Lao động giá rẻ đứng trước vực thẳm

Làn sóng sa thải nhân sự đang ngày một mạnh mẽ trên toàn cầu. Hàng loạt ông lớn công nghệ của Mỹ như Coinbase, Peloton, Netflix và Paypal cho đến các “kỳ lân” của Đông Nam Á như JD.Com, Shopee…, đều thông báo sa thải hàng loạt các nhân viên của mình.

Theo Layoff, chỉ trong vòng nửa năm nay, 35.000 công nhân tại Mỹ đã bị cho thôi việc. Số lượng việc làm công nghệ tại Singapore cũng giảm từ khoảng 9.200 (tháng 8/2021) xuống còn 8.850 (tháng 5/2022).

Mặc dù bước ra khỏi đại dịch nhưng tình hình kinh tế thế giới trong nhiều tháng qua vẫn vô cùng ảm đạm. Lo ngại về một cuộc suy thoái toàn cầu đã tác động đến thị trường vốn và hoạt động của các công ty trên thế giới. Một số nhà phân tích khác cho rằng, do trước khi đại dịch, các công ty công nghệ đã mở rộng quá nhanh nên giờ đang phải cải tổ lại để đối phó với suy thoái.

Sa thải thì vẫn sa thải, nhưng việc tuyển dụng và tìm kiếm nhân tài cũng không chậm lại. 64% nhà lãnh đạo cấp cao trong lĩnh vực công nghệ thuộc TEC cho biết, họ ngày càng khó khăn để tìm nhân lực chất lượng cao cho các công việc của mình.

Có thể thấy, nhu cầu nhân lực chất lượng cao chưa bao giờ hết nóng, trong bất kì hoàn cảnh nào. Đặc biệt là trong lúc thị trường suy thoái, đây được xem là đội quân tinh nhuệ giúp doanh nghiệp vượt đại dịch.

Với Việt Nam và doanh nghiệp Việt, đội ngũ nhân sự chất lượng cao cũng là một thách thức trong quá trình phục hồi và phát triển kinh tế, khi sự phát triển như vũ bão của công nghệ, mô hình kinh doanh mới khiến cho nguồn lao động trẻ, giá rẻ của nước ta không còn là lợi thế.

Gian nan “đãi cát tìm vàng”

Nhân sự chất lượng cao thiếu hụt đồng nghĩa với việc doanh nghiệp phải chi trả nhiều hơn để chiêu mộ nhân tài. Ông Trương Anh Quân, Tổng Thư ký Câu lạc bộ Chuyển đổi số, thuộc Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam cho hay, các nhân sự công nghệ chất lượng cao của Việt Nam đa phần làm cho các doanh nghiệp nước ngoài vì mức lương cao gấp đôi, gấp ba so với doanh nghiệp trong nước.

Vì vậy, để có nguồn nhân lực tốt, các công ty như của ông Quân buộc phải tuyển các nhân sự mới ra trường, ít kinh nghiệm và thực hiện đào tạo lại từ đầu. Ngoài ra buộc phải tìm ra các giải pháp vận hành dựa vào việc sử dụng các nền tảng thông minh, ít lập trình và không bị ảnh hưởng nhiều bởi nhân sự.

Quay trở lại doanh nghiệp và thực hiện đào tạo nhân sự cũng là xu hướng được nhiều doanh nghiệp Việt lựa chọn để ứng phó với tình trạng kinh tế biến động hiện nay.

Ông Bùi Cao Sơn, nhà huấn luyện doanh nghiệp tại Action Coach Sota Firm (Sota Coach) cho hay, mở rộng hay tinh gọn nhân sự phù hợp với từng chiến lược và mô hình kinh doanh của doanh nghiệp. Thực tế rất nhiều doanh nghiệp đã “hồi sinh” nhờ tìm ra cách huấn luyện cho nhân sự thay vì sa thải nhân sự.

“Một khách hàng khác của chúng tôi trong lĩnh vực tư vấn dịch vụ kế toán thuế, chủ doanh nghiệp xuất phát từ nghề kế toán, khi mở doanh nghiệp chỉ biết tập trung vào chuyên môn. Vì vậy mỗi mùa quyết toán thuế, không khi nào vị sếp được ngủ trước 1g sáng vì phải rà soát tất cả hồ sơ, sổ sách của khách hàng, cộng thêm các công việc khác như tiếp cận khách hàng...

Khi được huấn luyện, họ đã thay đổi tư duy rằng đó không phải việc của người chủ, việc của người chủ là xây dựng, đào tạo, phát triển, chăm sóc đội ngũ, xây dựng quy trình hệ thống chứ không phải làm việc chuyên môn của nhân viên. Sau 3 tháng đào tạo, vị chủ này đã nhân bản một người là quản lý nghiệp vụ kế toán. Đến tháng thứ 4 đào tạo thêm một quản lý làm sale và sau 6 tháng, công ty này đã có 2 quản lý sale.

Cũng trong năm vừa qua, công ty này mở thêm chi nhánh ở Thái Bình, một văn phòng đại diện tại Bắc Giang. Hiện nay, đội ngũ của họ rất chủ động trong xử lý công việc, không phải chờ sếp như ngày trước. Trong 11 năm, công ty này chỉ có 200 khách hàng thường xuyên. Nhưng sau khi nhân bản được nhân sự, trong 1 năm, công ty có 100 khách hàng, bằng số lượng 5-6 năm cộng lại”, ông Bùi Cao Sơn chia sẻ một ví dụ điển hình.

Nhân sự được xem là tài sản lớn nhất của doanh nghiệp. Việc “thẳng tay” loại bỏ nhân sự chỉ được xem là “bước đường cùng” của doanh nghiệp khi đối phó với khủng hoảng và biến động. Còn chiến lược dài hơi của doanh nghiệp là phải làm sao để mỗi nhân sự đều trở thành một nhà lãnh đạo trong chính công việc của họ.