã lập ra nó lúc này, là cân nhắc và tạo nên những nền móng tiếp theo để những người sẽ dẫn dắt NCHCCCL có thời gian và điều kiện làm việc một cách hiệu quả nhất. 

Tuy nhiên, như mọi thứ trên đời, NCHCCCL với tất cả sự vận hành sống động của nó, cũng có thể sẽ đến lúc hết hoàn thành nhiệm vụ.

Có thể nói rằng chị và mọi người trong đội ngũ đang đánh cược vào tính thiện của con người không? Bởi trong xã hội gấp gáp như thế này không dễ để thấy lòng trắc ẩn, tình thương, tình thân…

Chúng tôi trông vào những “ổ bánh mì 20.000 đồng”, nhưng thực chất, chúng tôi trong vào lòng trắc ẩn thường trực trong những người ủng hộ.

Đúng, kêu gọi ủng hộ chục triệu, trăm triệu cũng có thể, và mỗi món như vậy nó bằng hàng ngàn, chục ngàn ổ bánh mì. Đã có người tặng NCHCCCL 100 triệu/ tháng trong 3 tháng liền, và sẵn sàng tặng nữa nếu chúng tôi đề nghị. Có đôi vợ chồng ở TP.HCM mang đến văn phòng NCHCCCL tặng 50 triệu... (tất cả đều được chúng tôi báo cáo chi tiết hàng tháng tới công chúng). Tuy nhiên, chính vì tin vào lòng trắc ẩn luôn có trong mỗi người, mà chúng tôi hi vọng chúng không chỉ tồn tại mà còn thường trực; sự ủng hộ không chỉ vì cảm xúc nhất thời, mà còn vì sự quan tâm lâu dài, liên tục, dành cho những người thiệt thòi, cụ thể ở đây là những người chịu cảnh ly tán.

20.000 đồng là một khoản mà nhiều người có thể dành để làm việc thiện mỗi tháng, miễn là định kỳ, thường xuyên, là bạn đang góp tay cùng làm nên 4 - 12 cuộc đoàn tụ trong tháng. Khi có 30.000 - 35.000 người cùng góp bánh mì, NCHCCCL hoàn toàn do cộng đồng nuôi dưỡng, để hoạt động vì cộng đồng.

Sau Gala này thì điều gì là mong mỏi lớn nhất của mọi người trong vai trò người tổ chức chương trình?

Chúng tôi coi cột mốc 15 năm này là một cơ hội để làm cho nhiều người hiểu rõ về NCHCCCL. Bởi mãi đến gần đây, bạn bè tôi còn có người nghĩ NCHCCCL là một hoạt động của cơ quan nhà nước hay đoàn thể, dùng tiền ngân sách. Cũng là lúc để nói rõ những nỗ lực cũng như hạn chế của chúng tôi. Là lúc chúng tôi mong ai chưa xem NCHCCCL thì thử xem cho biết, và ai có ấn tượng rằng NCHCCCL chỉ nói về chiến tranh và ly tán, hay chỉ có giá trị đối với các cá nhân bị ly tán, thì cũng nên xem lại, biết đâu sẽ thấy những điều ấm áp cho tâm hồn, và những chi tiết về lịch sử, xã hội qua những thân phận con người.

Sứ mệnh hay hành trình tiếp theo của NCHCCCL trong 5-10 năm tới là gì? Thay đổi như thế nào so với 15 năm trước ?

Định hình chặng đường dài chưa phải là ưu tiên của chúng tôi lúc này. Mà trước mắt, chúng tôi đang củng cố năng lực của đội ngũ, trong cả mặt tìm kiếm, xử lý thông tin, đến kể chuyện bằng hình. Chúng tôi rất nỗ lực tìm kiếm nhân lực có chuyên môn kể chuyện, làm phim và tìm kiếm, có sự đồng cảm để về cùng xây dựng NCHCCCL.  

Chúng tôi sẽ học và nhờ giúp đỡ để có một cách truyền thông hợp lý, hiện đại hơn, để những câu chuyện đến được với nhiều người hơn, từ đố cộng đồng sẽ lan tỏa và giúp đỡ đoàn tụ cho nhiều trường hợp hơn.

Trong 15 năm qua, do điều kiện không cho phép, chúng tôi chỉ mới thực hiện thêm được 1 chương trình tìm kiếm “Trở về từ ký ức” - tìm kiếm và xác minh thông tin về liệt sĩ và những người thiệt mạng trong chiến tranh. Hoạt động thiện nguyện này kéo dài hơn 3 năm và chúng tôi tự hào về kết quả của nó. Ngoài ra, chúng tôi còn có một số ý tưởng rất khả thi, cũng trong lĩnh vực thiện nguyện, tìm kiếm và kết nối mà chưa thực hiện được. Nếu có điều kiện, nhất là có thêm nhân sự, thì chúng rất khả thi và hấp dẫn.

Quỹ Ổ bánh mì tới nay như thế nào?

Chúng tôi không thể lạm dụng lòng tử tế của một số ít người để nuôi chương trình. Đây là một hoạt động, một công việc của xã hội thì do xã hội nuôi. Hiện giờ mới có 2.000 người và mục tiêu chúng ta là 35.000. Chúng tôi mong rằng qua buổi Gala 15 năm như này có thể chạm tới hạt giống trắc ẩn, tình thương thường trực sẵn trong mỗi người để có thể định kỳ đều đặn chung tay tìm thấy những phép màu có sẵn quanh ta.

Từ 21:00 - 23:20 đêm 30 Tết, Gala 15 năm Như chưa hề có cuộc chia ly mang tên: Quanh ta có phép màu, sẽ được phát sóng trên 14 kênh truyền hình thuộc Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC, với vị trí của một chương trình đón giao thừa và năm mới.

Phần âm nhạc đặc sắc, gồm các tác phẩm khí nhạc và các bài hát viết tặng NCHCCCL, với sự biểu diễn của Nghệ sĩ Piano thần đồng của Rumani Iulian Ochescu; Nghệ sĩ Cello Đinh Hoài Xuân; Các ca sĩ Hồng Hạnh, Thanh Ngọc, Nam Khánh, đạo diễn Kỳ Phương.